(Nie)zbędność zmian – serialowe adaptacje komiksów w perspektywie przekładu kulturowego (na przykładzie Sandmana i Wednesday)
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.29.2023.62.08Abstract
A (NON-)NECESSITY OF CHANGE – SERIAL COMIC BOOK ADAPTATIONS FROM THE PERSPECTIVE OF CULTURAL TRANSLATION (USING SANDMAN AND WEDNESDAY AS EXAMPLES)
The article analyses the changes made in adaptations of comic books compared to the original, using the examples of the Netflix TV shows: Sandman and Wednesday. These reflections have their origin in cultural translation and are related to issues important to contemporary (pop) culture, such as: character creation, representation of sexual and ethnic minorities, and the role and position of women in American society. The author examines the types of modifications introduced in intersemiotic and intralingual translations and indicates their possible sources (social need and/or pressure from external institutions).
Downloads
References
Adamska-Staroń, M. (2015), „Kultura popularna jako przestrzeń edukacyjna”, [w:] Justyna Hanna Budzik, Ilona Copik, red. Edukacja przez słowo – obraz – dźwięk, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Baker, M. (2006), Translation and Conflict. A Narrative Account, Routledge, London–New York.
Balcerzan, E. (2009), Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatoryki i komparatystyki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Barker, M. (reż.), (2022-), The Sandman.
Bassnett, S., Lefevere, A. (red.) (1990), Translation, History and Culture, Pinter, London.
Bauman, Z. (1995), Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna (tłum. Janina Bauman), Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Bauman, Z. (2011), Kultura w płynnej nowoczesności, Wydawnictwo Agora, Warszawa.
Burton, T., Marshall, J. et al. (reż.) (2022-), Wednesday.
Cronin, M. (2006), Translation and Identity, Routledge, London, https://doi.org/10.4324/9780203015698. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203015698
Czarnecka, B. (2018), „O adaptacjach i badaniach nad adaptacjami”, Niderlandystyka Interdyscyplinarnie. 3(1): 8-14.
Daszkiewicz, W. (2018), „Dole i niedole współczesnej kultury, czyli wobec postmodernizmu”, Summarium. 47(67): 75-87.
Gaiman, N. (2018), The Sandman, vol. 1, Preludes & Nocturnes, DC Comics, Burbank.
Gaiman, N. (2018), The Sandman, vol. 2, The Doll’s House, DC Comics, Burbank.
Gaiman, N. (2021), Sandman, t. 1, Preludia i nokturny (tłum. Paulina Braiter), Egmont Polska, Warszawa.
Gaiman, N. (2021), Sandman, t. 2, Dom lalki (tłum. Paulina Braiter), Egmont Polska, Warszawa.
Gellner, E. (1984), Słowa i rzeczy (tłum. Teresa Hołówka), Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa.
Hejwowski, K. (2012), „Widoczność tłumacza a iluzja przekładu”, [w:] Małgorzata Guławska-Gawkowska, Krzysztof Hejwowski et al., red. Tłumacz: sługa, pośrednik, twórca?, Instytut Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Hendrykowski, M. (2013), „Adaptacja jako przekład intersemiotyczny”, Przestrzenie Teorii. 20: 175-184, https://doi.org/10.14746/pt.2013.20.12. DOI: https://doi.org/10.14746/pt.2013.20.12
Heydel, M. (2009), „Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem”, Teksty Drugie. 6: 21-33.
Heydel, M. (2013), Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Jakobson, R. (2009), „O językoznawczych aspektach przekładu” (tłum. Lucylla Pszczołowska), [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Jaroszyński, P. (2006), „Filozofia kultury: między metafizyką i teologią”, [w:] Zofia Rosińska, Joanna Michalik, red. Co to jest filozofia kultury?, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Lefevere, A. (1992), Translation, Rewriting and the Manipulation of Literary Fame, Routledge, London–New York.
Lefevere, A. (2009), „Ogórki Matki Courage” (tłum. Agata Sadza), [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Lichański, J.Z., Kajtoch, W. et al. (2015), Literatura i kultura popularna. Metody: propozycje i dyskusje, Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów, Wrocław.
Luboń, A. (2021), „Język przekładu jako probierz trendów popkultury – przypadek amerykańskich komiksów „Seed of Destruction” i „Wake the Devil” Michaela Mignoli w polskich tłumaczeniach”, [w:] Agnieszka Myszka, Ewa Oronowicz-Kida et al., red. Silva rerum. Rzecz o współczesnej i dawnej polszczyźnie, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Maryniarczyk, A. (red.) (2005), Powszechna encyklopedia filozofii, t. 6, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin.
Mathews, G. (2005), Supermarket kultury. Kultura globalna a tożsamość jednostki (tłum. Ewa Klekot), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
McLaren, P. (1994), „White Terror and Oppositional Agency: Towards a Critical Multiculturalism”, [w:] David Theo Goldberg, red. Multiculturalism: A Critical Reader, Blackwell, Oxford.
Melosik, Z., Szkudlarek, T. (1998), Kultura, tożsamość i edukacja. Migotanie znaczeń, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Nowak, S. (2012), „Kultura popularna, czyli twórcza niesubordynacja”, MOCAK Forum. 1(3): 1-5.
Opie, I., Opie, P. (1997), The Oxford Dictionary of Nursery Rhymes, Oxford University Press, Oxford.
Putnam, H. (1992), Realism with a Human Face, Harvard University Press, Cambridge–London.
Rorty, R. (1994), Filozofia a zwierciadło natury (tłum. Michał Szczubiałka), Fundacja Aletheia, Warszawa.
Rorty, R. (1998), Konsekwencje pragmatyzmu (tłum. Czesław Karkowski), Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Salem, M., Netflix Wasn’t Queerbaiting With ‘Stranger Things’, But They Are With ‘Wednesday’, [online] https://junkee.com/netflix-wednesday-queerbaiting/345892, 4.01.2023.
Sonnenfeld, B. (reż.) (1993), The Addams Family Values.
Szahaj, A. (1996), „Co to jest postmodernizm?”, Ethos. 33-34: 63-78.
Szahaj, A. (2004), „Ponowoczesność i postmodernizm a religia”, [w:] Andrzej Szahaj, Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Szahaj, A. (2010), E Pluribus Unum? Dylematy wielokulturowości i politycznej poprawności, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Tabakowska, E. (2018), „O obecności tłumacza”, [w:] Aleksandra R. Knapik, Piotr P. Chruszczewski, red. Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa, Æ Academic Publishing, San Diego. DOI: https://doi.org/10.52769/BL1.0014.etab
theyar, Original Addams Family comic, [online] https://imgur.io/gallery/bJC9z, 2.01.2023.
Tymoczko, M., Gentzler, E. (2002), Translation and Power, University of Massachusetts Press, Amherst.
Urbanek, D. (2012), „Tłumacz i paradoks przekładu”, [w:] Małgorzata Guławska-Gawkowska, Krzysztof Hejwowski et al., red. Tłumacz: sługa, pośrednik, twórca?, Instytut Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zybertowicz, A. (1995), Przemoc i poznanie. Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
