Concepts of and Proposals for Constitutional Reforms in the Views of Polish Political Societies in Exile in 1830s: The Case of Young Poland
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2023.82.17Słowa kluczowe:
history of political and legal doctrines, history of constitutional law, constitutionalism, political system of the state, social reforms, women’s rights, partitioned Poland, Great Emigration, Young Europe, Young Poland, Giuseppe Mazzini, Joachim LelewelAbstrakt
The article analyses the concepts of and proposals for constitutional reforms put forward by one of the Polish democratic political groups, which was established in exile after the fall of the November Uprising (1830-1831). Young Poland, which was a part of an international conspiratorial organisation founded by Giuseppe Mazzini (Young Europe), an organisation marked by revolutionary democratism, which, according to Polish emigrants, meant primarily striving for national character, seeing its goal in regaining national independence lost by Poland as a result of partitions. In addition, however, the concepts of members of Young Poland strongly emphasized both Christian and Utopian socialist themes. The foundation of these concepts referred to republican ideas that arose from the Great French Revolution and were based on the principles of freedom, equality and fraternity.
Pobrania
PlumX Metrics of this article
Bibliografia
Archival sources
Google Scholar
Północ, no. 1-4, 6, 9, 10-12, 14-16 (1835), Biblioteka Narodowa, sygn. P. 20226 Cym A.
Google Scholar
Printed sources
Google Scholar
Babeuf F.N., Pisma wybrane, transl. by K. Libera, Warszawa 1951.
Google Scholar
Blanqui L.A., Wybór pism, transl. by I. Bibrowska, B. Wścieklica, Warszawa 1975.
Google Scholar
Borkowski K., Pamiętnik historyczny o wyprawie partyzanckiej do Polski w roku 1833, Lipsk 1863.
Google Scholar
Buonarroti P., Sprzysiężenie Równych, vol. 1-2, Warszawa 1952.
Google Scholar
Condorcet J.A.N.C. de., “O znaczeniu słowa «rewolucyjny»,” transl. by E. Zgolińska, Doctrina. Studia społeczno-polityczne, no. 8 (2011).
Google Scholar
Chrzanowski W., O wojnie partyzanckiej, Paris 1835.
Google Scholar
Darasz W., Pamiętnik emigranta, prep. by A. Rynkowska, Wrocław 1953.
Google Scholar
Domeyko I., Moje podróże. Pamiętniki wygnańca, prep. by E.H. Nieciowa, Wrocław 1962.
Google Scholar
Heltman W., Demokracja polska na emigracji. Wyjątki z pism, Lipsk 1866.
Google Scholar
Heltman W., Emigracja polska od 1831 do 1863. Krótki rys historyczny, Lipsk 1865.
Google Scholar
Lelewel J., Listy emigracyjne Joachima Lelewela, prep. by H. Więckowska, vol. 1: 1831-1835, Kraków 1948.
Google Scholar
Marx K., “Apel Mazziniego,” in K. Marx, F. Engels, Dzieła, vol. 9, Warszawa 1965.
Google Scholar
Marx K., “Machinacje Mazziniego i Kossutha – Sojusz z Ludwikiem Napoleonem – Palmerston,” in K. Marx, F. Engels, Dzieła, vol. 8, Warszawa 1964.
Google Scholar
Marx K., “Mazzini a Napoleon,” in K. Marx, F. Engels, Dzieła, vol. 12, Warszawa 1967.
Google Scholar
Marx K., “Nowy manifest Mazziniego,” in K. Marx, F. Engels, Dzieła, vol. 12, Warszawa 1967.
Google Scholar
Marx K., “Odezwa Mazziniego,” in K. Marx, F. Engels, Dzieła, vol. 13, Warszawa 1966.
Google Scholar
Marx K., “Sardynia,” in K. Marx, F. Engels, Dzieła, vol. 12, Warszawa 1967.
Google Scholar
Postępowa publicystyka emigracyjna 1831-1846. Wybór źródeł, prep. by W. Łukaszewicz, W. Lewandowski, Wrocław 1961.
Google Scholar
Saint-Just L., Wybór pism, transl. by A. Ziemilski, B. Kulikowski, Warszawa 1954.
Google Scholar
Saint-Simon C.H., Pisma wybrane, vol. 1, transl. by S. Antoszczuk, Warszawa 1968.
Google Scholar
Literature
Google Scholar
Baczko B., “Niektóre węzłowe problemy rozwoju polskiej myśli społeczno-politycznej i filozoficznej XIX wieku (do lat siedemdziesiątych),” in B. Baczko, N. Assorodobraj (eds.), Z dziejów polskiej myśli filozoficznej i społecznej, vol. 3: Wiek XIX, Warszawa 1957.
Google Scholar
Barszczewska-Krupa A., Reforma czy rewolucja. Koncepcje przekształcenia społeczeństwa polskiego w myśli politycznej Wielkiej Emigracji 1832-1863, Łódz 1979.
Google Scholar
Bartkowski J., Wspomnienia z powstania 1831 roku i pierwszych lat emigracji, prep. by E. Sawrymowicz, Kraków 1966.
Google Scholar
Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław 2004.
Google Scholar
Baszkiewicz J., “Z zagadnień nowożytnej koncepcji prawa do oporu,” Czasopismo Prawno-Historyczne, no. 2 (1975).
Google Scholar
Baumfeld A., Polska myśl mesjaniczna, Warszawa 1910.
Google Scholar
Białynia-Chołodecki J., Patryotyczna działalność księży w latach 1833-1837. Epizody z czasów partyzantki pułkownika Józefa Zaliwskiego, Lwów 1912.
Google Scholar
Bogdański H., “O tajnych politycznych związkach w Galicji od roku 1832 do roku 1841,” in Pamiętniki spiskowców i więźniów galicyjskich w latach 1832-1846, prep. by K. Lewicki, Wrocław 1954.
Google Scholar
Borejsza J.W., “Rewolucjonista polski – szkic portretu,” in S. Kieniewicz (ed.), Polska XIX wieku: państwo – społeczeństwo – kultura, Warszawa 1977.
Google Scholar
Borys W., “Wyprawa Zaliwskiego i polskie organizacje spiskowe w Galicji w latach 1832-1835,” in W.A. Djakow, S. Kieniewicz, W. Śliwowska, F.I. Steblij (eds.), Społeczeństwo polskie i próby wznowienia walki zbrojnej w 1833 roku, Wrocław 1984.
Google Scholar
Bożek M., “Prawo do oporu w Republice Federalnej Niemiec,” Państwo i Prawo, no. 8 (2019).
Google Scholar
Cygler B., Działalność polityczno-społeczna Joachima Lelewela na emigracji w latach 1831-1861, Gdańsk 1969.
Google Scholar
Cygler B., “Dzieje i problematyka prasy lelewelowskiego Zjednoczenia Emigracji Polskiej w latach 1837-1839,” Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, no. 2 (1967).
Google Scholar
Dutkiewicz J.E., Francja a Polska w 1831 r., Łódź 1950.
Google Scholar
Ehrlich S., Wiążące wzory zachowania. Rzecz o wielości systemów norm, Warszawa 1995.
Google Scholar
Feldman W., Dzieje polskiej myśli politycznej w okresie porozbiorowym (próba zarysu), vol. 1, Warszawa 1988.
Google Scholar
Fournier-Finocchiaro L., “Cultura francese e cultura polacca in Giuseppe Mazzini,” Kwartalnik Neofilologiczny, no. 2 (2016).
Google Scholar
Gadon L., Emigracja Polska. Pierwsze lata po upadku powstania listopadowego, vol. 2-3, Kraków 1902.
Google Scholar
Gałkowski A., Polski patriota – obywatel Europy. Rzecz o Janie Czyńskim (1801-1867), Warszawa 2004.
Google Scholar
Gierowski J.A., Historia Włoch, Wrocław 1999.
Google Scholar
Goddeeris I., “Spór o emigrację polską XIX w. – odpowiedź autora,” Kwartalnik Historyczny, no. 2 (2016).
DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.2.05
Google Scholar
Grabski W.J., Karol Fourier (1772-1837). Jego życie i doktryna, Warszawa 1928.
Google Scholar
Gründler T., “La République française, une et indivisible?,” Revue du Droit Public, no. 2 (2007).
Google Scholar
Grzybowski K., Ojczyzna, naród, państwo, Warszawa 1977.
Google Scholar
Handelsman M., Francja – Polska 1795-1845. Studia nad dziejami myśli politycznej, Warszawa 1926.
Google Scholar
Handelsman M., Rozwój narodowości nowoczesnej, Warszawa 1924.
Google Scholar
Handelsman M., Zjednoczenie Włoch, Warszawa 1923.
Google Scholar
Hastings C.B., “Hugues-Félicié-Robert de Lamennais: A Catholic Pioneer of Religious Liberty,” Journal of Church and State, no. 2 (1988).
DOI: https://doi.org/10.1093/jcs/30.2.321
Google Scholar
Hobsbawm E.J., Nations and Nationalism Since 1780, Cambridge 1992.
DOI: https://doi.org/10.1017/CCOL0521439612
Google Scholar
Huggins M., “The Nation and Giuseppe Mazzini, 1842-48,” New Hibernia Review, no. 3 (2013).
DOI: https://doi.org/10.1353/nhr.2013.0037
Google Scholar
Jaworski I., “Konstytucja Jakobińska z 1793 roku,” Czasopismo Prawnicze i Ekonomiczne, no. 1-6 (1923).
Google Scholar
Kalembka S., “Czasopiśmiennictwo emigracji popowstaniowych XIX wieku,” in J. Łojek (ed.), Prasa polska w latach 1661-1864, Warszawa 1976.
Google Scholar
Kalembka S., “Polskie wychodźstwa popowstaniowe i inne emigracje polityczne w Europie w XIX wieku,” in S. Kieniewicz (ed.), Polska XIX wieku. Państwo – społeczeństwo – kultura, Warszawa 1977.
Google Scholar
Kalembka S., “Polskie zabiegi dyplomatyczne między powstaniem listopadowym a styczniowym (koniec 1831-1860 r.),” in L. Bazylow (ed.), Historia dyplomacji polskiej, vol. 3: 1795-1918, Warszawa 1982.
Google Scholar
Kalembka S., “Problemy państwa w polskiej myśli politycznej okresu międzypowstaniowego,” in W. Wrzesiński (ed.), Państwo w polskiej myśli politycznej, Wrocław 1988.
Google Scholar
Kalembka S., “Projekty i postulaty konstytucyjne Wielkiej Emigracji,” in M. Kallas (ed.), Konstytucje Polski. Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu, vol. 1, Warszawa 1990.
Google Scholar
Kalembka S., Towarzystwo Demokratyczne Polskie w latach 1832-1846, Toruń 1966.
Google Scholar
Kalembka S., Wielka Emigracja. Polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831-1862, Warszawa 1971.
Google Scholar
Koberdowa I., “Kształtowanie się wizji socjalizmu w polskiej myśli politycznej w latach 1830-1886,” in J. Tomicki (ed.), Wizje socjalizmu w Polsce do roku 1948, Warszawa 1987.
Google Scholar
Konarski M., “Challenging the Legitimacy of the Law,” TEKA Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie, no. 8 (2015).
Google Scholar
Konarski M., “Konarszczyzna, czyli przygotowania do wojny partyzanckiej w latach 1835-1839,” Studia Prawnicze i Administracyjne, no. 3 (2017).
Google Scholar
Konarski M., “Kwestionowanie legitymacji prawa jako forma ochrony godności człowieka i obywatela,” Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny, no. 3 (2015).
Google Scholar
Konarski M., “Myśl polityczno-prawna Louisa de Saint-Just (1767-1794),” Studia Prawnicze i Administracyjne, no. 2 (2016).
Google Scholar
Konarski M., “Prawo i rewolucja: Rozważania jurysty o rewolucji francuskiej 1789-1794,” Studia Prawnicze i Administracyjne, no. 1 (2016).
Google Scholar
Konarski M. “Program reform społecznych i ustrojowych Młodej Polski w świetle publicystyki jej przedstawicieli na łamach paryskiej «Północy» (1835),” Studia Prawnicze i Administracyjne, no. 2 (2019).
Google Scholar
Konarski, “Radykalny demokratyzm i wizja rewolucji społecznej księdza Piotra Ściegiennego,” Kościół i Prawo, no. 1 (2018).
DOI: https://doi.org/10.18290/kip.2018.7.1-5
Google Scholar
Konarski M., “The Partisan Expedition Led by Józef Zaliwski in 1833 and the Legal Status of Partisan in the Light of International Law,” Studia Prawnicze i Administracyjne, no. 3 (2017).
Google Scholar
Konarski M., “Zamach stanu w perspektywie prawno-historycznej na przykładzie Rewolucji Francuskiej 1789-1799,” in W. Lis (ed.), Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu, Lublin 2017.
Google Scholar
Kozłowski E., “Wojskowość polska w latach 1832-1864,” in A.F. Grabski et al. (eds.), Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, vol. 2: 1648-1864, Warszawa 1966.
Google Scholar
Kuligowski P., “The Patogenesis of the Public Sphere in Exile: Anarchy and Unity in the Political Thought and Mentality of the Great Polish Emigration,” Kwartalnik Historyczny, no. 3 (2019), ttp://dx.doi.org/10.12775/KH.2019.126.SI.1.03.
DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2019.126.SI.1.03
Google Scholar
Lefebvre G., Termidorianie. Dyrektoriat, transl. by W. Bieńkowska, Warszawa 1959.
Google Scholar
Le Goff P., The Militiant Politics of Auguste Blanqui, PhD thesis, University of Warwick 2015.
Google Scholar
Lewak A., “Ideologia polskiego romantyzmu politycznego a Mazzini,” Przegląd Historyczny, no. 37 (1948).
Google Scholar
Lépine J., Gracchus Babeuf, transl. by K. Rapaczyński, Warszawa 1950.
Google Scholar
Limanowski B., Stanisław Worcell, Kraków 1910.
Google Scholar
Łojek J., “Prasa w Polsce porozbiorowej,” in J. Łojek, J. Myśliński, W. Władyka (eds.), Dzieje prasy polskiej, Warszawa 1988.
Google Scholar
Łopuszański B., Stowarzyszenie Ludu Polskiego (1835-1841). Geneza i dzieje, Kraków 1975.
Google Scholar
Łopuszański B., “Ustawa «Stowarzyszenia Ludu Polskiego» z 1835 r.,” Przegląd Historyczny, no. 2 (1969).
Google Scholar
Łukaszewicz W., “Wpływ masonerii, karbonaryzmu i Józefa Mazziniego na polską myśl rewolucyjną w latach poprzedzających Wiosnę Ludów,” in N. Gąsiorowska (ed.), Wiosna Ludów w Europie. Część II: zagadnienia ideologiczne, Warszawa 1951.
Google Scholar
Markiewicz Z., “Mickiewicz i Lamennais,” Pamiętnik Literacki, no. 4 (1963).
Google Scholar
Markov W., Soboul A., Wielka Rewolucja Francuzów 1789, transl. by E. Morciniec, Wrocław 1984.
Google Scholar
Mathiez A., Rewolucja francuska, transl. by W. Dzwonkowski, W. Łukaszewicz, T. Landecki, Warszawa 1956.
Google Scholar
Mehring F., Historia socjaldemokracji niemieckiej, vol. 1, transl. by E. Werfel, Warszawa 1963.
Google Scholar
Piątkowski L., “Rosjanie o przywódcach włoskiego ruchu narodowowyzwoleńczego w latach sześćdziesiątych XIX w.,” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F. Historia, no. 38/39 (1983/1984).
Google Scholar
Płoski S., “Działalność Zaliwskiego w wojnie polsko-rosyjskiej 1831 roku,” in Księga Pamiątkowa ku uczczeniu 25-letniej działalności naukowej prof. Marcelego Handelsmana, Warszawa 1929.
Google Scholar
Podniesiński M., “Lamennais i geometryczna mowa. Materializacja języka jako ważny aspekt formalny rozwoju filozoficznego modernizmu wewnątrz Kościoła Katolickiego,” Łódzkie Studia Teologiczne, no. 19 (2010).
Google Scholar
Popkow B., “Historiografia wyprawy Zaliwskiego,” in W.A. Djakow, S. Kieniewicz, W. Śliwowska, F.I. Steblij (eds.), Społeczeństwo polskie i próby wznowienia walki zbrojnej w 1833 roku, Wrocław 1984.
Google Scholar
Procyk A., Giuseppe Mazzini’s Young Europe and the Birth of Modern Nationalism in the Slavic World, Toronto–Buffalo–London 2019.
DOI: https://doi.org/10.3138/9781487531485
Google Scholar
Procyk A., “Polish Émigrés as Emissaries of the Risorgimento in Eastern Europe,” Harvard Ukrainian Studies, no. 1-2 (2001).
Google Scholar
Przemski L., “Zagadnienie wojny partyzanckiej w przeddzień Wiosny Ludów,” in N. Gąsiorowska (ed.), Wiosna Ludów na ziemiach polskich, vol. 1, Łódź 1948.
Google Scholar
Rowley D.G., “Giuseppe Mazzini and the Democratic Logic of Nationalism,” Nation and Nationalism. Journal of the Association for the Study of Ethnicity and Nationalism, no. 1 (2012), https://doi.org/10.1111/j.1469-8129.2011.00501.x.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1469-8129.2011.00501.x
Google Scholar
Rysiewicz M., Monarchia, lud, religia: monarchizm konserwatywnych środowisk politycznych Wielkiej Emigracji w latach 1831-1848, Kraków 2015.
DOI: https://doi.org/10.12797/9788376386058
Google Scholar
Ryszka F., “Programy ruchów rewolucyjnych i narodowowyzwoleńczych,” in J. Baszkiewicz, F. Ryszka (eds.), Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 1973.
Google Scholar
Serejski M.H., Koncepcja historii powszechnej Joachima Lelewela, Warszawa 1958.
Google Scholar
Skowronek J., “Idea niepodległości narodowej w polskiej myśli politycznej pierwszej połowy XIX w.,” in J. Maternicki (ed.), Idea niepodległości i suwerenności narodowej w polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, Warszawa 1989.
Google Scholar
Smirnow F.A., Więzi rewolucyjne narodów Rosji i Polski w latach trzydziestych-sześćdziesiątych XIX wieku, Warszawa 1972.
Google Scholar
Sobolewska B., Sobolewski M., Myśl polityczna XIX i XX w.: liberalizm, Warszawa 1978.
Google Scholar
Sokołowska S., Buksiński T., “Uwagi o zjednoczeniu emigracji polskiej,” Kwartalnik Historyczny, no. 3 (1966).
Google Scholar
Sokołowska S., “Geneza emigracyjna wyprawy J. Zaliwskiego,” in W.A. Djakow, S. Kieniewicz, W. Śliwowska, F.I. Steblij (eds.), Społeczeństwo polskie i próby wznowienia walki zbrojnej w 1833 roku, Wrocław 1984.
Google Scholar
Sokołowska S., Młoda Polska. Z dziejów ugrupowań demokratycznych Wielkiej Emigracji, Wrocław 1972.
Google Scholar
Spitzer A.B., The Revolutionary Theories of Louis Auguste Blanqui, New York 1957.
DOI: https://doi.org/10.7312/spit94116
Google Scholar
Stecka M., “Układy «Towarzystwa Demokratycznego» z «Młodą Polską» (1834),” Przegląd Historyczny, no. 22 (1919-1920).
Google Scholar
Straszewska M., Życie literackie Wielkiej Emigracji we Francji 1831-1840, Warszawa 1970.
Google Scholar
Szostakowski S., Z dziejów Wielkiej Emigracji, Warszawa 1991.
Google Scholar
Świerczewska K., “Jan Czyński: działacz polityczny, literat i publicysta czasów Wielkiej Emigracji (1801-1867),” Prace Polonistyczne, no. 8 (1950).
Google Scholar
Trzeciakowski L., “Idea państwa w historiografii polskiej XIX w. na przykładzie Joachima Lelewela, Michała Bobrzyńskiego i Bolesława Limanowskiego,” in W. Wrzesiński (ed.), Państwo w polskiej myśli politycznej, Wrocław 1988.
Google Scholar
Tyrowicz M., Towarzystwo Demokratyczne Polskie 1832-1863. Przywódcy i kadry członkowskie. Przewodnik bibliograficzny, Warszawa 1964.
Google Scholar
Ugniewska J., Giuseppe Mazzini – historia jako narodowa terapia, Wrocław 1986.
Google Scholar
Walicki A., Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społeczno-religijnej romantyzmu polskiego, Warszawa 1970.
Google Scholar
Wawrykowa M., “Geneza powstania sabaudzkiego 1834 r.,” Przegląd Historyczny, no. 2 (1970).
Google Scholar
Wierzchowski M., “Przyczynek do dziejów Zaliwszczyzny na Litwie,” Przegląd Historyczny, no. 2 (1960).
Google Scholar
Wojtowicz J., Historia Szwajcarii, Wrocław 1989.
Google Scholar
Zdrada J., Wielka Emigracja po Powstaniu Listopadowym, Warszawa 1987.
Google Scholar
Zgolińska J.E., “Myśliciel a rewolucja – Jean Antoine Nicolas Condorcet,” Doctrina. Studia społeczno-polityczne, no. 8 (2011).
Google Scholar
Żaliński H., “Wizje ustrojowe Polski odrodzonej w myśli społeczno-politycznej Wielkiej Emigracji,” in H. Żaliński (ed.), Kraj, emigracja, niepodległość: Studia i szkice, Kraków 2006.
Google Scholar
Żurawski vel Grajewski R., “Jeszcze o Wielkiej Emigracji w Belgii – polemika na marginesie książki Idesbalda Goddeerisa,” Kwartalnik Historyczny, no. 3 (2016), https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.3.04.
DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.3.04
Google Scholar
Żurawski vel Grajewski R., “Wielka Emigracja w Belgii (1831-1870) – wizerunek bez heroizmu,” Kwartalnik Historyczny, no. 1 (2016), https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.1.04.
DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.1.04
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
