Jan Hasso Agopsowicz (1915-1982). Ormianin, bibliofil, twórca ekslibrisów
DOI:
https://doi.org/10.12797/LH.08.2021.08.08Słowa kluczowe:
Jan Hasso Agopsowicz, Ormianie polscy, Papieskie Kolegium Ormiańskie, Nowy Sącz, ekslibrisy, Kościół ormiańskokatolicki w PolsceAbstrakt
W artykule zaprezentowano biografię Jana Hasso Agopsowicza (1915- 1982), polskiego Ormianina, zasłużonego dla środowiska ormiańskiego w Polsce. Urodził się w Kociubińcach w Galicji Wschodniej w ormiańskiej rodzinie ziemiańskiej. W latach 1931-1938 studiował w Rzymie w Papieskim Kolegium Ormiańskim i na Uniwersytecie Gregoriańskim, przygotowując się do przyjęcia święceń kapłańskich w obrządku ormiańskim. W październiku 1938 roku zrezygnował z finalizacji studiów teologicznych i wrócił do Polski. Po drugiej wojnie światowej osiadł w Nowym Sączu, gdzie był kierownikiem laboratorium analitycznego w szpitalu miejskim. Agopsowicz dużą uwagę przywiązywał do sytuacji diaspory ormiańskiej w Polsce oraz aktywności środowiska ormiańskiego. Chcąc zapewnić opiekę duszpasterską Ormianom katolikom w Polsce i przetrwanie obrządku ormiańskiego, interweniował w Stolicy Apostolskiej oraz u prymasa Stefana Wyszyńskiego. Równocześnie angażował się w działalność artystyczną. Jego pasją było tworzenie ekslibrisów, których zaprojektował 240. Zainteresowania Agopsowicza historią i kulturą ormiańską, jak również liczne kontakty z Ormianami zaowocowały powstaniem kilkudziesięciu ekslibrisów o tematyce ormiańskiej. Ponadto zgromadził obszerny księgozbiór dotyczący tematyki armenistycznej w różnych językach. Zmarł w Nowym Sączu, został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Bibliografia
Opracowania
Agopsowicz M., Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita Ormiańska, Łomianki 2014
Białkowski M., Prymas Stefan Wyszyński jako ordynariusz wiernych obrządku ormiańskiego.
Szkic do dziejów religijnych diaspory Ormian polskich w latach 1957-1981, „Studia Gdańskie”, 45, 2019, s. 149-171
Czosnyka J. T., Ekslibrisy Jana Hasso Agopsowicza, „Służba Zdrowia”, 1980, 32, s. 8
Dubicki T., Konspiracja polska w Rumunii 1939-1945, 1, Warszawa 2002
Grońska M., Ekslibrisy. Wiadomości zebrane dla kolekcjonerów, Warszawa 1992
Grybel-Meksuła M., Gauda A., Sport w ekslibrisie, Lublin 1988
Gudzowski T. T., Ormiańskie ekslibrisy Jana Agopsowicza, „Dunajec”, 8, 1987, 50, s. 8-9
[Hambarcumian R.] Hambarjowmean Ṙ., Lehahayeri xohanoc’ic’ [Z kuchni polsko-ormiańskiej], „Hayastani ašxatavorowhi” [„Robotnica Armenii”], 1979, 2, s. 30-31
[Hambarcumian R.] Hambarjowmean Ṙ., Owrowagçer 20-rd dari hay gaġowt’i [Zarysy wspólnoty polsko-ormiańskiej w XX wieku], „Handēs Amsòreay” [„Handes Amsorya”], 1-12, 1981, s. 111-142
In memoriam Jana Hasso Agopsowicza, red. J. T. Czosnyka, Nowy Sącz 1982
Koszyk J., Mazan L., W Nowym Sączu mieszka wnuk Batorego!, „Przekrój”, 1980, nr 1825, s. 10
Krzyżowski T., Archidiecezja lwowska obrządku ormiańskokatolickiego w latach 1902-1938, Kraków 2020
Leśniak J., Leśniak A., Agopsowicz Hasso Jan, w: Encyklopedia sądecka, Nowy Sącz 2000, s. 10
Lewandowski R., Exlibrisy Jana Hasso Agopsowicza, Lipno 1979
Mękicka J., Exlibris śląski w milenijnym roku 1966, Katowice 1966
Migrała L., Ulica Jagiellońska w Nowym Sączu od końca XIX wieku do 1945 roku – mieszkańcy i zabudowa, Nowy Sącz 2012
Mistrzowie ekslibrisu polskiego. Rudolf Mękicki, oprac. G. Kordel, [Warszawa 2019]
Nowak M. J., Mordawski Z., Opieka zdrowotna i opieka społeczna w latach 1945-1990, w: Dzieje miasta Nowego Sącza, 3, red. F. Kiryk, Z. Ruta, Kraków 1996, s. 771-806
Pełczyński G., Ormianie polscy w XX wieku. Problem odrębności etnicznej, Warszawa 1997
Suma T., Sygnatury polskich twórców ekslibrisów od XIX wieku do współczesności. Leksykon, Warszawa 2013
Szafran S. et al., Ignacy Łukasiewicz i jego dzieło w ekslibrisie, Kraków 2004
Wojciechowski M. J., Ekslibris godło bibliofila, Wrocław 1978
Zbigniew Dolatowski. Ekslibrisy i grafika książkowa, oprac. J. Saffarini, Warszawa 2001
Netografia
http://ekslibrispolski.pl/?page_id=2136 (Suma T., Jan Hasso Agopsowicz)
http://ekslibrispolski.pl/?page_id=2636 [Suma T., Jan Hasso – Agopsowicz (1915-1982). Spis kompletny]
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
