Śmierć podmiotu?
O możliwościach eksplanacyjnych antyhumanizmu w naukach o polityce
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.21.2024.90.08Keywords:
anti-humanism, subject, human agency, non-human agencyAbstract
DEATH OF THE SUBJECT? THE EXPLANATORY POSSIBILITIES OF ANTI-HUMANISM IN POLITICAL SCIENCE
The role and position of the human individual in the world has almost always been the subject of scientific inquiry – from extremely deterministic to fully activist approaches. Regardless of the assumptions made, the human being has been the reference point for analysing all social phenomena. As a result of the dynamic changes in the contemporary world, perspectives that break with anthropocentrism have emerged, such as anti-humanism, which postulates a redefinition of the concepts of subject or agency. In the context of transcending the boundaries of humanity, analyses that go beyond the hitherto humanist framework make sense. They can be particularly helpful for political theory, giving it new exploratory possibilities.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Ajdukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka, Warszawa 1983.
Google Scholar
Althusser L., W odpowiedzi Johnowi Lewisowi, przeł. A. Staroń, Warszawa 1989.
Google Scholar
Błesznowski B., Antyhumanistyczna teoria polityki w myśli Michela Foucaulta, Kraków 2016.
Google Scholar
Bogusławski M.M., Posthumanizm jako ideologia i perspektywa badawcza, „Hybris” 2019, nr 46, https://doi.org/10.18778/1689-4286.46.02.
DOI: https://doi.org/10.18778/1689-4286.46.02
Google Scholar
Braidotti R., Cztery tezy na temat feminizmu po człowieku, przeł. A. Derra, „Avant” 2020, vol. XI, nr 3, https://doi.org/10.26913/avant.2020.03.03.
DOI: https://doi.org/10.26913/avant.2020.03.03
Google Scholar
Braidotti R., Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, przeł. A. Derra, Warszawa 2009.
Google Scholar
Braidotti R., Po człowieku, przeł. J. Bednarek, A. Kowalczyk, Warszawa 2014.
Google Scholar
Chomsky N., Language and Mind, New York 1972
Google Scholar
Czajowski A., Decydowanie w polityce, Wrocław 2013.
Google Scholar
Foucault M., Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek, Warszawa 2002.
Google Scholar
Foucault M., Historia seksualności, przeł. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Warszawa 2000.
Google Scholar
Foucault M., Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H. Kęszycka, Warszawa 1987.
Google Scholar
Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. T. Komendant, Warszawa 2009.
Google Scholar
Foucault M., Narodziny biopolityki, przeł. M. Heller, „Societas/Communitas” 2011, nr 1(11).
Google Scholar
Foucault M., Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, przeł. T. Komendant, A. Tatarkiewicz, Gdańsk 2000.
Google Scholar
Głażewski M., Kategoria wolności w teorii systemów autopojetycznych Niklasa Luhmanna, „Przegląd Pedagogiczny” 2016, nr 2, https://doi.org/10.34767/PP.2016.02.01.
Google Scholar
Gulczyński M., Nauka o polityce. Podręcznik akademicki, Warszawa 2007.
Google Scholar
Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, t. 2, Przyczynek do krytyki rozumu funkcjonalnego, przeł. A.M. Kaniowski, Warszawa 2002.
Google Scholar
Haraway D., Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych, przeł. S. Królak, E. Majewska, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2003, nr 1(3).
Google Scholar
Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, przeł. K. Michalski i in., Warszawa 1977.
Google Scholar
Kapusta A., Filozofia ekstremalna. Wokół myśli krytycznej Michela Foucaulta, Lublin 2002.
Google Scholar
Karwat M., Człowiek polityczny. Próba interpretacji marksistowskiej, Warszawa 1989.
Google Scholar
Karwat M., Podmiotowość polityczna. Humanistyczna interpretacja polityki w marksizmie, Warszawa 1980.
Google Scholar
Kostro C., Funkcjonalna teoria moralności Niklasa Luhmanna, Kraków 2001.
Google Scholar
Krupa A., Filozoficzna koncepcja człowieka na gruncie posthumanizmu, „Analiza i Egzystencja” 2021, nr 56, https://doi.org/10.18276/aie.2021.56-04.
DOI: https://doi.org/10.18276/aie.2021.56-04
Google Scholar
Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, przeł. M. Gdula, Warszawa 2011.
Google Scholar
Luhmann N., Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii, przeł. M. Kaczmarczyk, Kraków 2007.
Google Scholar
Melosik Z., Poststrukturalizm jako teoria życia społecznego (możliwości i kontrowersje), „Kultura Współczesna” 1997, nr 1(13).
Google Scholar
Miś A., Humanizm – antyhumanizm – postmodernizm – dekonstrukcjonizm, „Sztuka i Filozofia” 1990, nr 2.
Google Scholar
Nauka o polityce. Podręcznik akademicki, red. A. Bodnar, Warszawa 1988.
Google Scholar
Styczyński J., Duch w maszynie. Czy transhumanizm będzie dostępny tylko dla bogaczy?, „Dziennik Gazeta Prawna”, 12 IX 2020, [online] https://serwisy.gazetaprawna.pl/nowe-technologie/artykuly/1490708,neuralink-transhumanizm-polaczenie-mozgu-z-komputerem.html.
Google Scholar
Szahaj A., Co to jest postmodernizm, „Ethos” 1996, nr 33/34.
Google Scholar
Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński i in., Warszawa 2012.
Google Scholar
Theorietechnik und Moral, red. N. Luhmann, S.H. Pfürtner, Frankfurt am Main 1978.
Google Scholar
Warzyński S., Między podmiotem absolutnym a bytową nieokreślonością. O antyhumanistycznych źródłach współczesnej kultury, „Studia Philosophiae Christianae” 2020, nr 56, https://doi.org/10.21697/spch.2020.56.1.05.
DOI: https://doi.org/10.21697/spch.2020.56.1.05
Google Scholar
Warzyński S., Współczesne wyzwanie dla podmiotowości – w stronę człowieka nieokreślonego, „Studia Philosophiae Christianae” 2019, nr 55, https://doi.org/10.21697/spch.2019.55.4.03.
DOI: https://doi.org/10.21697/spch.2019.55.4.03
Google Scholar
White S.K., Sustaining Affirmation: The Strengths of Weak Ontology in Political Theory, Princeton 2000, https://doi.org/10.1515/9781400823918.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781400823918
Google Scholar
Wieczorek-Orlikowska J., Podmiot polityki w świetle teorii systemowo-funkcjonalnej Niklasa Luhmanna, Bydgoszcz 2021.
Google Scholar
Wokół holistycznej interpretacji polityki. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi zw. dr. hab. Mirosławowi Karwatowi, red. F. Pierzchalski, M. Tobiasz, J. Ziółkowski, Warszawa 2020.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
