Moje wspomnienia (fragmenty)
DOI:
https://doi.org/10.32030/Abstrakt
MES MEMOIRES
L’auteur des dr Wincenty Bogdanowski ie conseiller de longues annés de la ville de Cracovie exerçait la fonction du Vice-président de la ville pendant les joure tragiques au mois de septembre de 1939.
Le fragment de ses seuvenire touche le temps des premiers jours de la guerre, l’entrée de détachements allemande à Cracovie et les premières dispositions de l’Occupant. L’auteur des souvenir présente l’activité de Municipalité de Cracovie à la veille de l’entrée des occupants. Il se concentre sur la description des attitudes des hasi- tants de Cracovie aux moments dangereux en soulignant l'héreisme au docteur Klimecki, le président de la ville de ce temps là.
L’auteUr se souvient des silheuettes de premiers détenus avec lesquels il a été emprisenné à Montelupich et présente l’image de l’horreur sous le régime de l’occupant.
Bibliografia
1. Wspomnienia dr W. Bogdanowskiego po raz pierwszy publikowane, są bardzo cennym świadectwem informującym o pierwszych dniach i tygodniach rządów okupanta hitlerowskiego w Krakowie. Są też cennym dopełnieniem publikowanego wcześniej artykułu J. Grabowskiego „Zarząd Miejski w czasie okupacji” w: Rocznik Krakowski, t. XXXI, Kraków 1949— 1957. Straż Pożarna ewakuowana została zgodnie z instrukcjami otrzymanymi przez prezydenta m. Krakowa dr B. Czuchajowskiego. Por. J. Grabowski op. cit.
2. Pierwsza grupa ewakuacyjna z prezydentem B. Czuchajowskim opuściła miasto w dniu 3.IX. 1939.
3. R. Madeyski, ppłk, ur. 1890 r., studiował w Wiedniu. W czasie I wojny światowej w wojsku austriackim, od 1918 w wojsku polskim, m. in. szef wydziału broni pancernej MSW, kmdt m. Krakowa.
4. Wg J. Grabowskiego, op. cit. str. 4, Komitet Obywatelski powstał przed wspominanym tu zebraniem Rady, które odbyło się Wieczorem przy udziale 25 członków Rady Miejskiej.
5. Pierwszy nr „Dziennika Krakowskiego” ukazał się w dniu 8. IX.1939. Por. też J. Lankau „Prasa krakowska w przełomowych dniach września 1939” w: „Prasa współczesna i Dawna” 1958, nr 1, str. 79—89.
6. Por. J. Grabowski, op. cit. str. 5.
7. Dziś ul. 18 stycznia.
8. Dziś Al. 3 Maja.
9. Chodzi tu o Straż Obywatelską — pierwszy raz wspomniano o jej powołaniu w Odezwie Komitetu Obywatelskiego z dnia 5.IX.1939 r. Por. też T. Wroński „Kronika okupowanego Krakowa”, Kraków, 1974, str. 14 nota 5.
10. We wspominianym posiedzeniu uczestniczył najprawdopodobniej gen. J. Jagmin- Sadowski, dca 23 Śląskiej Dywizji Piechoty. Por. też W. Steb1ik „Armia »Kraków« 19'39”, Warszawa 1975 oraz R. Z i e- liński „Wrzesień pod Karpatami”, Warszawa 1969.
11. Relacja prezydenta dr St. Klimęckiego dotycząca spotkania z Niemcami przedstawiona została w „Dzienniku Krakowskim” z dnia 8.IX.1939 r. Por. też J. Grabowski, op. cit., str. 5 oraz T. Wroński, op. cit., str. 13, nota 1.
12. W zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa zachowały się odnośne obwieszczenia. Por. też T. Wroński, op. cit. str. 16—17, gdzie zamieszczono fot. wzmiankowanych zarządzeń.
13. Por. J. Grabowski, op. cit., str. 5 oraz T. Wroński, op. cit., str. 13 nota 4.
14. Za czołówką Wehrmachtu Wkroczyła specjalna grupa operacyjna (Einsatzgruppe Sipo und SD) z zadaniem
realizacji wcześniej przygotowanego planu likwidacji wszelkich jednostek wrogo nastawionych do Rzeszy Hitlerowskiej. Na specjalnych listach znaleźli się na pierwszym miejscu m. in. byli powstańcy śląscy, działacze Związku Zachodniego. Por. T. Wroń- ski, op. cit., str. 13.
15. Por. D. Agatstein „Chronologia zarządzeń władz okupacyjnych w stosunku do Żydów w Krakowie”, w: „W trzecią rocznicę zagłady getta w Krakowie”, Kraków 1946, str. l20—136. Tejże autorki „Żydzi w Krakowie w okresie okupacji niemieckiej” w: Rocznik Krakowski, op. cit., str. 183—224 oraz A. Eisen- b a c h „Hitlerowska polityka eksterminacji Żydów w 1. 1937—45” t. 1 i 2, Warszawa 1955.
16. Por. K. Buczkowski, F. Kopera „Losy zabytków artystycznych Krakowa” w: „Kraków pod rządami wroga”, Bibl. Krakowska, nr 104, Kraków 1946, tamże M. Friedberg „Archiwa i biblioteki krakowskie” str. 94—120, a także J. Szablowski „Odyseja skarbów narodowych”, Kraków, 1960 oraz M. Lewicka „Dole i niedole wawelskich arrasów”, Warszawa 1972.
17. Karol Rolle, prezydent m. Krakowa w 1. 1926—1931, działacz i prezes Związku Zachodniego Okręgu Krakowskiego.
18. H. Dudek, działacz „Sokoła”, v-prezes Okręgowego Związku Zachodniego w Krakowie, ławnik m. Krakowa, krótko v-minister Robót Publicznych.
19. J. Jędrysik, ponad 50 lat pracował jako starszy woźny Magistratu m. Krakowa.
20. W. Kossak, znakomity malarz zmarł w Krakowie w wieku 87 lat, 29.VII.1942 r.
21. Dr T. Miksiewicz, adwokat, ławnik, a następnie v-prezydent Krakowa. Zob. J. Grabowski, op. cit., str. 6.
22. Z. Lasocki, historyk, polityk i dyplomata, członek Polskiej Komisji Likwidacyjnej w 1918 r., poseł pełnomocny w Pradze, działacz Stronnictwa Ludowego.
22. Wł. Gisbert - Studnicki, polityk, ekonomista, znany ze swoich germanofilskich sympatii. Por. też St. Ziemba „Czasy przełomu”, Kraków 1975, str. 94.
24. J. Chmurowicz, gen. brygady, w 1. 1914—1918 w wojsku austriackim, od 1918 w wojsku polskim.
25. Z. Piasecki, gen. brygady, od 1914 w Legionach polskich, następnie w wojsku polskim, od 1930 d-ca Krakowskiej Brygady Kawalerii.
26. B. Mond, gen. brygady, w 1. 1914—1916 w armii austriackiej, od 1918 r. w wojsku polskim, d-ca 6 dywizji Piechoty, kmdt garnizonu m. Krakowa, we wrześniu 1939 r. walczył w składzie Armii „Kraków”.
27. Jednocześnie wydano obwieszczenie o aresztowaniu 20 zakładników grożąc ich rozstrzelaniem... „jeżeli zdarzy się napad na obywateli Rzeszy Niemieckiej, przy pomocy broni...” Por. T. Wrońsk i, op. cit., str. 22, nota 65.
28. Dr J. Twardowski, prawnik, w 1. 1917—1918 minister dla Galicji, 1919—1920 prezes Urzędu Likwidacyjnego w Wiedniu, 1921—1927 prezes Austro-Polskiej Izby Handlowej w Wiedniu, przewodniczący delegacji polskiej do rokowań handlowych polsko-niemieckich. Por. J. Grabowski, op. cit., oraz J. Waga „Szkolnictwo m. Krakowa w latach okupacji niemieckiej 4939—4945” w: Rocznik Krakowski, op. cit., str. 33.
29. E. Zörner, nadburmistrz Drezna, sprawował zwierzchnictwo nad Zarządem m. Krakowa do 21 lutego 1940 r.
30. Skład Rady Przybocznej podano ponadto w plakatowanym obwieszczeniu z dnia 25.X.1939 podpisanym przez Zörnera (w zbiorach MHK). Por. też J. Grabowski, op. cit., str. 8.
31. Zob. St. Poznański, J. Zaborowski „Sonderaction Krakau. W 25 rocznicę 6 listopada 1939 r.”, Warszawa 1964; J. Gwiazdomorski „Wspomnienia z Sachsenhausen”, Kraków 1945; St. Urbańczyk „Uniwersytet za drutem kolczastym”, Kraków 1945.
32. G. G. Rogalski, artysta grafik, został zamordowany w czasie masowej egzekucji w Przegorzałach w dniu 24 grudnia 1939 r. Por. T. Wroński poz. 279 str. 65.
Pobrania
Wersja elektroniczna opublikowana
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
