Dziwna etniczność

Kształty tożsamości Ormian galicyjskich

Authors

  • Franciszek Wasyl Polska Akademia Umiejętności

DOI:

https://doi.org/10.12797/KPK.04.2012.04.03

Keywords:

Armenians, identity, Galicia

Abstract

Strange Ethnicity. Different Faces of Armenian Identity in Galicia

This paper deals with the issue of the identity of Polish Armenians in Galicia. One of the characters in the text is a Polish- and Ruthenian-speaking Austrian baron, Polish patriot and Armenian-style landholder – Grzegorz Romaszkan. The Author attempts to prove that, in addition to traditional ethnic characteristics such as the language or religious practices, one can observe a number of more hidden relations and bonds among the Armenians of Galicia. Genealogy and the memory of their ancestors, as well as important family celebrations - such as weddings, baptisms, and burials – were the building blocks of the identity of this small minority. By virtue of their religious – and thus metaphysical – nature, they left a permanent mark on the memory and sense of identity – more so than other, more fleeting life experiences, especially as they gathered significant portions of small local Armenian communities in one place (a church or cemetery): the central figures of the celebrations (the newlyweds, newborn babies, the deceased) and the witnesses, as well as relatives near and far. Celebrations at home and church helped forge the bonds within the Armenian family and ethnic group. Other aspects that defined the identity of the community included the physical space – also in the sentimental sense of the word. The memory of the family home, the estate, the manor house, the cemetery holding the remains of loved ones – were at the roots of emotional attachment to places and people that was stronger than any professed ideologies and cultural socialization. The source material for this paper was derived from memoirs and Church documents (certificates of baptism, marriage, death, etc., censuses of the faithful).

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Franciszek Wasyl, Polska Akademia Umiejętności

Doktor historii, sekretarz czasopisma „Lehahayer”. Współpracuje z Ormiańskim Towarzystwem Kulturalnym w Krakowie, Związkiem Ormian Polskich w Gliwicach i Fundacją Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich w Warszawie. Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia na rzecz Kultury Archiwalnej. Specjalizuje się w demografii historycznej i dziejach Ormian polskich w wiekach XVIII-XX. Autor pracy Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne (w druku).

References

Ariès Philippe, Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, tłum. Maryna Ochab, Gdańsk 1995.
View in Google Scholar

Barącz Sadok, Pamiątki miasta Stanisławowa, Lwów 1858.
View in Google Scholar

Barącz Sadok, Rys dziejów ormiańskich, Tarnopol 1869.
View in Google Scholar

Barącz Sadok, Żywoty sławnych Ormian w Polsce, Lwów 1856.
View in Google Scholar

Budzyński Zdzisław, Kresy południowo-wschodnie w drugiej połowie XVIII wieku, t. 3: Studia z dziejów społecznych, Przemyśl–Rzeszów 2008.
View in Google Scholar

Danilewicz Anna, Ormianie z prawego brzegu Czeremoszu. W okresie międzywojennym i nieco wcześniej, Kraków 1994.
View in Google Scholar

Dashkevych Yaroslav, Armenia and Ukraine, Lviv–New York 2001.
View in Google Scholar

Fras Zbigniew, Romaszkan Grzegorz Józef (1809-1881), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, Wrocław 1988.
View in Google Scholar

Górzyński Sławomir, Nobilitacje w Galicji w latach 1772-1918, Warszawa 1997, Res Humanae. Studia, 4.
View in Google Scholar

Halbwachs Maurice, Społeczne ramy pamięci, tłum. i wstęp Marcin Król, Warszawa 2008, Biblioteka Socjologiczna.
View in Google Scholar

Isakowicz Issak, Odprawa Autorowi Broszury „Głos do ziomków Obrządku Ormiańsko-katolickiego”, Wiedeń 1861.
View in Google Scholar

Kołodziejczyk Dariusz, Polish-Ottoman trade routes in the times of Martin Grüneweg, [w:] Martin Grüneweg (1562 – after 1615). A European Way of Life, ed. Almut Bues, Wiesbaden 2009.
View in Google Scholar

Krętosz Józef, Organizacja parafialna archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego a sieć parafii greckokatolickich i ormiańskich działających w obrębie jej terytorium (w XIX wieku do 1918 roku), „Studia Lubaczowiensia” t. 2, 1984.
View in Google Scholar

Krzeczunowicz Kornel, Historia jednego rodu i dwu emigracji, t. 1, Londyn 1973.
View in Google Scholar

Kumor Bolesław, Obsada arcybiskupstwa ormiańskokatolickiego we Lwowie w latach niewoli narodowej (1772-1918), [Kraków] 1994.
View in Google Scholar

Pawłowski Bronisław, Zajęcie Lwowa przez Austrię 1772. Z 17 rycinami w tekście, Lwów 1911, Biblioteka Lwowska, 14.
View in Google Scholar

Piński Piotr, Dziedzic Sobieskich. Bohater ostatniej wojny o niepodległość Szkocji, tłum. K. Michałwicz, Poznań 2013.
View in Google Scholar

Piński Piotr, Ostatni sekret Stuartów. Dzieci Karoliny księżnej Albany, tłum. Klaudyna Hildebrandt, Warszawa 2001.
View in Google Scholar

Pustelak Danuta, Ród Jędrzejowiczów w okresie autonomii Galicji, Rzeszów 2011.
View in Google Scholar

Röskau-Rydel Isabel, Niemiecko-austriackie rodziny urzędnicze w Galicji 1772-1918. Kariery zawodowe, środowisko, akulturacja i asymilacja, Kraków 2011, Prace Monograficzne / Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, nr 588.
View in Google Scholar

Schnür-Pepłowski Stanisław, Obrazy z przeszłości Galicyi i Krakowa, Kraków 1896.
View in Google Scholar

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 3, red. Bronisław Chlebowski, Filip Sulimierski, Władysław Walewski, Warszawa 1882.
View in Google Scholar

Stopka Krzysztof, Interakcje etniczne w mieście staropolskim. Kamieniec Podolski w ujęciu źródeł ormiańskich od XV do połowy XVII wieku, „Prace Komisji Wschodnioeuropejskiej PAU” 2010, t. 11.
View in Google Scholar

Stopka Krzysztof, Kościół ormiański na Rusi w wiekach średnich, „Nasza Przeszłość” 1984, nr 62.
View in Google Scholar

Stopka Krzysztof, Kultura religijna Ormian polskich (struktury i stosunki kościelno-publiczne), [w:] Animarum cultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, t. 1: Struktury kościelno-publiczne, red. Halina Manikowska, Wojciech Brojer, Warszawa 2008, Colloquia Mediaevalia Varsoviensia, 4.
View in Google Scholar

Stopka Krzysztof, „Nasza polska nacja”. Kształtowanie się patriotyzmu polskiego wśród Ormian w okresie staropolskim, [w:] Formuły patriotyzmu w Europie Wschodniej i Środkowej od nowożytności do współczesności, red. Andrzej Nowak, Andrzej A. Zięba, Kraków 2009.
View in Google Scholar

Stopka Krzysztof, Ormianie w Galicji austriackiej, [w druku].
View in Google Scholar

Stopka Krzysztof, Symonowicz Jan Jakub (1740-1816), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 46, Warszawa–Kraków 2009.
View in Google Scholar

[Torosiewicz Michał], Głos do ziomków obrządku ormiańsko-katolickiego, Lwów 1861.
View in Google Scholar

Wasyl Franciszek, Ormianie w Horodence na przełomie XVIII i XIX wieku w świetle ormiańskokatolickich konskrypcji wiernych i rzymskokatolickich ksiąg metrykalnych (chrztów i ślubów), „Lehahayer” 2009, t. 1.
View in Google Scholar

Wasyl Franciszek, Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Na tropie dokumentów genealogicznych, cz. 1: Rodzina abp. Grzegorza Józefa Romaszkana, „Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego” 2012, nr 68/69.
View in Google Scholar

Wasyl Franciszek, Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Krzysztofa Stopki w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012 (na prawach rękopisu).
View in Google Scholar

Wasyl Franciszek, Parochialne wykazy ludności ormiańskokatolickiej archidiecezji lwowskiej w przedautonomicznej Galicji. Studium źródłoznawcze, praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Zdzisława Budzyńskiego w Zakładzie Statystyki i Demografii Historycznej Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2005 (na prawach rękopisu).
View in Google Scholar

Wereszycki Henryk, Pod berłem Habsburgów. Zagadnienia narodowościowe, Kraków 1975.
View in Google Scholar

Zaleski Tadeusz, Biskup ormiański Izaak Isakowicz „Złotousty”. Duszpasterz, społecznik i patriota, 1824-1901, Kraków 2001.
View in Google Scholar

Zaleski Tadeusz, Słownik biograficzny duchownych ormiańskokatolickich oraz duchownych rzymskokatolickich pochodzenia ormiańskiego w Polsce w latach 1750-2000, Kraków 2001.
View in Google Scholar

Zamorski Krzysztof, Dziwna rzeczywistość. Wprowadzenie do ontologii historii, Kraków 2008.
View in Google Scholar

Zięba Andrzej A., Kultura Galicji, [w:] Społeczeństwo, kultura, inteligencja. Studia historyczne ofiarowane profesor Irenie Homoli-Skąpskiej, red. Elżbieta Orman, Grzegorz Nieć, Kraków 2009, s. 641-671, Regiony, Historia, Kultura.
View in Google Scholar

Grigorân Vartan, Istoriâ armânskih kolonij Ukrainy i Polʹši (Armâne v Podolii), Erevan 2005 [Григорян Вартан, История армянских колоний Украины и Польши (Армяне в Подолии), Ереван 2005].
View in Google Scholar

Published

2012-12-31

How to Cite

Wasyl, Franciszek. 2012. “Dziwna etniczność: Kształty tożsamości Ormian Galicyjskich”. Krakowskie Pismo Kresowe 4 (4):69-90. https://doi.org/10.12797/KPK.04.2012.04.03.