Eksplikacja znaku percepcyjnego zapachu w świadomości użytkowników języka polskiego oraz w definicjach słownikowych (na materiale eksperymentu psycholingwistycznego)
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.20.2025.39.16Keywords:
dictionary definitions, psycholinguistic experiment, perceptual featureAbstract
EXPLICATION OF THE PERCEPTUAL SIGN ”SMELL” IN THE MINDS OF POLISH LANGUAGE USERS AND IN DICTIONARY DEFINITIONS (BASED ON THE MATERIAL OF A PSYCHOLINGUISTIC EXPERIMENT)
The problem of explicating perceptual features in vocabulary definitions is still underdeveloped in linguistics. Each interpretation of a meaning in a dictionary is one of the possible variants of its description.
The aim of my research is to identify and characterise the correlation between the content of the definitions of words with the perceptual feature “smell” and the content of the corresponding concepts in the minds of Polish language users. The following methods were used in the study: analysis of dictionary definitions, conceptual analysis, psycholinguistic experiment.
Using the questions from the experiment, I was able to identify 12 terms that respondents mention most often (over 100 times) and associate with smell, and also to refer to dictionary definitions to see if there is a perceptual sign in the structure of the definitions. A perceptual sign (perceptual feature) in linguistics refers to a meaningful unit whose meaning is derived from perception, i.e. perception by the senses. It is a sign that can be perceived through the senses, such as sight, hearing or touch, and which has a certain meaning for the perceiver. The perceptual sign of smell in Polish dictionaries is represented by the lexemes such as aromatic, fragrant, pleasant, pungent, unpleasant smell. Vocabulary definitions mostly fail to capture the perception of smell: the realities that respondents most often mentioned do not include the perception of smell, but are presented descriptively.
Downloads
References
Badyda E., 2013, „Upadły anioł zmysłów”? Metaforyka zapachu i percepcji węchowej we współczesnej polszczyźnie, Gdańsk.
Bugajski M., 2004, Jak pachnie rezeda? Lingwistyczne studium zapachów, Wrocław.
Czerniawska J.M., Czerniawska E., 2005, Pamięć węchowa: fascynująca nieznajoma, [w:] E. Czerniawska (red.), Pamięć. Zjawiska zwykłe i niezwykłe, Warszawa, s. 90–109.
Desor J.A., Beauchamp G.K., 1974, The Human Capacity to Transmit Olfactory Information, „Perception & Psychophysics” 16, nr 3, s. 551–556, https://doi.org/10.3758/BF03198586. DOI: https://doi.org/10.3758/BF03198586
Gilbert A., 2010, Co wnosi nos? Nauka o tym, co nam pachnie, tłum. J. Konieczny, Warszawa.
Goldstein E.B., 2009, Sensation and Perception, wyd. VIII, Boston.
Grzegorczykowa R., 2012, Określenia percepcji węchowej w języku polskim, [w:] eadem, Świat widziany poprzez słowa. Szkice z semantyki leksykalnej, Warszawa, s. 160–168.
Kuryłowicz B., 2011, Jak purpurowy zapach róży… Metafory synestezyjne w młodopolskich tekstach poetyckich, „Białostockie Archiwum Językowe” 11, s. 99–114, https://doi.org/10.15290/baj.2011.11.07. DOI: https://doi.org/10.15290/baj.2011.11.07
Pisarkowa K., 1972, Szkic pola semantycznego zapachów w polszczyźnie, „Język Polski” LII, z. 5, s. 330–339.
Rosińska A., 2005, Rola synestezji w obrazowaniu zapachu, „Studia Filologiczne Akademii Świętokrzyskiej” 18, s. 65–77.
Sacks O., 2008, Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem, tłum. B. Lindenberg, Poznań.
SJPD: W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego, t. I–XI, Warszawa 1958–1969.
SJP PWN: Słownik języka polskiego PWN, [on-line:] https://sjp.pwn.pl/ (dostęp: 1 IX 2023).
Vajnštejn O.B., 2010, Aromaty i zapahi v kulʹture, Moskva.
Witkowska I., 2020, „Zapach, który rozpieszcza zmysły…” – o konieczności współuczestnictwa odbiorcy w tworzeniu komunikatu, [w:] A. Kalisz, E. Tyc (red.), Partnerstwo w komunikacji, Katowice, s. 67–82.
WSJP PAN: P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, [on-line:] https://www.wsjp.pl (dostęp: 1 IX 2023).
Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, praca zbiorowa, red. P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska, M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek, Kraków 2018.
Zawisławska M., 2012, Sposoby opisu zapachu perfum (na przykładzie wybranych tekstów z blogów), [w:] K. Waszakowa, A. Mikołajczuk (red.), Odkrywanie znaczeń w języku, Warszawa, s. 215–227.
Žujkova M.V., 2016, Slovnikovì defìnìcìï ta princip antropocentrizmu, „Aktualʹnì pitannâ ìnozemnoï fìlologìï” 4, s. 61–68.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Alina Yodlovska

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.