Rodzina od kuchni: O obyczajach kulinarnych dworów na Kresach Północno-Wschodnich w pierwszej połowie XIX wieku

Izabela Wodzińska

doi:10.12797/KPK.06.2014.06.05

Автор(и)

Izabela Wodzińska Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

DOI:

https://doi.org/10.12797/KPK.06.2014.06.05

Ключові слова:

Lietuva, lietuviškoji virtuv, kulinarinė tapatybė, kulinariniai papročiai, elgesio taisyklės

Анотація

Šeima ir virtuvė. Šiaurės rytų Kresų kulinariniai papročiai XIX amžiaus pirmoje pusėje

Remiantis istoriniais šaltiniais (receptų kn ygos, namų ūkio „paterėjai”, gero auklėjimo vadovai) autorė bando parodyti lietuviškųjų Kresu virtuvės XIX a. pirmos pusės, įvairovę. Autorė atkreipia dėmesį į kalbinius patiekalų pavadinimų savitumus (pvz. jusznik, bliny) ir dažniausias valgiaraščių pozicijas (žuvys, miško žvėrių mėsa). Daug vietos skiria taip pat pa- tiekalų paruošimo ir tiekimo eigai bei bendravimo papročiams.

Завантажити

Дані для завантаження поки недоступні.

Біографія автора

Izabela Wodzińska, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

Doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, pracownik Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Interesuje się historią kultury materialnej, obyczaju i kuchni. Jest autorką artykułów naukowych i popularnonaukowych, m.in.: Zdrowie i higiena kobiet doby pozytywizmu; Kucharka niepospolita, czyli życie i twórczość Lucyny Ćwierczakiewiczowej; Obraz działalności E. Jerzmanowskiego w polskiej publicystyce prasowej przełomu XIX i XX w.; Czy gimnazjum realne jest dla kobiet konieczne? Przyczynek do historii gimnazjum żeńskiego w Rzeszowie w l. 1910-1914.

Посилання

Bachowska M., Kresy. Historia, wspomnienia, literatura, sanktuaria, błogosławieni i święci, Kraków 2010, Nasza Historia.

Bąbel A. M., Muza z warząchwią. Uwagi o literaturze i kulinariach, Warszawa 2004.

Berdecka A., Turnau I., Życie codzienne w Warszawie okresu oświecenia, Warszawa 1969, s. 139-144, Życie Codziennie...

Bołdyrew A., Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia codziennego w latach 1795-1918, Warszawa 2008.

Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI-XVIII, Warszawa 1976.

Domańska-Kubiak I., Zakątek pamięci. Życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, Warszawa 2004.

Dumanowski J., Smak i tożsamość. Narodowa i regionalna tożsamość kulinarna w dawnej Rzeczypospolitej, [w:] Między barokiem i oświeceniem. Staropolski regionalizm, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 306-320, Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, nr 241.

Dziedzictwo. Ziemianie polscy i ich udział w życiu narodu, red. T. Chrzanowski, Kraków 1995.

Epsztein T., Edukacja dzieci i młodzieży w polskich rodzinach ziemiańskich na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w II połowie XIX wieku, Warszawa 1998.

Flandrin J.-L., Wyróżnienie smaku, [w:] Historia życia prywatnego, t. 3: Od renesansu do oświecenia, red. R. Chartier, oprac. Ph. Ariès [et al.], tłum. M. Zięba, K. Osińska-Boska, M. Cebo-Foniok, red. nauk. przekł. J. Maroń, Wrocław 2005.

Hoff J., Wzorce obyczajowe zachowań rodzinnych w XIX i pierwszej połowie XX wieku na ziemiach polskich, [w:] Rodzina, gospodarstwo domowe i pokrewieństwo na ziemiach polskich w perspektywie historycznej – ciągłość czy zmiana?, red. C. Kuklo, Warszawa 2013.

Jedynak B., Obyczaje domu polskiego w czasach niewoli 1795-1918, Lublin 1996.

Jurkowski R., Ziemiaństwo polskie Kresów Północno-Wschodnich 1864-1904. Działalność społeczno-gospodarcza, Warszawa 2001, Bibliotheca Europae Orientalis. Monografie, 21.

Kałwa D., Polska doby rozbiorów i międzywojnia, [w:] Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalba, Warszawa 2008.

Kolbuszewski J., Kresy, Wrocław 1995, A To Polska Właśnie.

Kowecka E., Pożywienie, [w:] Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. 5: Od 1795 do 1870 roku, red. E. Kowecka, oprac. M. Różycka-Glassowa, E. Kowecka, Warszawa 1978.

Kowecka E., W salonie i w kuchni. Opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów polskich w XIX w., Poznań 2008.

Kresy i pogranicza. Historia, kultura i obyczaje, red. nauk. Z. Fras, A. Staniszewski, Olsztyn 1995, Studia i Materiały WSP w Olsztynie, nr 63.

Kresy w literaturze polskiej. Studia i szkice, red. B. Hadaczek, Gorzów Wlkp. 1999.

Lemnis M., Vitry Henryk, W staropolskiej kuchni i przy polskim stole, Warszawa 1989.

Łozińska M., W ziemiańskim dworze. Codzienność, obyczaje,święta, zabawy, Warszawa 2010.

Łozińska M., Łoziński Jan, Historia polskiego smaku. Kuchnia, stół, obyczaje, Warszawa 2013.

Molik W., Życie codzienne ziemiaństwa w Wielkopolsce w XIX i na początku XX wieku. Kultura materialna, Poznań 1999.

Od strony Kresów. Studia i szkice, cz. 3, red. H. Bursztyńska, Kraków 2005, Prace Monograficzne / Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, nr 406.

Pruszak T. A., O ziemiańskim świętowaniu. Tradycje świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy w kręgu ziemiaństwa polskiego w drugiej połowie XIX i w pierwszej połowie XX wieku, Warszawa 2006.Rydel M., Dwór. Polska tożsamość, Warszawa 2012.

Rydel M., Jam dwór polski, Gdańsk 1993.Szymanderska H., Na polskim stole. Przepisy i tradycje szlacheckie, Warszawa 2006. Szymanderska H., Polskie tradycje świąteczne, Warszawa 2003.

Ustrzycki M., Ziemianie polscy na Kresach 1864-1914. Świat wartości i postaw, Kraków 2006, Arkana Historii.

Walicki A., Błędy nasze w mowie i piśmie, ku szkodzie polskiego języka popełniane oraz prowincjonalizmy, Kraków 1879.

Żarski W., Książka kucharska jako tekst, Wrocław 2008, s. 152, Acta Universitatis Wratisla-viensis, nr 3021.