Ormianie polscy w Besarabii
DOI:
https://doi.org/10.12797/LH.04.2017.04.04Keywords:
Polish Armenian, Bessarabia, Russia of the 19th c., agriculture, ethnic relationsAbstract
Polish Armenians in Bessarabia
Polish Armenians used to settle in Bessarabia since the early years of Russian rule in this province (after 1812). Initially their activities focused on the lease of land, rearing cattle and its export to Austria. In the second half of the 19th century the wealthiest representatives of these people (families such as Antoniewicz, Demianowicz, Negrusz, Ohanowicz, Szymonowicz) managed to accumulate considerable capital, owing to which they managed to purchase and acquire ownership of great estates in northern Bessarabia. The circumstances of their rise in economic status were a source of controversy and they were strictly associated with the problem of the estates of foreign religious orders. The peak of the influence of Polish Armenians in Bessarabia was associated with the final two decades of Russian rule in that province i.e. the turn of the 20th century. In this context, the figure of Antoni Demianowicz was crucial. He was a deputy during all four terms of the Russian State Duma and one of the principal Bessarabian politicians of this period. The outbreak of the Russian revolution put an end to the “golden age” of the Polish Armenians in Bessarabia, whose fate was sealed by the Romanian agricultural reform of 1920 and the deep crisis which struck this province in the inter-war period.
References
Źródła:
Archiwum Akt Nowych, zespół akt Ambasady w Bukareszcie, teczki 81 i 546
Arhiva Națională a Republicii Moldova: fond 2, Kancelâriâ Bessarabskago gubernatora, inventar 1, dosar 479, dosar 3850, dosar 7643; dosar 8960; fond 68, Sorokskaâ zemskaâ uprava, inventar 1, dosar 202; dosar 343; dosar 409; fond 88, Bessarabskoe dvorânskoe sobranie, inventar 1, dosar 370; dosar 1398; fond 88, Bessarabskoe dvorânskoe sobranie, inventar 2, dosar 211; dosar 529; fond 297, Bessarabskoe Žandarmskoe gubernskoe upravlenie, inventar 1, dosar 15; dosar 102; dosar 271; dosar 289; dosar 339; fond 401, Bessarabskoe gubernskoe po delam ob obŝestvam i soûzah prisustvie, inventar 1, dosar 2
Centralne Archiwum Wojskowe, Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych, akta Krzysztofa Dawidowicza syna Grzegorza oraz Władysława Jorkasch-Kocha
Prasa:
B.K., Osobliwa komisja, „Kurier Warszawski”, 1908, nr z 30 III
B.K., Prace Koła Polskiego, „Kurier Warszawski”, 1907, nr z 8 III
Literatura:
Bezviconi G., Armenii în Basarabia, „Din trecutul nostru”, 3-4, Chișinău 1934
Bezviconi G., Boierimea Moldovei dintre Prut și Nistru, 2, București 1943
Bezviconi G., Manuc-Bei, „Din trecutul nostru”, 54-55, Chișinău 1938
Bodean S., Familia Demjanowicz. Repere istorice și genealogice, „Analecta Catholica”, 2, 2006
Brzoza C., Stepan K., Posłowie polscy w parlamencie rosyjskim 1906-1917. Słownik biograficzny, Warszawa 2001
Bujak J., Bukowińskie ziemiaństwo polskie do pierwszej wojny światowej, w: Ziemiaństwo kaliskie, wielkopolskie i polskie w XIX i XX wieku, red. J. Durka, Kalisz 2015
Danilewicz A., Ormianie z prawego brzegu Czeremoszu. W okresie międzywojennym i nieco wcześniej, Kraków 1994
Dicționarul limbii române, 1-2, București 1913-1940
Emilciuc A., Fenomenul îmburghezirii nobilimii și înnobilării burgheziei în Basarabia (1812-1868), w: Studii de arhondologie și genealogie, 1, red. S. Bacalov, Chișinău 2013
Epsztein T., Polska własność ziemska na Ukrainie (gubernia kijowska, podolska i wołyńska) w 1890 r., Warszawa 2008
Hanusz J., O języku Ormian polskich, „Rozprawy i Sprawozdania Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności”, 11, 1886
Kalendarzyk Odeski na rok przestępny 1912, Odessa 1912
Król-Mazur R., Miasto trzech nacji. Studia z dziejów Kamieńca Podolskiego w XVIII wieku, Kraków 2008
Makowiecki S., Mamałyga, czyli słońce na stole, Warszawa 1976
Marczyński W., Statystyczne, topograficzne i historyczne opisanie Gubernii Podolskiey, 2, Wilno 1822
Miecznik A., Owanes Ohana, Warszawa 1897
Mojzesowicz M., Kult św. Antoniego w Kutach, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1931, nr 51-52
Mojzesowicz M., O Ormianach w Kutach, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1927, nr 1
Mojzesowicz M., Wesele ormiańskie, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1929, nr 22-23
Petrowicz K., Wspomnienia kuckie, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1933, nr 72-73
Popescu-Spineni M., Procesul mânăstirilor închinate, București 1936
Protection des minorités en Roumanie. Pétition de M. Georges Tzamoutali et d’un certain nombre d’autres signataires, en date du 24 juin 1933, concernant l’expropriation de forêts en Bessarabie, Société de Nations, Genève 1933
Recensământul general al populaţiei din 1930, red. S. Manuila, București 1938
Rolle M., Z minionych stuleci. Szkice historyczne i literackie, Lwów 1908
Stopka K., Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej, Kraków 2000
Ungureanu C., Învățământul primar din Bucovina (1774-1918), Chișinău 2007
Zakrzewska-Dubasowa M., Ormianie w dawnej Polsce, Lublin 1982
Berg L. S., Bessarabiâ. Strana – lûdi – hozâjstvo, Petrograd 1918
Kohmanskij R., Sbornik sudebnyh rešenij po voprosam mestnago graždanskago prava, w: Zapiski Bessarabskago oblastnago statističeskago komiteta, 3, Kišinev 1868
Kruševan P. A., V Bessarabii. Putevyâ zametki, w: Bessarabiâ. Geografičeskij, istoričeskij, statističeskij, èkonomičeskij, ètnografičeskij, literaturnyj i spravočnyj sbornik, red. idem, Moskva 1903
Kruševan P. A., Milliony, w: Bessarabiâ. Geografičeskij, istoričeskij, statističeskij, èkonomičeskij, ètnografičeskij, literaturnyj i spravočnyj sbornik, red. idem, Moskva 1903
Levit I., God sudʹbonosnyj. Ot provozglašeniâ Moldavskoj Respubliki do likvidacii avtonomii Bessarabii. Noâbrʹ 1917 g. – noâbrʹ 1918 g., Kišinev 2000
Materialy, sobrannye glasnym Bessarabskago gubernskago zemstva Mitrofanom Vasilʹevičem Puriškevičem o zemlâh, nahodâŝihsâ v Bessarabskoj gubernii, imenuûŝihsâ preklonennymi svâtym mestam na Vostoke, Kišinev 1910
Pervaâ vseobŝaâ perepisʹ naseleniâ Rossijskoj Imperii 1897 g., 3, Bessarabskaâ guberniâ, Sankt-Peterburg 1905
Registraciâ zemelʹ Bessarabskoj oblasti, w: Zapiski Bessarabskago oblastnago statističeskago komiteta, 2, Kišinev 1867
Zaŝuk A., Materialy dlâ geografii i statistiki Rossii, sobrannye oficerami Generalʹnago štaba, w: Bessarabskaâ oblastʹ, 1, Sankt-Peterburg 1862
Zaŝuk A., Materialy dlâ geografii i statistiki Rossii, sobrannye oficerami Generalʹnago štaba, w: Bessarabskaâ oblastʹ, 2, Sankt-Peterburg 1862
Zozulin N., Bessarabskiâ imeniâ zagraničnyh monastyrej, w: Bessarabiâ. Geografičeskij, istoričeskij, statističeskij, èkonomičeskij, ètnografičeskij, literaturnyj i spravočnyj sbornik, red. P. A. Kruševan, Moskva 1903.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Lehahayer
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Funding data
-
Narodowym Centrum Nauki
Grant numbers DEC-2012/05/N/HS3/01713