Lance kawaleryjskie w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa na tle rozwoju drzewcowej broni kolnej
DOI:
https://doi.org/10.32030/Abstrakt
Brak abstraktu dla tego artykułu.
Bibliografia
1. A. Demmin, Die Kriegswajjen in ihren geschichtlichen Entwickelungen, Leipzig 1893, s. 773–781; S. Kara, Podręcznik historii wojskowości powszechnej, Warszawa 1928; P. Simanski, Podręcznik historii wojskowości powszechnej, Warszawa 1931; J. Sikorski, Zarys historii wojskowości powszechnej do końca XIX w., Warszawa 1975; Wielka historia powszechna, Warszawa 1934–1939, t. 1, 2, 3; Z. Żygulski, Broń wschodnia, Warszawa 1983.
2. Sarissa – najdłuższy spośród znanych typów drzewcowej broni kolnej (ponad 6 m długości) używany przez ciężką piechotę macedońską.
3. Pilum – krótki, liczący niespełna 1,5 m oszczep stanowiący istotny element uzbrojenia ciężkiej piechoty rzymskiej. Krótkich oszczepów (gaesum) używała także numidyjska jazda Hannibala, zarzucając nimi przeciwnika z odległości 40 m. Należy przy tym dodać, że oszczep był odmianą włóczni przeznaczonej do miotania.
4. Spisa – w starożytności średniej długości (2–2,5 niekiedy 3 m) drzewcowa broń kolna używana przez jazdę Scytów, Sarmatów i Partów (cataphracti); w średniowieczu wojowników ruskich; w czasach nowożytnych piechotę zachodnioeuropejską zwłaszcza niemiecką (dł. 4,5 m) oraz Kozaków.
5. Z. Żygulski, Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa 1982, s. 75–76; W. Kwaśniewicz, 1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym, Warszawa 1981, s. 158.
6. A. Nadolski, Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku, Łódź 1954, s. 52–54; M. Gumowski, Uzbrojenie i ubiór rycerski w czasach piastowskich, Broń i barwa, 3/1936, s. 67–68.
7. A. Thierry , Historia Attyli i jego następców, Warszawa 1873.
8. Kopia rycerska składała się z trójgrannego lub romboidalnego grotu, blisko czterometrowej długości drzewca ze zwężonym uchwytem, osłoniętym niewielką stalową tarczką oraz kanelowanego najczęściej tylca. Przeznaczona była wyłącznie do przebijania zbroi sztychem spod pachy. W wieku XIV z uwagi na nadmierny ciężar uniemożliwiający utrzymanie jej w pozycji pochylonej napierśniki wyposażone zostały w specjalne podtrzymujące haki.
9. Ch. Ffoulkes, Arms and Armament. An Historical Survey of the Weapons of the British Army. With a foreword by Claud. W. Jacob, London 1945, s. 49.
10. B. Gembarzewski, Kopia i lanca, Warszawa 1921, s. 5; W. Kwaśniewicz, 1000 słów…, s. 83; Encyklopedia wojskowa, Warszawa 1934, t. IV, s. 496.
11. Mimo istnienia różnych teorii wyprowadzających pojęcie rohatyna to z ruskiego to z czeskiego obszaru językowego, jedno w tym sporze zdaje się nie ulegać wątpliwości, iż wywodzi się od słowa róg (z rosyjskiego rog, z ukraińskiego i czeskiego roh), stosowanego dla określenia kolca u nasady grotu owej brom.
12. Petyhorcy – średniozbrojna jazda litewska. W Koronie ich odpowiednikiem byli tzw. kozacy, w drugiej połowie XVII w. przemianowani na pancernych.
13. H. Kowalski, Polska broń biała, Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej, Kw. Hist. Londyn 1984, t. XV, nr 116, s. 252; J. Wimmer, Wojsko Polskie w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1965, s. 266–267; J. Wimmer, Wojsko Rzeczypospolitej w dobie wojny północnej, Warszawa 1956, s.;155.
14. K. Górski, Historia jazdy polskiej, Warszawa 1938, s. 70–73; J. Wimmer, Wojsko Polskie…, s. 266–270; Z. Żygulski, Broń w dawnej Polsce…, s. 281; A. Czerwiński, Historyczny oręż ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego, Warszawa 1978.
15. J. Kampenhausen, Chwała i apologia kopij i pik, Kalisz 1737.
16. J. Wielhorski, Lanca, Studia do dziejów dawnego uzbrojenia i ubioru wojskowego, Kraków 1974, sz. VI, s. 90–98; E. Rostworowski, Sprawa aukcji wojska na tle sytuacji politycznej przed Sejmem Czteroletnim, Warszawa 1957, s. 56; B. Gembarzewski, Kopia i Lanca…, s. 12–13; B. Gembarzewski, Lekka jazda z czasów saskich, Broń i barwa, Warszawa 10/1936, s. 220; Księga jazdy polskiej, Warszawa 1938, s. 163.
17. Ch. Ffoulkes, Armes and Armament…, s. 48–49.
18. Regulamin kawalerii MSWojsk., Warszawa 1922, s. 115; A. Nadolski, Studia nad uzbrojeniem…, s. 117.
19. J.P. Maignan, La lance de cavalerie en 1914, Gazette des uniformes, Paris 20/1974, s. 35.
20. K. Krzeczunowicz, Ostatnia kampania konna, Londyn 1971; J. Rómmel, Kawaleria polska w roku 1920, Warszaw 1934; Moje walki z Budiennym, Lwów 1930; K. Rudnicki, Operacyjna użyteczność kawalerii w świetle historii, Warszawa 1937.
21. Regulamin kawalerii MSWojsk., Warszawa 1933, cz. IV, s. 23–38; Regulamin kawalerii, Warszawa 1938, t. I, cz. I, s. 141–157; S. Sochaczewski, Podręcznik rekruta jazdy. Warszawa 1922, s. 31. 22 A. Konstankiewicz, L. Kukawski, Uzbrojenie kawalerii polskiej 1918–1939, Studia i materiały do historii wojskowości XXVI, Warszawa 1983, s. 305.
23. A. Skiba, Boje 19 pułku ułanów wołyńskich w kampanii wrześniowej, Londyn 1971, s. 32–34.
24. R. von Ottenfeld, O. Teuber, Die Österreiche Arme von 1700 bis 1867, Graz 1971, s. 535–542.
25. W.G. Fiedorow, Hołodnoje orużije, Petersburg 1905, s. 78; Z. Wójcik, Dzikie Pola w ogniu. O Kozaczyźnie w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1961.
Pobrania
Wersja elektroniczna opublikowana
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
