How Can History Support Translation Studies? A Case of the Polish Translators of Faust Between 1826 and 1938
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.29.2023.62.05Abstract
This paper aims to answer the question of who the translators of Faust into Polish between 1826 and 1938 were. The problem is analysed thanks to the application of two research methods. In addition to the translator biography taken from the sociology of translation, a method taken from history, called microhistory, can be used. The use of microhistory in the translator study is useful to identify general trends prevailing in the field of translation and situations common to translators working in the same time frame and geographical-historical space. In this way, it has been possible to establish that the Faust translators working between 1826 and 1938 were predominantly males, well educated, affected by the political events of the time, and chose to translate Faust as a result of personal literary fascinations.
Downloads
References
Antoni Józef Szabrański, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/antoni-jozef-szabranski, visited 30 November 2022.
Bassnett, S., Lefevere, A. (1998), “The Translation Turn in Cultural Studies”, [in:] Susan Bassnett, Andre Lefevere eds. Constructing Cultures: Essays on Literary Translation, Multilingual Matters, Clevedon–Philadelphia. 11: 123-139, https://doi.org/10.21832/9781800417892. DOI: https://doi.org/10.21832/9781800417892
Beaupré Antoni, [online] https://archive.ph/20130708230749/http://www.dziejekrakowa.pl/biogramy/index.php?id=963, visited 30 November 2022.
Cetera-Włodarczyk, A., Kosim, A. (2019), Polskie przekłady Shakespeare’a w XIX wieku, p. 1, Zasoby, strategie, recepcja, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, https://doi.org/10.31338/uw.9788323538660. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323538660
Chesterman, A. (2009), “The Name and Nature of Translator Studies”, Hermes – Journal of Language and Communication in Business. 22(42): 13-22, https://doi.org/10.7146/hjlcb.v22i42.96844. DOI: https://doi.org/10.7146/hjlcb.v22i42.96844
Ciechanowska, Z. (1949), “Twórczość Goethego w Polsce”, Twórczość. Miesięcznik Literacko-Krytyczny. 8: 89-91.
Ciesielska, B., Gustaw Zieliński (1809-1881), [online] https://www.skepe.pl/240,gustaw-zielinski, visited 30 November 2022.
Culler, J. (1998), Teoria literatury (transl. Maria Bassaj), Prószyński i S-ka, Warszawa.
Eberharter, M. (2017), “Wiktor hr. Baworowski. Bibliofil i tłumacz”, Rocznik Przekładoznawczy. 12: 101-115, https://doi.org/10.12775/RP.2017.006. DOI: https://doi.org/10.12775/RP.2017.006
Eberharter, M. (2018), Die translatorischen Biographien von Jan Nepomucen Kamiński, Walenty Chłędowski und Wiktor Baworowski. Zum Leben und Werk von drei Literaturübersetzern im 19. Jahrhundert, Instytut Lingwistyki Stosowanej WLS, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Eberharter, M. (2021), “Translator Biographies as a Contribution to Translator Studies. Case Studies from Nineteenth-Century Galicia”, [in:] Klaus Kaindl, Waltraud Kolb, et al., eds. Literary Translator Studies, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam–Philadelphia, https://doi.org/10.1075/btl.156.03ebe. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.156.03ebe
Elżbieciak, J. (2006), “Edmund Kołodziejczyk (1888-1915) – życie i dzieło”, Wadoviana. Przegląd Historyczno-Kulturalny. 10: 120-125.
Garczyński Stefan, [online] https://regionwielkopolska.pl/artykuly-wybitni-wielkopolanie/garczynski-stefan-1805-1833, visited 30 November 2022.
Gregorowicz, D. (2014), “Mikrohistoria – otwieranie nowych horyzontów”, [online] https://histmag.org/Mikrohistoria-otwieranie-nowych-horyzontow-9621, visited 4 November 2022.
Gryglewski, R.W., Leon Wachholz (1867-1942), [online] https://khm.cm-uj.krakow.pl/sylwetki-historykow-medycyny/leon-wachholz-1867-1942, visited 30 November 2022.
Grzegorczyk, P. (1949), “Józef Birkenmajer w 10-lecie zgonu”, Dziś i Jutro. 39(201): 7-8.
Henryk Balk, https://encyklopedia.biolog.pl/index.php?haslo=Henryk_Balk, visited 30 November 2022.
Hulewicz, W., Polski Faust: rzecz o nowych polskich przekładach, o sposobach tłumaczenia i o polemice dookolnej, [online] https://bc.radom.pl/dlibra/show-content/publication/edition/24781?id=24781, visited 27 February 2023.
“Inteligencja”, [in:] Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/inteligencja;3915040.html, visited 21 January 2023.
Józef Antoni Beaupré − krzemieniecki lekarz, „osobisty rodziny Słowackich przyjaciel”, zesłaniec, [online] http://literackiekresy.blogspot.com/2015/09/jozef-antoni-beaupre-krzemieniecki.html, visited 30 November 2022.
Kaindl, K., Kolb, W., et al., (eds) (2021), Literary Translator Studies, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam–Philadelphia, https://doi.org/10.1075/btl.156. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.156
Kołodziejczyk, E. (1913), Goethe w Polsce, Fundusz Naukowy, Kraków.
Kopczyński, K. (1992), “Mickiewicz w systemie carskich zakazów. 1831-1855. Cenzura, prawo i próby ich oficjalnego omijania”, Pamiętnik Literacki. 83(3): 153-170.
Kopeć, G., Sztaudynger Jan Izydor, http://jbc.jelenia-gora.pl/Content/366/sztaudynger.html, visited 30 November 2022.
Korsak, J. (1826), “Monolog”, Dziennik Warszawski. 5: 178-179.
Kozłowska, M., Witold Hulewicz, [online] https://encyklopediateatru.pl/osoby/40840/witold-hulewicz, visited 30 November 2022.
Kurska, A. (2017), “Mickiewicz i «duch luterski»”, Zagadnienia Rodzajów Literackich. 60(4): 85-96.
Makarska, R. (2014), “Die Rückkehr des Übersetzers. Zum Nutzen einer Übersetzerbiographie”, [in:] Andreas Kelletat, Aleksey Tashinskiy, eds. Übersetzer als Entdecker. Ihr Leben und Werk als Gegenstand translationswissenschaftlicher und literaturgeschichtlicher Forschung, Frank & Timme, Berlin.
Makarska, R. (2016), “Translationsbiografische Forschung. Am Beispiel von Siegfried Lipiner (1856-1911) und Grete Reiner (1892-1944)”, [in:] Andreas Kelletat, Aleksey Tashinskiy, et al., eds. Übersetzerforschung. Neue Beiträge zur Literatur- und Kulturgeschichte des Ubersetzens, Frank & Timme, Berlin.
Maleczyńska, K. (1987), Książki i biblioteki w Polsce okresu zaborów, Ossolineum, Wrocław.
Maykowski, S. (1938), „Noc”, „Piwnica Auerbacha”, [in:] Juliusz Balicki, ed. Wypisy z literatury polskiej, vol. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów.
Medick, H. (1996), “Mikrohisotria”, [in:] Winfried Schulze, ed. Historia społeczna, historia codzienności, mikrohistoria (transl. Andrzej Kopacki), Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa.
Obrączka, P. (1999), Literatura niemieckojęzyczna w Polsce 1887-1914. Bibliografia przekładów, Uniwersytet Opolski, Instytut Filologii Polskiej, Opole.
Orman, E., Kazimierz Strzyżewski (1862-1915), https://www.muzeum.gostyn.pl/Gosty%C5%84ski%20S%C5%82ownik%20Biograficzny?idAkt=1420, visited 30 November 2022.
Piber, A., Stankiewicz, W. (1978), “Niemojewski Andrzej Jan”, [in:] Emanuel Rostworowski, ed. Polski Słownik Biograficzny, vol. 23, Zakład
Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Profesor Stanisław Estreicher (1869-1939), http://www.common.law.uj.edu.pl/wydzial/historia/estreicher, visited 30 November 2022.
Pym, A. (2006), “On the Social and the Cultural in Translation Studies”, [in:] Anthony Pym, Miriam Shlesinger, et al., eds. Sociocultural Aspects of Translating and Interpreting, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam–Philadelphia, https://doi.org/10.1075/btl.67. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.67
Pym, A. (2009), “Humanizing Translation History”, Hermes – Journal of Language and Communication Studies. 42: 23-45. DOI: https://doi.org/10.7146/hjlcb.v22i42.96845
Rduch, R. (2019), “Die Macht der Philologie oder: Wie man mit Goethes freundlicher Unterstützung Polen germanisieren wollte”, Jahrbuch für Internationale Germanistik. 51(2): 275-292, https://doi.org/10.3726/JA512_275. DOI: https://doi.org/10.3726/JA512_275
Reynolds, M. (2018), “Literatura w historii (i historii przekładów)”, Przekładaniec 36: 7-24, https://doi.org/10.4467/16891864PC.18.001.9543. DOI: https://doi.org/10.4467/16891864PC.18.001.9543
Rostworowski, E. (1988), “Reis Zygmunt”, [in:] Emanuel Rostworowski, ed. Polski Słownik Biograficzny, vol. 31, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Sadowski, L. (1988), Polska inteligencja prowincjonalna i jej ideowe dylematy na przełomie XIX i XX wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Semkowicz, W. (1936), “Bielowski August”, [in:] Władysław Konopczyński, ed. Polski Słownik Biograficzny, vol. 2, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Kraków.
Sosnowski, M. (2015), Jan Kasprowicz. Opowieść biograficzna, p. 1, Chłopska sukmana (1860-1889), Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza, Zakopane.
Stempowski, J. (2018), Inteligencja polska i jej losy w ciągu ostatniego ćwierćwiecza (1914-1939), [online] https://wiez.pl/2018/12/10/inteligencja-polska-i-jejlosy-w-ciagu-ostatniego-cwiercwiecza-1914-1939, visited 21 January 2023.
Strzyżewski, https://genealogia.okiem.pl/powstanies/index.php?nazwisko=Strzy-%C5%Bcewski, visited 30 November 2022.
Szenic, S. (1983), Cmentarz Powązkowski. Zmarli i ich rodziny. 1891-1918, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Szmydtowa, Z. (1950), Mickiewicz jako tłumacz z literatur zachodnioeuropejskich, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Venuti, V. (1995), Translator’s Invisibility: A History of Translation, Routledge, London.
Walicki, https://genealogia.okiem.pl/powstanies/index.php?nazwisko=Walicki,visited 30 November 2022.
What is History?, [online] https://www.historytoday.com/archive/head-head/what-history, visited 4 November 2022.
Włodzimierz Wolski, [online] https://muzeum-niepodleglosci.pl/xpawilon/wlodzimierz-wolski, visited 30 November 2022.
Wolf, M., (ed.) (2006), Übersetzen – Translating – Traduire: Towards a “Social Turn”?, LIT, Wien–Berlin.
Żarnowski, J. (1964), Struktura społeczna inteligencji w Polsce w latach 1918-1939, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Żbikowski, P. (1964), “Jezierski Feliks”, [in:] Emanuel Rostworowski, ed. Polski Słownik Biograficzny, vol. 11, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Żyromski, M. (2000), “Dziewiętnastowieczna rodzina polska”, [in:] Roczniki Socjologii Rodziny. 12: 173-188.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
