The Relationship between Natural and Statutory Law in Ancient and Medieval Concepts
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.48.01Keywords:
Nature, natural law, statutory law, positive law, validity of lawAbstract
The article discusses the shaping of the relation between natural and statutory law in the philosophical, political and legal concepts from the Antiquity until the Middle Ages. Firstly, the author analyzes the views of a sophist – Aristotle, and Stoics – Saint Augustine of Hippo and Saint Thomas Aquinas in order to identify on their basis the main principles concerning the matter at hand. His research permitted him to conclude that during the mentioned period the prevailing conviction was that statutory law (positive law) should not violate natural law (and sometimes simultaneously God`s law) because the latter was perceived as a higher legal order. Statutory law that conflicted with the higher law was usually considered invalid and – as such – not creating the obligation of obedience. It was also considered unjust. For Christian thinkers God himself was the creator of principles of justice; therefore that law which came directly from him was put at the top of the legal structure. Natural law was seen as mirroring this law of God. In turn, statutory law was supposed to reflect the rules of natural law.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Algra K. et al. (eds.), The Cambridge History of Hellenistic Philosophy, Cambridge 1999.
DOI: https://doi.org/10.1017/CHOL9780521250283
Google Scholar
Arystoteles, Etyka nikomachejska, transl. by D. Gromska, Warszawa 1956 (Biblioteka Klasyków Filozofii).
Google Scholar
Arystoteles, Polityka z dodaniem Pseudo‑Arystotelesowskiej Ekonomiki, transl. by L. Piotrowicz, Warszawa 1964 (Biblioteka Klasyków Filozofii).
Google Scholar
Augustyn, Dialogi filozoficzne, transl. by A. Świderkówna et al., Kraków 1999 (Filozofia i Religia).
Google Scholar
Augustyn, ‘O kazaniu Pana na Górze’ in idem, O kazaniu Pana na Górze, Do Symplicjana o różnych problemach, Problemy ewangeliczne, transl. by S. Ryznar, J. Sulowski, Warszawa 1991 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 48).
Google Scholar
Augustyn, Objaśnienia psalmów, transl. J. Sulowski, Vol. 2, Warszawa 1986.
Google Scholar
Augustyn, O Trójcy Świętej, transl. by M. Stokowska, Poznań 1963 (Pisma Ojców Kościoła w Polskim Tłumaczeniu, 25).
Google Scholar
Augustyn, Państwo Boże, transl. by W. Kubicki, Vol. 1‑2, Warszawa 1977.
Google Scholar
Banaszczyk T., Studia z Arystotelesowskiej teorii społeczno‑politycznej, Katowice 1985 (Prace Naukowe UŚ w Katowicach, 705).
Google Scholar
Bardy G., Święty Augustyn. Człowiek i dzieło, transl. by Z. Kobylańska, Warszawa 1956.
Google Scholar
Baszkiewicz J., Myśl polityczna wieków średnich, Warszawa 1972.
Google Scholar
Berman H.J., Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, transl. by S. Amsterdamski, Warszawa 1995.
Google Scholar
Bodin J., Sześć ksiąg o rzeczypospolitej, transl. by Z. Izdebski et al., Warszawa 1958.
Google Scholar
Bonner G., St. Augustine of Hippo. Life and Controversies, Norwich 1986.
Google Scholar
Borucka‑Arctowa M., Prawo natury jako ideologia antyfeudalna, Warszawa 1957.
Google Scholar
Boucher D., Kelly P. (eds.), Myśliciele polityczni. Od Sokratesa do współczesności, transl. by A. Dąbrowska, T. Sieczkowski, Kraków 2008 (Politika).
Google Scholar
Brown B., Natural Law Reader, New York 1990.
Google Scholar
Cicero, ‘Zagadnienia najwyższego dobra i zła’ in idem, Pisma filozoficzne, Vol. 3, transl. by W. Kornatowski, Warszawa 1961.
Google Scholar
Deane H.A., The Political and Social Ideas of St. Augustine, New York 1963.
DOI: https://doi.org/10.7312/dean93962
Google Scholar
Diels H., Die Fragmente der Vorsokratiker, griechisch und deutsch, Berlin 1935.
Google Scholar
Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, transl. by I. Krońska et al., Warszawa 1968.
Google Scholar
d’Entrèves A.P., Natural Law. An Introduction to Legal Philosophy, London 1957 (Hutchinson’s University Library. Philosophy).
Google Scholar
Eterovich F.H., Approaches to Natural Law, from Plato to Kant, New York 1972 (An Exposition‑University Book).
Google Scholar
Gajda J., Sofiści, Warszawa 1989 (Myśli i Ludzie).
Google Scholar
Gilson É., Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, transl. by J. Rybałt, Warszawa 1998.
Google Scholar
Gilson É., Wprowadzenie do nauki świętego Augustyna, transl. by Z. Jakimiak, Warszawa 1953.
Google Scholar
Graves R., Mity greckie, transl. by H. Krzeczkowski, Warszawa 1974 (Rodowody Cywilizacji).
Google Scholar
Grzybowski J., Miecz i pastorał. Filozoficzny uniwersalizm sporu o charakter władzy. Tomasz z Akwinu i Dante Alighieri, Kęty 2006 (Fundamenta, 46).
Google Scholar
Haines C.G., The Revival of Natural Law Concepts, Cambridge 1930 (Harvard Studies in Jurisprudence, 4).
Google Scholar
Hamburger M., Morals and Law. The Growth of Aristotle’s Legal Theory, New Haven 1951.
Google Scholar
Hervada J., Natural Right and Natural Law. A Critical Introduction, Pamplona 1987 (Person and Law).
Google Scholar
Hezjod, Prace i dnie, ed. and transl. by W. Steffen, Wrocław 1952 (BN II 71).
Google Scholar
Inwood B. (ed.), The Cambridge Companion to the Stoics, Cambridge 2003 (Cambridge Companions to Philosophy, Religion and Culture).
DOI: https://doi.org/10.1017/CCOL052177005X
Google Scholar
Joachimowicz L., Sceptycyzm grecki. Wybrane zagadnienia, Warszawa 1972 (Myśli i Ludzie, 1. Filozofia Starożytna i Średniowieczna).
Google Scholar
Keller E., ‘O katolickiej teorii prawa natury’, Euhemer, No. 3 (1964).
Google Scholar
Kelly J.M., Historia zachodniej teorii prawa, transl. by D. Pietrzyk‑Reeves et al., Kraków 2006.
Google Scholar
Kenny A., Tomasz z Akwinu, transl. by R. Piotrowski, Warszawa 1999 (Dawni Mistrzowie).
Google Scholar
Kerferd G.B., The Sophistic Movement, Cambridge 1981.
Google Scholar
Kornatowski W., ‘Doktryna polityczna Cycerona jako doktryna czasów przełomowych’, Życie i Myśl, Vol. 3/4, 5/6 (1965).
Google Scholar
Kornatowski W., ‘Myśl późnych stoików’, Życie i Myśl, No. 11/12 (1967).
Google Scholar
Kornatowski W., Społeczno‑polityczna myśl św. Augustyna, Warszawa 1965.
Google Scholar
Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1960.
Google Scholar
Krąpiec M.A., Struktura bytu. Charakterystyczne elementy systemu Arystotelesa i Tomasza z Akwinu, Lublin 1963 (Rozprawy Wydziału Filozoficznego – Towarzystwo Naukowe KUL, 14).
Google Scholar
Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona, Warszawa 1971.
Google Scholar
Kumaniecki K., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1969.
Google Scholar
Legutko R., Sokrates. Filozofia męża sprawiedliwego, Poznań 2013.
Google Scholar
Łuszczyńska M., Ubi ratio, ibi ius. Doktryna prawna świętego Tomasza z Akwinu, Lublin 2013.
Google Scholar
Maihofer W. (ed.), Naturrecht oder Rechtspositivismus?, Bad Homburg 1962.
Google Scholar
Manohan A.P., From Personal Duties towards Personal Rights. Late Medieval and Early Modern Political Thought, 1300‑1600, Montreal 1994 (McGill‑Queen’s Studies in the History of Ideas, 17).
Google Scholar
Marsyliusz z Padwy, Obrońca pokoju, transl. by W. Seńko, Kęty 2006 (Biblioteka Europejska).
Google Scholar
Martyniak C., Obiektywna podstawa prawa według św. Tomasza z Akwinu, Lublin 1949 (Rozprawy Wydziału Nauk Społecznych – Towarzystwo Naukowe KUL, 6).
Google Scholar
Menzel A., Kallikles. Eine Studie zur geschichte der Lehre vom Recht und Stärkeren, Wien–Leipzig 1922.
Google Scholar
Menzel A., ‘Protagoras, der älteste Theoretiker der Demokratie’, Zeitschrift für Politik, Vol. 3 (1910).
Google Scholar
Mielczarski C., Sofiści i polityka. Antyczne źródła liberalizmu europejskiego, Warszawa 2010 (Wykłady z Filozofii).
Google Scholar
Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2000.
Google Scholar
Mystkowski S., Idea prawa naturalnego w starożytności i u scholastyków (studium prawno‑etyczne), Warszawa 1928.
Google Scholar
Nederman C., Community and Consent. The Secular Political Theory of Marsiglio of Padua’s “Defensor Pacis”, London 1995.
Google Scholar
Oniszczuk J., Filozofia i teoria prawa, Warszawa 2008 (Studia Prawnicze).
Google Scholar
Parandowski J., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa 1960.
Google Scholar
Peters E., ‘Theories of Deposition of Rulers’ in J.R. Strayer (ed.), Dictionary of the Middle Ages, Vol. 4, New York 1989.
Google Scholar
Pietrzykowski M., Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa 1978 (Mitologie Świata).
Google Scholar
Platona Gorgiasz, ed. and transl. by W. Witwicki, Lwów 1922.
Google Scholar
Platona Hippiasz Mniejszy, Hippiasz Większy, Ijon, ed. and transl. by W. Witwicki, Lwów 1921.
Google Scholar
Platona Protagoras, ed. and transl. by W. Witwicki, Lwów 1923.
Google Scholar
Pohlenz M., Die Stoa. Geschichte einer geistigen Bewegung, Zürich 1948.
Google Scholar
Quillet J., La Philosophie politique de Marsile de Padoue, Paris 1970.
Google Scholar
Riklin A., Die beste politische Ordnung nach Thomas von Aquin, St. Gallen 1991 (Beiträge und Berichte – Institut für Politikwissenschaft, Hochschule St. Gallen, 167).
Google Scholar
Rommen H.A., The Natural Law. A Study in Legal and Social History and Philosophy, New York 1979 (European Political Thought).
Google Scholar
Sadowski M., Godność człowieka i dobro wspólne w papieskim nauczaniu społecznym (1878‑2005), Wrocław 2010 (Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii UWr. Habilitacje, 2).
Google Scholar
Schilling O., Die Staats– und Soziallehre des hl. Augustinus, Freiburg 1910.
Google Scholar
Seneca, Listy moralne do Lucyliusza, transl. by W. Kornatowski, Warszawa 1961 (Biblioteka Klasyków Filozofii).
Google Scholar
Seneca, ‘O gniewie’ in idem, Pisma filozoficzne, transl. by L. Joachimowicz, Vol. 1, Warszawa 1965.
Google Scholar
Solon, Dichtungen. Sämtliche Fragmente, griechisch und deutsch, ed. and transl. by E. Preime, München 1940.
Google Scholar
Solon, ‘Sprawozdanie z działalności’ in W. Steffen (ed.), Antologia liryki greckiej, Wrocław 1955 (BN II 92).
Google Scholar
Stelmach J., Sarkowicz R., Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków 1998.
Google Scholar
Strauss L., Prawo naturalne w świetle historii, transl. by T. Górski, Warszawa 1969.
Google Scholar
Szlachta B., Szkice z historii myśli politycznej, Kraków 2014.
Google Scholar
Szlachta B. (ed.), Słownik społeczny, Kraków 2004.
Google Scholar
Szyszkowska M., Europejska filozofia prawa, Warszawa 1995 (Podręczniki Prawnicze).
Google Scholar
Szyszkowska M., Teorie prawa natury XX wieku w Polsce, Warszawa 1982.
Google Scholar
Szyszkowska M. (ed.), Powrót do prawa ponadustawowego, Warszawa 1999.
Google Scholar
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Vol. 1: Filozofia starożytna i średniowieczna, Warszawa 1968.
Google Scholar
Tokarczyk R., Filozofia prawa, Lublin 2004.
Google Scholar
Tokarczyk R., Klasycy praw natury, Lublin 1988.
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, transl. by P. Bełch, Vol. 1‑35, Londyn 1962‑1998.
Google Scholar
Tuck R., Natural Law Theories. Their Origin and Development, Cambridge 1980.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139163569
Google Scholar
Verdross‑Drossberg A., Grundlinien der antiken Rechts– und Staatsphilosophie, Wien 1948 (Rechts– und Staatswissenschaften, 1).
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-7091-5052-8_1
Google Scholar
Vidley A.R., Whitehouse W.A., Natural Law. A Christian Re‑consideration, London 1946.
Google Scholar
Waśkiewicz H., ‘“De legibus” Cicerona – pierwszy w dziejach myśli europejskiej system filozoficzno‑prawny’, Roczniki Filozoficzne KUL, Vol. 3, No. 2 (1960).
Google Scholar
Weisheipl J.A., Tomasz z Akwinu, Życie, myśl i dzieło, transl. by Cz. Wesołowski, Poznań 1985.
Google Scholar
Welzel H., Naturrecht und materiele Gerechtigkeit, Göttingen 1962 (Jurisprudenz in Einzeldarstellungen, 4).
Google Scholar
Welzel H., Theory of the Greece, Oxford 1956.
Google Scholar
Wiplinger F., Ethik und Politik bei Aristoteles, Darmstadt 1972.
Google Scholar
Wolf E., Griechisches Rechtsdenken, Vol. 1: Vorsokratiker und frühe Dichter, Frankfurt a. M. 1950.
Google Scholar
Wójtowicz A., Model władzy państwowej Marsyliusza z Padwy, Katowice 1977 (Prace Naukowe UŚ w Katowicach, 187).
Google Scholar
Wróblewski W., Pojęcie arete w II połowie V wieku p.n.e. Protagoras – Gorgiasz – Demokryt, Toruń 1979 (Rozprawy – UMK w Toruniu).
Google Scholar
Wróblewski W., ‘Sofiści’ in H. Podbielski (ed.), Literatura Grecji starożytnej, Vol. 2: Proza historyczna, krasomówstwo, filozofia i nauka, literatura chrześcijańska, Lublin 2005 (Źródła i Monografie – Towarzystwo Naukowe KUL, 255).
Google Scholar
Zajadło J., Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Gdańsk 2001.
Google Scholar
Ziembiński Z., O pojmowaniu pozytywizmu oraz prawa natury, Poznań 1993.
Google Scholar
Zmierczak M. (ed.), Prawo natury w doktrynach polityczno‑prawnych Europy, Poznań 2006 (Prawo – UAM w Poznaniu, 160).
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
