Z dziejów przyjaźni polsko-ormiańskiej

Przypadek Marii Grocholskiej (1917-1989)

Authors

  • Tomasz Krzyżowski Ośrodek Badań nad Kulturą Ormiańską w Polsce, Polska Akademia Umiejętności

DOI:

https://doi.org/10.12797/LH.10.2023.10.07

Keywords:

Maria Grocholska, Bohdan Gębarski, Polish-Armenian relations, Armenian literature, Armenian Genocide

Abstract

FROM THE HISTORY OF POLISH-ARMENIAN FRIENDSHIP: THE CASE OF MARIA GROCHOLSKA (1917-1989)

Maria Grocholska (1917-1989) played a significant role in Polish-Armenian cultural relations during the Soviet era. Born in St. Petersburg to a Polish family, she studied Russian philology and Armenian philology in Leningrad. Her studies continued in Yerevan from 1940 to 1945, and from 1945 to 1948 she worked there as Professor Gurgen Sewak’s assistant. After abandoning the completion of her doctoral studies, she worked in primary and secondary schools in Armenia, where she taught Russian and Armenian. From 1955 to 1960, she taught Russian at the Academy of Theology in Etchmiadzin. She was a fervent advocate of the Armenian language during the Russification era. In 1962, she translated into Armenian Bohdan Gębarski’s essay on the Armenian genocide in the Ottoman Empire, titled List do starego tureckiego znajomego [A Letter to an Old Turkish Acquaintance], which resonated widely in Armenia. She also translated several literary works by Polish authors into Armenian, including Stanisław Lem’s well-known novel Solaris. She moved to Poland in 1969, where she taught Russian at a high school in Grodzisk Mazowiecki and assisted Bohdan Gębarski in translating literature from Armenian. Grocholska died in Warsaw. In March 1989, a solemn memorial service was held in Etchmiadzin in her honor performed by Catholicos Vazgen I.

Author Biography

Tomasz Krzyżowski, Ośrodek Badań nad Kulturą Ormiańską w Polsce, Polska Akademia Umiejętności

Historyk, armenolog, pracownik naukowy Ośrodka Badań nad Kulturą Ormiańską w Polsce, sekretarz redakcji czasopisma „Lehahayer”; uczestnik projektów naukowych Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki pod tytułem „Encyklopedia Ormian polskich” oraz „Ormianie kresowi na Śląsku po 1945 roku”; autor opracowań na temat historii i kultury Ormian polskich.

References

Źródła drukowane

Danielian H., O Marii Grocholskiej nie wolno nam zapomnieć, w: Rzecz o Ormianobójstwie, red. J. Szokalski, Warszawa 2018, s. 255-263

Դանիելյան Հ. [Danielian H.], Չմոռանանք Մարիա Գրոխոլսկային [O Marii Grocholskiej nie wolno nam zapomnieć] „Գրական թերթ” [Gazeta Literacka], 20, 1990, s. 2-3

Դանիելյան Հ. [Danielian H.], Նամակ խմբագրությանը [List do redakcji], „Գրական թերթ” [Gazeta Literacka], 26, 1990, s. 2

Gębarski B., List do Parujra Sewaka (Warszawa 26 września 1968 r.), w: Rzecz o ormianobójstwie, red. J. Szokalski, Warszawa 2018, s. 118-120

Gębarski B., List do redakcji gazety „Baikar”, w: Rzecz o ormianobójstwie, red. J. Szokalski, Warszawa 2018, s. 59-60

[Gębarski B.] Գեմբարսկի Բ., Նամակներ աշխարհին [Listy do świata], Երևան [Erywań] 1990

Pisowicz A., Wspomnienia armenisty, „Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego”, 102-103, 2020, s. 56-73

Ter-Ghazarian A., Głos wołającego, w: Rzecz o ormianobójstwie, red. J. Szokalski, Warszawa 2018, s. 7-16

Opracowania

Daniel A., Gluza Z., Słownik dysydentów. Czołowe postacie ruchów opozycyjnych w krajach komunistycznych w latach 1956-1989, 2, Warszawa 2007

Հայ Տպագրության տարեգիրք. Մատենագիտական ցանկ [Rocznik drukarstwa ormiańskiego. Spis bibliograficzny], Երևան [Erywań], 4, 2015

Հայ թարգմանական գրականություն. Մատենագիտություն 1920-2010 [Literatura ormiańska w tłumaczeniu. Bibliografia 1920-2010], 2, 1971-2010, Երևան [Erywań] 2014

[b.a.], Humor Armenii, „Szpilki”, 1989, 6, s. 13

Netografia

https://auction.ru/offer/portret_marii_grokholska_sarjan_martiros_sergeevich_1962_god_ekspertiza_levinoj-i262074919791843.html

Published

2023-12-19

How to Cite

Krzyżowski, T. (2023). Z dziejów przyjaźni polsko-ormiańskiej: Przypadek Marii Grocholskiej (1917-1989). Lehahayer, 10, 173–186. https://doi.org/10.12797/LH.10.2023.10.07

Issue

Section

Articles