Wątek sybirski w malarstwie polskim 2 połowy XIX w. Zarys
DOI:
https://doi.org/10.32030/Abstrakt
Brak abstraktu dla tego artykułu.
Bibliografia
1. Walery Eliasz Radzikowski, „Transport na Sybir”, 1862, papier, akwarela, 13 × 17 cm, Warszawa. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Rewolucyjnego (dalej używać będę skrótu MHPRR), nr inw. Gr. 1328.
2. Artysta nieznany, „Zsyłka”, ok. 1860, ol., pł., 53 × 101, MHPRR, nr inw. M – 252.
3. Artur Grottger, „Pochód na Sybir”, 1865, zaginiony, repr. (w:) „Rok 1863 w malarstwie polskim”, Lwów 1910.
4. Artur Grottger, „Pochód na Sybir”, 1866, kredka, był własnością hr. Aleksandra Skarbka, obecnie zaginiony, repr. (w:) Jan Bołoz-Antoniewicz, „Grottger”, Lwów 1910.
5. Artur Grottger, „Pochód na Sybir”, (Na etapie), 1867, kredka czarno-biała, 74,5 × 125, Poznań. Muzeum Narodowe (dalej używać będę skrótu MNP), nr inw. Gr. 42.
6. Artur Grottger, „Ciosanie krzyża” (Rekreacja na Syberii), 1866, kredka czerno-biała, 41 × 40,7, Lwów. Galeria Obrazów, nr in. G – V – 1204.
7. Artur Grottger, „Dźwiganie krzyża” (Z krzyżem po śniegu), 1866, kredka czarno-biała, 30 × 28,7. Zakopane. Archiwum Pawlikowskich.
8. Artur Grottger, „Skazaniec obkuwający bryłą skalną”, 1867 (?), zaginiony, repr. A. Potocki, „Grottger”, Lwów 1907, s. 177.
9. Artur Grottger, „Sybiracy”, 1867, litografia, 50 × 56, MHPRR, nr inw. Gr. 1328.
10. Artur Grottger, „Sybir”, 1862, kredka czar no-biała, 45,4 × 36,5, Londyn. Victoria and Alber Museum, nr inw. 8409 A–F.
11. Artur Grottger, „Widzenie”, 1866, kredka czarno-biała, 56,3 × 43,2, Kraków. Muzeum Narodowe (dalej używać będę skrótu MNK), nr inw. IH-r.a.
12. 688. 12 Obszerny wykaz pamiętników i wspomnień ze słańców (w:) Z. Librowicz, Polacy na Syberii, Kraków 1894; A [rtur] O[ppman], Sybir. Obrazy i wspomnienia, Warszawa 1916; M. Janik, Dzieje Polaków na Syberii, Kraków 1928; W. Jewsiewicki, Na syberyjskim zesłaniu, Warszawa 1959.
13. Katalog wystawy prac Artura Grottgera w roku 1885 w Krakowie, Kraków 1885.
14. Katalog wystawy dzieł Artura Grottgera urządzony staraniem Koła Literacko-Artystycznego w salonach gmachu Sejmowego we Lwowie w roku 1885, Lwów 1885.
15. Katalogi wystaw – krakowskiej i lwowskiej po dają jedynie tytuł drugiego rysunku (Pochód na Sybir), bez roku powstania, zaznaczając, iż jest własnością hr. Jana Aleksandra Fredry.
16. Recenzje z wystawy krakowskiej (w:) „Prawda”, 1885, nr 26, s. 305; „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”, 1885, nr 92, s. 269. Recenzje z wystawy lwowskiej (w:) „Kłosy”, 1885, nr 1068, s. 397; „Czas”, 1906, nr 97 (27. IV.), s. 3.
17. [por.] „Prawda”, 1885, nr 26, s. 305.
18. Obszerne dane biograficzne (w:) M. Janik, Dzieje Polaków…, s. 382–383, 449; W. Husarski, Sybir w malarstwie polskim, „Sybirak” 1935, nr 3, s. 28–32; M. Bałaban, Zapomniany malarz polskiej martyrologii. Z powodu odznaczenia Aleksandra Sochaczewskiego. Z pięcioma ilustracjami, „Nowe życie”, 1924, nr 1, s. 60–65; A [rtur] O[ppman], Malarz Syberii, „Tygodnik Ilustrowany”, 1908 (I), s. 117.
19. Wszystkie w/w prace artysty znajdują się w zbiorach Muzeum Historii Polskiego Ruchu Rewolucyjne go w Warszawie. Część z nich jest eksponowana w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej.
20. A. Sochaczewski mieszkał wówczas na stałe w Wiedniu, stroniąc od ludzi. Na wezwanie dawnych kolegów, byłych Sybiraków, przywiózł do Lwowa cały niemal dotychczasowy dorobek malarski. Po zamknięciu wystawy podarował kolekcję Radzie Miejskiej m. Lwowa. Rada Miejska w dowód wdzięczności wyznaczyła mu emeryturę honorową w wys. 4 800 koron rocznie. Prace A. Sochaczewskiego do II wojny światowej znajdowały się we lwowskich muzeach. Po wojnie zostały odesłane do Polski i przekazane Muzeum Historycznemu m. st. Warszawy. Obecnie znajdują się w zbiorach MHPRR jako depozyt MH m. st. Warszawy.
21. [Zob.] M. Janik, Polacy…, s. 383.
22. [Zob.] Katalog. Sybir. Wystawa Obrazów Aleksandra Sochaczewskiego, Kraków 1900.
23. [Zob.] Zygmunt, Powodzenie malarza Aleksandra Sochaczewskiego w Londynie, „Kraj”, 1895, nr 27, s. 11–12.
24. [Zob.] Exposition de tableaux d’Alexandre Sochaczewski. Les exilés de Sibérié. Bruxelles, Maison d’Art du 26 juin 1897.
25. [Zob.] Sibérien. Bilder. Ausstellung von Alexander Sochaczewski. (Katalog. Wien 1901).
26. Omówienie wystaw: w Brukseli (1897) – Adam Breza, „Kraj”, 1897, nr 32, s. 6; w Wiedniu (1901) – „Życie i sztuka”, 1901, nr 25, s. 294.
27. Por. Przewodnik po wystawie Roku 1863. We Lwowie 1913. Nakładem Komitetu Wystawy, s. 67.
28. O. c.
29. Por. Przewodnik po wystawie Roku 1863…, s. 69.
30. M. Janik, Dzieje…, s. 315, 327. 31 „Syberia” George’a Kennana została przetłumaczona na język polski dopiero w 1907 roku. W tłumaczeniu niemieckim ukazała się w 1891 roku.
32. Jacek Malczewski, „Śmierć Ellenai”, 1883, ol., pł., 212 × 370, Kraków. Muzeum Narodowe nr inw. 79 (dalej używać będę skr. MNK).
33. Jacek Malczewski, „Śmierć wygnanki”, 1882, wł. Uniwersytetu Notre-Dame, Indiana, USA, repr. w: J. Puciata-Pawłowska. „Jacek Malczewski”, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968, s. 49, il. 19.
34. Jacek Malczewski, „Niedziela w kopalni”, 1882, ol., pł., 118 × 180. Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. 190 055 (dalej używać będę skrótu MNW).
35. Jacek Malczewski, „Na etapie”, 1883, ol., deska, 30,5 × 38,5, MNW nr inw. 21134.
36. Jacek Malczewski, „Zesłanie studentów”, 1884, zaginiony, repr. (w:) J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski…, il. 27. Szkic do obrazu w MNK.
37. Jacek Malczewski, „Nocleg na etapie”, 1885, zaginiony, repr. (w:) J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski…, s. 56, il. 25.
38. Jacek Malczewski, „Umywanie nóg”, 1887, ol., pł., 196 × 140, MNP, nr inw. Mp 458.
39. Jacek Malczewski, „Sybirak”, 1887, ol., pł., 17 × 32,5, wł. pryw. Gliwice, repr. (w:) J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski..., s. 57, il. 26.
40. Jacek Malczewski, „Na etapie” (Sybiracy), 1890, ol., pł., 65 × 48, MNW nr inw. 127 593.
41. Jacek Malczewski, „Sybiracy”, 1891, ol., pł., 18 × 31, MNK, nr inw. 310 031.
42. Jacek Malczewski, „Śmierć na etapie”, 1891, ol., pł., 53 × 101, MNP nr inw. Mp 1301.
43. Jacek Malczewski, „Na etapie”, 1892, ol., pł., 58 × 102,5. Szczecin, Muzeum Pomorza Zachodniego.
44. Jacek Malczewski, „Śmierć na etapie”, 1895, ol., pł., Szczecin. Muzeum Pomorza Zachodniego, nr inw. Sp 4.
45. Jacek Malczewski, „Pochód”, 1896, ol., tektura, 17 × 30, MNK nr inw. 136 085.
46. Jacek Malczewski, „Chrystus w Emaus”, 1897, ol., pł., 22,5 × 29, MNW, nr inw. 182 082.
47. Jacek Malczewski, „Śmierć Ellenai”, 1906–7, ol., pł., 145 × 116 MNW, nr inw. 182 563; „Śmierć Ellenai”, 1907, ol., tekt., 45 × 37,5, MNK nr inw. 301 158; „Śmierć Ellenai”, 1907, ol., pł., 208 × 114, Wrocław. Muzeum Narodowe nr inw. 231 369 (dalej będę używać skrótu MNWr).
48. Jacek Malczewski, „Eloe unosząca ciało Ellenai”, 1908–9, ol., pł., 218 × 129, wł. Halina Darowska, Warszawa; „Eloe unosząca ciało Ellenai” 36 (Eloe), 1909, ol., pł., 205,5 × 129, wł. Lwów. Galeria Obrazów, Ż-2164; „Eloe unosząca ciało Ellenai”, 1909–1910, ol., pł., 240 × 131, MNP, nr inw. Mp 1846.
49. Jacek Malczewski, „W moim ogródku’’, por. J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski…, s. 62.
50. Jacek Malczewski, „Wygnaniec”, por. J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski”, s. 62.
51. [Por.] Henryk Struve, Przegląd Artystyczny, „Kłosy”, I półr. s. 125; Wojciech Gerson, Na łożu śmierci, „Tygodnik Ilustrowany”, 1883, II półr., s. 343.
52. J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski…, s. 50, por. także K. Bartoszewicz, Malarze krakowscy. Jacek Malczewski, „Świat”, Kraków 1894.
53. J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski…, s. 62–63.
54. Witold Pruszkowski, „Pochód na Sybir”, 1890, pastel, 39 × 72, MNP nr inw. Mp 2300.
55. Witold Pruszkowski, „Anhelli” (Śmierć Anhellego), 1890, zaginiony, repr. „Tygodnik Ilustrowany” 1915 (2) 629.
56. Witold Pruszkowski, „Umierająca Ellenai” (Śmierć Ellenai), 1892, pastel, 56,5 × 104, MNWr, nr inw. VIII-118.
57. Witold Pruszkowski, „Eloe”, pastel, 56,8 × 104, MNWr, nr inw. VIII-117.
58. „Anhelli” Słowackiego w odtworzeniu artystów malarzy polskich, „Lechita”, 1908, nr 1.
59. Repr. (w:) „Tygodnik Ilustrowany”, 1909 (2) 731.
60. Repr. (w:) „Tygodnik Ilustrowany”, 1896 (1) 371.
61. Piotr Stachiewicz, „Zakuwanie zesłańców w kajdany”, ol., pł., 62 × 131, MHPRR, nr inw. M-113.
62. Tadeusz Sulima-Popiel, „Zesłańcy”, kon. XIX w. (?), ol., pł., 85 × 161, MHmK, nr inw. 2702/III.
63. Tadeusz Sulima-Popiel, „Sybir”, kon. XIX w., ol. pł., 90 × 120, wł. pryw. Kraków.
64. Henryk Rauchinger, „W katordze”, 1886, ol., pł., 114 × 176, MNK nr inw. IIa-861.
65. Jan Kober, „Na zesłanie”, 1890, rys. czarna kredka, 44 × 32, MHPRR.
Pobrania
Wersja elektroniczna opublikowana
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
