Błogosławiona Elżbieta Róża Czacka (1876-1961) – niewidoma Matka niewidomych
DOI:
https://doi.org/10.12797/AHiFM.85.2022.85.07Słowa kluczowe:
Elżbieta Róża Czacka, Laski, utrata wzroku, tyflologiaAbstrakt
BLESSED ELŻBIETA RÓŻA CZACKA (1876-1961) – A BLIND MOTHER OF THE BLINDS
Elżbieta Róża Czacka (1876-1961) was a member of a family with rich patriotic, social and charity traditions. After she lost her eyesight in her early youth, she devoted her life to work for the blind combined with a religious vocation. Officially, in 1911, thanks to her initiative, the Society for the Care of the Blind (TOnO) was established as the first organization that became the beginning of the so-called Opus of Laski. In 1915, she headed the congregation of the Franciscan Sisters of the Cross (Sorores Franciscanes Ancillae Crucis – FSK), which was the first female religious congregation created after Poland regained independence.
This article aims to introduce the person of Mother Czacka, who, despite suffering and diseases, devoted her life to the implementation and development of typhlology in Poland. Recognition of her activities combining the religious and charity spheres was achieved by proclaiming her blessed to the Catholic Church in 2021. To show the topicality of the activities it promotes, the activities of TOnO, as one of the institutions established by it, were also presented.
The works initiated by Róża Czacka can not be considered in isolation. Despite the secular nature of the TOnO board and the religious nature of the religious community, they were based on Christian care and Catholic principles of helping weaker people.
Bibliografia
Archiwum Matki Czackiej, sygn. AMCz/432/1, A. Branicka, 1936, mps, ss. 133-136.
Archiwum Matki Czackiej, sygn. AMCz/432/3, T. Karnkowska, Wspomnienia o Matce Czackiej, mps. s. 205.
Archiwum Matki Czackiej, sygn. AMCz/432/4, F. Makowiecka, Wspomnienia o Matce Czackiej, 1937, mps, s. 38.
Czacka E., Notatki, red. naukowa Maria Prussak, Laski 2015.
Gościmska A., Torowała nowe drogi niewidomym. Roża Czacka – Matka Elżbieta jako tyflolog i wychowawca, Laski 1983.
Gronek M., 60. rocznica śmierci Matki Elżbiety Czackiej – założycielki Lasek, [on-line:] https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/w-sobote-mija-60-rocznica-smierci-matki-elzbiety-czackiej-zalozycielki-lasek.
Grzybowski A., Bolesław Wicherkiewicz i jego słynny szpital okulistyczny, „Kronika Miasta Poznania” 2007, nr 4, s. 255-261.
Grzybowski A., Pactwa W., Bolesław Gepner (1835-1913) ‒ uczeń Albrechta von Graefego oraz ordynator Instytutu Oftalmicznego w Warszawie, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2021, t. 84, s. 32-38.
Grzybowski A., Pactwa W., Bolesław Ryszard Gepner (1863-1923): okulista i współzałożyciel Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2021, t. 84, s. 39-46.
Jabłońska-Deptuła E., Matka Elżbieta Czacka i dzieło Lasek, Lublin 2002.
Kuczyńska-Kwapisz J., Dytych M., Myśl i praktyka tyflopedagogiczna Matki Elżbiety – Roży Czackiej, „Forum Pedagogiczne” 2019, t. 9, nr 1. DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2019.1.06
Łobacz M., Roża Czacka (1876-1961) pionierka polskiej tyflologii, założycielka Dzieła Lasek, niewidoma matka niewidomych, „Scientific Bulletin of Chełm. Section of Pedagogy” 2018, nr 2, s. 45-53.
Moskwa J., Antoni Marylski i Laski, Warszawa 2013.
Pawlikowska-Jagód K., A. Grzybowski, Zofia Anna Wojno (1886-1954): siostra urszulanka i ordynator Instytutu Oftalmicznego w Warszawie, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2021, t. 84, s. 16-21.
Podgórska R., Niewidoma Matka niewidomych. Elżbieta Czacka. Założycielka Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi i Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża 1876-1961, Warszawa 2020.
Przybył-Sadowska E., Początki Zgromadzenia Siostr Franciszkanek Służebnic Krzyża w Laskach w świetle materiałów archiwalnych, „Studia Religiologica” 2014, 47(3).
Przybył-Sadowska E., Triuno. Instytucje we wspólnocie Lasek 1911-1961, Kraków 2015.
Stabińska J., OSB, Matka Elżbieta Roża Czacka, Laski [b.r. wyd.].
Szachno (s. Vianneya) J., Zgromadzenie Siostr Franciszkanek Służebnic Krzyża (Sorores Franciscales Ancillae Crucis) w latach 1939-1947, [w:] Żeńskie zgromadzenia zakonne w Polsce 1939-1947, kom. red. A. Chruszczewski + et al., t. 1, Lublin 1982.
Żółtowski M., Blask prawdziwego światła. Matka Elżbieta Roża Czacka i jej dzieło, Lublin 2005.
Dom Pomocy Społecznej w Żułowie, https://www.dpsdomnadziei.pl/index.php/o-nas
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2019_1_06, s. 79-80.
https://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa_Czacka#Zwi%C4%85zki_ze_Stefanem_Wyszy%C5%84skim
https://pl.wikipedia.org/wiki-/R%C3%B3%C5%BCa_Czacka, [dostęp 09.06.2022 r.]
https://triuno.pl/home/zgromadzenie/matka-elzbieta-czacka/
https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/zofia-wojno,49571.html
https://wyszynskiprymas.pl/zyciorys-stefana-wyszynskiego/, [dostęp 09.06.2022 r.]
https://zakony-zenskie.pl/matka-elzbieta-roza-czacka-najwazniejsze-wydarzeniazycia/
https://zakony-zenskie.pl/matka-elzbieta-roza-czacka-najwazniejsze-wydarzenia-zycia/
Sprawozdanie działu ds. absolwentów za rok 2020, s. 1, https://www.laski.edu.pl/site/public/upload/upload/sprawozdania/sprawozdania_2020/dz._absolwentow.pdf.
Sprawozdanie merytoryczne za rok 2020 z działalności Domu Pomocy Społecznej w Żułowie Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi Stowarzyszenie, https://www.laski.edu.pl/site/public/upload/upload/sprawozdania/sprawozdania_2020/sprawozdanie_dps_w_zulowie_za_2020.pdf.
Sprawozdanie z pracy Zarządu Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi Stowarzyszenie za rok 2020, https://www.laski.edu.pl/site/public/upload/upload/sprawozdania/sprawozdania_2020/sprawozdanie_zarzadu_2020r.pdf.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.