Praktyki dyskursywne a proces konstruowania rzeczywistości politycznej. W poszukiwaniu możliwości dialektycznego objaśniania
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.22.2025.98.06Keywords:
anti-naturalism, interpretivism, discourse, discourse power, dialectics, critical discourse analysis, perception, objectivity, subjectivism, truth, authority, pressure of authorityAbstract
DISCURSIVE PRACTICES AND THE PROCESS OF CONSTRUCTING POLITICAL REALITY. IN SEARCH OF THE POSSIBILITY OF DIALECTICAL EXPLANATION
The article’s starting point is the anti-naturalist assumption that the social world is socially constructed. The conceptualisation of the social reality’s susceptibility to change through the discourse assumes that 1) texts/statements are part of a dialectical process in which a kind of “materialization” of meanings takes place, while 2) contextual factors condition ways of perceiving reality. The analysis aims to trace the possibilities and limitations of scientific cognition within such an outlined research field.
Downloads
References
Amsterdamski S., Między historią a metodą. Spory o racjonalność nauki, Warszawa 1983.
Beck U., Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, przeł. B. Baran, Warszawa 2012.
Bielicki T., „Światopogląd naukowy” i naczelne wartości ludzkiego życia: harmonia czy dysonans?, [w:] Wizje człowieka i społeczeństwa w teoriach i badaniach naukowych, red. S. Nowak, Warszawa 1984.
Bunge M., Znaczenie w nauce, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” 1976, nr 1.
Chiapello E., Fairclough N., Nowa ideologia zarządzania. Podejście transdyscyplinarnej krytycznej analizy dyskursu i nowej socjologii kapitalizmu, przeł. K. Stefaniak, [w:] Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, red. A. Duszak, N. Fairclough, Kraków 2008.
Derrida J., Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych, przeł. K. Kłosiński, [w:] Język,
dyskurs, społeczeństwo. Zwrot lingwistyczny w filozofii społecznej, red. L. Rasiński, Warszawa 2009.
Dijk T.A. van, Badania nad dyskursem, [w:] Dyskurs jako struktura i proces, red. T.A. van Dijk, przeł. G. Grochowski, Warszawa 2001.
Dixon B., Nie igra się z nauką, przeł. H. Pawlikowska, Warszawa 1984.
Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998.
Fairclough N., Duszak A., Wstęp. Krytyczna analiza dyskursu – nowy obszar badawczy dla lingwistyki i nauk społecznych, [w:] Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, red. A. Duszak, N. Fairclough, Kraków 2008.
Fairclough N., Wodak R., Critical Discourse Analysis, [w:] Discourse as Social Interaction. Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction, vol. 2, red. T.A. van Dijk, London 1997.
Fish S., Krytyczna samoświadomość albo czy możemy wiedzieć, co robimy, [w:] S. Fish, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. A. Szahaj, przeł. K. Abriszewski i in., Kraków 2002.
Fish S., Retoryka, [w:] S. Fish, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. A. Szahaj, przeł. K. Abriszewski i in., Kraków 2002.
Fish S., Zmiana, [w:] S. Fish, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. A. Szahaj, przeł. K. Abriszewski i in., Kraków 2002.
Foucault M., Bezpieczeństwo. Terytorium. Populacja, przeł. M. Herer, Warszawa 2010.
Fourastié J., Myśli przewodnie, przeł. T. Jaworski, J. Lindner, Warszawa 1972.
Frysztacki K., Socjologia problemów społecznych, Warszawa 2009.
Gadamer H.-G., Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, przeł. M. Łukasiewicz, K. Michalski, Warszawa 2000.
Gromiec W., Immanuel Kant: historiozofia i myśl polityczna a schematy interpretacyjne, [w:] Dziedzictwo Kanta. Materiały z sesji kantowskiej, red. J. Garewicz, Warszawa 1976.
Grzegorczykowa R., Głos w dyskusji o pojęciu tekstu i dyskursu, [w:] Tekst. Problemy teoretyczne, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin 1998.
Habermas J., Teoria i praktyka. Wybór pism, oprac. Z. Krasnodębski, przeł. M. Łukasiewicz, Z. Krasnodębski, Warszawa 1983.
Horkheimer M., Adorno Th.W., Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 2010.
Howarth D., Dyskurs, przeł. A. Gąsior-Niemiec, Warszawa 2008.
Jakobson R., Język i mówienie: kod i przekaz, przeł. M. Gusin, [w:] Język, dyskurs, społeczeństwo. Zwrot lingwistyczny w filozofii społecznej, red. L. Rasiński, Warszawa 2009.
Karpiński J., Wprowadzenie do metodologii nauk społecznych, Warszawa 2006.
Klawiter A., Trzy postawy wobec nauki – uczestnik, rozumiejący obserwator, badacz, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” 1989, z. 11.
Kmita J., Kultura i poznanie, Warszawa 1985.
Kmita J., Wykłady z logiki i metodologii nauk, Warszawa 1976,
Korżyk K., Prawda w konwencjonalnych metaforach języka polskiego. Preliminaria, [w:] Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, t. 1, red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin 1993.
Kowalska M., Dialektyka poza dialektyką. Od Bataille’a do Derridy, Warszawa 2000.
Lalewicz J., Semantyczne wyznaczniki lektury, [w:] Problemy odbioru i odbiorcy, red. T. Bujnicki, J. Sławiński, Wrocław 1977.
Langer S.K., Nowy sens filozofii. Rozważania o symbolach myśli, obrzędu i sztuki, przeł. A.H. Bogucka, Warszawa 1976.
Laskowska E., Dyskurs parlamentarny w ujęciu komunikacyjnym, Bydgoszcz 2004.
Leach E., Kultura i komunikowanie. Logika powiązań symbolicznych. Wprowadzenie do analizy strukturalnej w antropologii społecznej, [w:] Rytuał i narracja, red. E. Leach, A.J. Greimas, przeł. M. Buchowski, A. Grzegorczyk, E. Umińska-Plisenko, Warszawa 1989.
March J.G., Olsen J.P., Instytucje. Organizacyjne podstawy polityki, przeł. D. Sielski. Warszawa 2005.
Marsh D., Furlong P., Skóra, a nie sweter: ontologia i epistemologia w politologii, [w:] Teorie i metody w naukach politycznych, red. D. Marsh, G. Stoker, przeł. J. Tegnerowicz, Kraków 2006.
Nadel-Turoński T., Metafory matematyczne w teoriach fizycznych, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” 1976, nr 1.
Niżnik J., Przedmiot poznania w naukach społecznych, Warszawa 1979.
Nowakowska I., Idea „prawdy jako procesu”. Pewna próba eksplikacji, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” 1989, z. 11.
Rorty R., Konsekwencje pragmatyzmu. Eseje z lat 1972–1980, przeł. C. Karkowski, Warszawa 1998.
Rorty R., Obiektywność, relatywizm i prawda. Pisma filozoficzne, t. 1, przeł. J. Margański, Warszawa 1999.
Rorty R., Wstęp do polskiego wydania wyboru esejów Stanleya Fisha, [w:] S. Fish, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. A. Szahaj, przeł. K. Abriszewski i in., Kraków 2002.
Siemek M.J., Rozum między światłem i cieniem oświecenia, [w:] M. Horkheimer, Th.W. Adorno, Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 2010.
Steiner J., Bächtiger A., Spörndli M., Steenbergen M.R., Deliberative Politics in Action. Analyzing Parliamentary Discourse, Cambridge 2004.
Such J., Dialektyczne wizje świata, Warszawa–Poznań 1992.
Śpiewak P., Ideologie i obywatele, Warszawa 1991.Waśkiewicz A., Interpretacja teorii politycznej. Spór o metodę we współczesnej literaturze anglosaskiej, Warszawa 1998.
Weizsäcker C.F. von, Jedność przyrody, wyb. i wstęp K. Maurin, przeł. K. Napiórkowski i in., Warszawa 1978.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
