„Solidarność” i opozycja demokratyczna PRL w latach 1982-1988 a problem realizmu politycznego

Authors

  • Jan Olaszek Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie, Polska Akademia Nauk w Warszawie

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.09

Keywords:

the opposition in the Polish People’s Republic, the underground “Solidarity”, political realism

Abstract

“Solidarity” and the democratic opposition in the Polish People’s Republic in 1982‑1988 and the problem of political realism

How a realist oppositionist could keep being during the martial law? He could not accept the actions of the authorities, because it would mean giving up their ideological identity. The political realism of oppositionist must lead to demands of cancellation of martial law and stop the repression. “Solidarity” during the martial law sustained idealistic goals: program of “Autonomous Republic” and in the future democratic and independent state. Realism method consisted of choosing forms of action that can be used with success. It can be said that a realistic attitude was Lech Walesa in internment, which relied on government inducements to support the martial law, and while there he didn’t give radical slogans and tried to make a realistic political action. Similarly, you can define the actions of leaders of underground “Solidarity”. They are generally approached from a distance to the ideas of a general strike, considering it is not unrealistic, but rather a legitimate considering the concept of the underground society and the long march. In terms of the discussion on political realism, you can also look at the main debate within the “Solidarity” in the second half of the 80th: for making public action and the pursuit of compromise. In conclusion we can say that all the time since martial law opposition was balanced between idealism and realism.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Jan Olaszek, Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie, Polska Akademia Nauk w Warszawie

Pracownik Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, absolwent studiów historycznych Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego i studium doktoranckiego w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, członek zarządu Stowarzyszenia „Archiwum Solidarności”. Autor monografii „Nieliczni ekstremiści”. Podziemna „Solidarność” w propagandzie stanu wojennego (2010), tomów źródłowych: Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie 10‑12 sierpnia 1981 (2010‑2011) i Dokumenty władz NSZZ „Solidarność” 1981‑1989 (2010), współautor książki Solidarność Rolników 1980‑1989 (z Andrzejem W. Kaczorowskim i Tomaszem Kozłowskim, 2010). Współredaktor pierwszego tomu serii: Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 roku (wraz z Tomaszem Kozłowskim, 2011). W latach 2012‑2013 stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w ramach programu „Start”, w 2013 r. laureat Stypendium im. Krystyny Kersten przyznawanego przez Fundację Kerstenów.

References

Archiwum Akt Nowych, Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, sygn. 2014, Dyrektywa nr 4, 14 I 1982 r.
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, sygn. 0608/351, t. 1‑3.
Google Scholar

Dokumenty władz NSZZ „Solidarność” 1981‑1989, wstęp, wybór i oprac. J. Olaszek, Warszawa 2010, Seria Dokumenty, t. 47.
Google Scholar

Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988‑1990, Kraków 2004, Arkana Historii.
Google Scholar

Dudek A., Solidarność w poszukiwaniu metody walki, [w:] A. Dudek, Ślady PeeReLu. Ludzie, mechanizmy, wydarzenia, Kraków 2000, Arkana Historii.
Google Scholar

Friszke A., Formowanie podziemia w 1982 r. Dylematy organizacyjne i programowe, [w:] Wokół „mniejszego zła”. Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. P. Piotrowski, Wrocław 2010.
Google Scholar

Friszke A., Porozumienie – mimo wszystko. Prymasowska Rada Społeczna w stanie wojennym, „Więź” 2004, nr 11.
Google Scholar

Friszke A., Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność” (1982‑1987), [w:] Solidarność podziemna 1981‑1989, red. A. Friszke, Warszawa 2006.
Google Scholar

Garlicki A., Karuzela. Rzecz o Okrągłym Stole, Warszawa 2003.
Google Scholar

Głębocki H., Dzieje „Solidarności” w podziemiu, [w:] Droga do Niepodległości. Solidarność 1980‑2005, red. M. Łątkowska, Warszawa 2005.
Google Scholar

Głowacki A., Drogą tworzenia, nie destrukcji, „Żołnierz Wolności” 1982, 2 V.
Google Scholar

Kozłowski T., Droga do rejestracji, „Biuletyn IPN” 2010, nr 9‑10.
Google Scholar

Kozłowski T., Olaszek J., Niezależny ruch chłopski, [w:] NSZZ „Solidarność” 1980‑1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Google Scholar

Król M., Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna, Warszawa 2008.
Google Scholar

Kryptonim 333. Internowanie Lecha Wałęsy w raportach funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, wstęp i oprac. T. Kozłowski, G. Majchrzak, Chorzów 2012.
Google Scholar

Kurpierz T., Neja J., NSZZ „Solidarność” Region Śląsko‑Dąbrowski, [w:] NSZZ „Solidarność” 1980‑1989, t. 6: Polska południowa, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Google Scholar

Majchrzak G., Niebezpieczny dokument. Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury” 2011, nr 2.
Google Scholar

Matyja R., Realizm polityczny lat osiemdziesiątych, [w:] Patriotyzm i zdrada. Granice realizmu i idealizmu w polityce i myśli polskiej, red. J. Kłoczkowski, M. Szułdrzyński, Kraków 2008, Polskie Tradycje Intelektualne, 5.
Google Scholar

Olaszek J., „Nieliczni ekstremiści”. Podziemna „Solidarność” w propagandzie stanu wojennego, Gdańsk 2010, Biblioteka.
Google Scholar

Olaszek J., Program podziemnej Solidarności, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury” 2013, nr 5.
Google Scholar

Olaszek J., „Solidarność” Rolników indywidualnych 1981‑1989, [w:] A. W. Kaczorowski, T. Kozłowski, J. Olaszek, „Solidarność” Rolników 1980‑1989, red. A. W. Kaczorowski, Warszawa 2010.
Google Scholar

Osiński K., Rybarczyk P., Kryzys bydgoski 1981. Przyczyny, przebieg, konsekwencje, t. 1: Monografia, Bydgoszcz–Gdańsk–Warszawa 2013.
Google Scholar

Paczkowski A., Wojna polsko‑jaruzelska.
Google Scholar

Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981 – 22 VII 1983, Warszawa 2006.
Google Scholar

Skórzyński J., Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków 2009.
Google Scholar

Staniszkis J., Samoograniczająca się rewolucja, red. J. T. Gross, przeł. M. Szopski, Gdańsk 2010, Historia Solidarności.
Google Scholar

Stocznia Gdańska ‘80 – robotnicy i doradcy, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury” 2010, nr 1.
Google Scholar

Terlecki R., Realizm i idealizm w czasach pierwszej „Solidarności”, [w:] Patriotyzm i zdrada.
Google Scholar

Granice realizmu i idealizmu w polityce i myśli polskiej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, Kraków 2008, Polskie Tradycje Intelektualne, 5.
Google Scholar

Tezy Prymasowskiej Rady Społecznej (5 IV 1982), [w:] Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945‑1989,
Google Scholar

t. 3: Lata 1975‑89, oprac. P. Raina, Pelplin 1996.
Google Scholar

Toeplitz K. T., Diagnozy i prognozy, „Polityka” 1983, 22 I.
Google Scholar

Większość Polaków pragnie ładu siły i porządku. Skrót wywiadu wicepremiera Mieczysława F. Rakowskiego dla „Życia Warszawy”, „Trybuna Ludu” 1982, 21‑22 VII.
Google Scholar

Zwiernik P., NSZZ „Solidarność” Region Wielkopolska, [w:] NSZZ „Solidarność” 1980‑1989, t. 4, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Google Scholar

Downloads

Published

2013-08-14

How to Cite

Olaszek, Jan. 2013. “„Solidarność” I Opozycja Demokratyczna PRL W Latach 1982-1988 a Problem Realizmu Politycznego”. Politeja 10 (3(25):159-68. https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.09.

Issue

Section

Articles