Dwa oblicza stanu wyjątkowego w filozofii Giorgia Agambena
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.16.2019.59.15Keywords:
Giorgio Agamben, state of exception, messianismAbstract
Two Faces of the State of Exception in Giorgio Agamben’s Political Philosophy
The aim of the article is to analyze Giorgio Agamben’s theory of the state of exception. His controversial argument is that contemporary law functions according to the logic of exception, which is its inner matrix. In Agamben’s view, the state of exception is highly ambivalent: on the one hand, it is responsible for turning law into the domain of sovereign power; on the other, it has a potential of deactivating legal violence and thinking of law beyond power relations. To explicate the dual nature of this political and legal phenomenon, I scrutinize the mechanism of inclusive exclusion, considered by Agamben as the core of the state of exception. I further critically examine Agamben’s theory against the background of the messianic turn in today’s humanities and hypothesize that he predominantly reads the state of exception as a messianic concept which promises structural transformation of law. To show what this transformation might look like, I refer to the tradition of Jewish messianism which is a primary source of inspiration for Agamben’s critical theory.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Adorno Th.W. Minima moralia. Refleksje z poharatanego życia, przeł. M. Łukasiewicz, Kraków 1999.
Google Scholar
Agamben G., Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek, przeł. S. Królak, Warszawa 2008.
Google Scholar
Agamben G., Czas, który zostaje. Komentarz do „Listu do Rzymian”, przeł. S. Królak, Warszawa 2009.
Google Scholar
Agamben G., Czym jest urządzenie?, przeł. J. Majmurek, [w:] Agamben. Przewodnik „Krytyki Politycznej”, red. Zespół KP, Warszawa 2010.
Google Scholar
Agamben G., Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie, przeł. M. Salwa, Warszawa 2008.
Google Scholar
Agamben G., Il messia e il sovrano, [w:] tenże, La potenza del pensiero. Saggi e conferenze, Vicenza 2005.
Google Scholar
Agamben G., Il principe e il ranocchio: Il problema del metodo in Adorno e in Benjamin, [w:] tenże, Infanzia e storia. Distruzione dell’esperienza e origine della storia, Torino 1978.
Google Scholar
Agamben G., Il regno e la gloria. Per una genealogia teologica dell’economia e del governo, Vicenza 2007.
Google Scholar
Agamben G., L’uomo senza contenuto, Macerata 1994.
Google Scholar
Agamben G., Pardes: La scrittura della potenza, [w:] tenże, La potenza del pensiero. Saggi e conferenze, Vicenza 2005.
Google Scholar
Agamben G., Pochwała profanacji, [w:] tenże, Profanacje, przeł. M. Kwaterko, Warszawa 2006.
Google Scholar
Agamben G., Stan wyjątkowy, przeł. M. Surma-Gawłowska, Kraków 2008.
Google Scholar
Agamben G., Stworzenie i zbawienie, [w:] tenże, Nagość, przeł. K. Żaboklicki, Warszawa 2010.
Google Scholar
Agamben G., Sui limiti della violenza, „Nuovi Argomenti” 1970, nr 17.
Google Scholar
Agamben G., Walter Benjamin e il demonico: Felicità e redenzione storica nel pensiero di Benjamin, „Aut-Aut” 1982, nr 189-190.
Google Scholar
Agamben G., Wołowy głód. Rozważania o szabasie, święcie i bezczynności, [w:] tenże, Nagość, przeł. K. Żaboklicki, Warszawa 2010.
Google Scholar
Agamben G., Wspólnota, która nadchodzi, przeł. S. Królak, Warszawa 2008.
Google Scholar
Angeli. Ebraismo, cristianesimo, islam, red. G. Agamben, E. Coccia, Vicenza 2009.
Google Scholar
Attell K., Giorgio Agamben. Beyond the Threshold of Deconstruction, New York 2015, https://doi.org/10.5422/fordham/9780823262045.001.0001.
DOI: https://doi.org/10.5422/fordham/9780823262045.001.0001
Google Scholar
Badiou A., Święty Paweł. Ustanowienie uniwersalizmu, przeł. J. Kutyła, P. Mościcki, Kraków 2007.
Google Scholar
Benjamin W., Franz Kafka. Z okazji dziesiątej rocznicy jego śmierci, przeł. A. Lipszyc, [w:] tenże, Konstelacje. Wybór tekstów, przeł. A. Lipszyc, A. Wołkowska, Kraków 2012.
Google Scholar
Benjamin W., In der Sonne, [w:] tenże, Gesammelte Schriften, t. 4.1: Kleine Prosa. Baudelaire-Übertragungen, red. T. Rexroth, Frankfurt am Main 1972.
Google Scholar
Benjamin W., O pojęciu historii, przeł. A. Lipszyc, [w:] tenże, Konstelacje. Wybór tekstów, przeł. A. Lipszyc, A. Wołkowska, Kraków 2012.
Google Scholar
Benjamin W., Przyczynek do krytyki przemocy, przeł. A. Lipszyc, [w:] tenże, Konstelacje. Wybór tekstów, przeł. A. Lipszyc, A. Wołkowska, Kraków 2012.
Google Scholar
Binder H., „Vor dem Gesetz”. Einführung in Kafkas Welt, Stuttgart–Weimar 1993, https://doi.org/10.1007/978-3-476-03471-7.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-476-03471-7
Google Scholar
Bloch E., Szczęśliwa ręka, przeł. A. Lipszyc, „Krytyka Polityczna” 2007, nr 13.
Google Scholar
Bloch E., Ślady, przeł. A. Czajka, Kraków 2012.
Google Scholar
Brod M., Franz Kafka. Opowieść biograficzna, przeł. T. Zabłudowski, Warszawa 1982.
Google Scholar
Cacciari M., Icone della legge, Milano 1985.
Google Scholar
Chiesa L., Giorgio Agamben’s Franciscan Ontology, [w:] The Italian Difference. Between Nihilism and Biopolitics, red. L. Chiesa, A. Toscano, Melbourne 2009.
Google Scholar
Crockett C., Radical Political Theology. Religion and Politics after Liberalism, New York 2011.
Google Scholar
Derrida J., Acts of Religion, red. G. Anidjar, New York–London 2002.
Google Scholar
Derrida J., Przed Prawem, przeł. J. Gutorow, [w:] Nienasycenie. Filozofowie o Kafce, red. Ł. Musiał, A. Żychliński, Kraków 2011.
Google Scholar
Derrida J., Rogues. Two Essays on Reason, przeł. P.-A. Brault, M. Naas, Stanford 2005.
Google Scholar
Durantaye L. de la, Giorgio Agamben. A Critical Introduction, Stanford 2009.
Google Scholar
Franz Kafka, „Vor dem Gesetz”. Aufsätze und Materialien, red. M. Voigts, Würzburg 1994.
Google Scholar
Gulli B., The Ontology and Politics of Exception: Reflections on the Work of Giorgio Agamben, [w:] Giorgio Agamben. Sovereignty and Life, red. M. Calarco, S. DeCaroli, Stanford 2007.
Google Scholar
Handelman S.A., The Slayers of Moses. The Emergence of Rabbinic Interpretation in Modern Literary Theory, Albany 1982.
Google Scholar
Heidegger M., Pytanie o technikę, [w:] tenże, Rozprawy i odczyty, przeł. J. Mizera, Kraków 2002.
Google Scholar
Hölderlin F., Patmos, [w:] tenże, Co się ostaje, ustanawiają poeci. Wiersze wybrane, przeł. A. Libera, Kraków 2003.
Google Scholar
Hurwitz S., Die Gestalt des sterbenden Messias. Religionspsychologische Aspekte der jüdischen Apokalyptik, Zürich 1958.
Google Scholar
Idel M., Messianic Mystics, New Haven–London 1998.
Google Scholar
Jankowicz G., Mościcki P., Projekt „Homo sacer”, [w:] G. Agamben, Stan wyjątkowy, przeł. M. Surma-Gawłowska, Kraków 2008.
Google Scholar
Kafka F., Osiem notatników, przeł. B.L. Surowska, Gdańsk 1995.
Google Scholar
Kafka F., Proces, przeł. J. Ekier, Warszawa 2008.
Google Scholar
Kafka F., Zamek, przeł. K. Radziwiłł, K. Truchanowski, Warszawa 2008.
Google Scholar
Kaufman E., Szabat czasu mesjańskiego. Agamben i Badiou o apostole Pawle, przeł. M. Kropiwnicki, [w:] Agamben. Przewodnik „Krytyki Politycznej”, red. Zespół KP, Warszawa 2010.
Google Scholar
Kotsko A., Agamben’s Messianic Nihilism, [w:] C. Dickinson, A. Kotsko, Agamben’s Coming Philosophy. Finding a New Use for Theology, London–New York 2015.
Google Scholar
LaCapra D., Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, przeł. K. Bojarska, Kraków 2009.
Google Scholar
Lachert E., Wege dorthin: Zum Problem der Unentscheidbarkeit bei Agamben und Derrida, [w:] Die gouvernementale Maschine. Zur politischen Philosophie Giorgio Agambens, red. J. Böckelmann, F. Meier, Münster 2007.
Google Scholar
Laclau E., Nagie życie czy społeczne nie wiadomo co?, przeł. K. Szadkowski, [w:] Agamben. Przewodnik „Krytyki Politycznej”, red. Zespół KP, Warszawa 2010.
Google Scholar
Liska V., Als ob nicht: Messianismus in Giorgio Agambens Kafka-Lektüren, [w:] Die gouvernementale Maschine. Zur politischen Philosophie Giorgio Agambens, red. J. Böckelmann, F. Meier, Münster 2007.
Google Scholar
Liska V., Giorgio Agambens leerer Messianismus. Hannah Arendt, Walter Benjamin, Franz Kafka, Wien 2008.
Google Scholar
The Messianic Now. Philosophy, Religion, Culture, red. A. Bradley, P. Fletcher, London–New York 2014.
Google Scholar
Messianic Thought Outside Theology, red. A. Glazova, P. North, New York 2014.
Google Scholar
Nienasycenie. Filozofowie o Kafce, red. Ł. Musiał, A. Żychliński, Kraków 2011.
Google Scholar
Politische Theologie. Formen und Funktionen im 20. Jahrhundert, red. J. Brokoff, J. Fohrmann, Paderborn 2003.
Google Scholar
Quinzio S., Hebrajskie korzenie nowożytności, przeł. M. Bielawski, Kraków 2005.
Google Scholar
Salzani C., In a Messianic Gesture: Agamben’s Kafka, [w:] Philosophy and Kafka, red. B. Moran, C. Salzani, Plymouth 2013.
Google Scholar
Schmitt C., Dyktatura. Od źródeł nowożytnej idei suwerenności do proletariackiej walki klas, przeł. K. Wudarska, Warszawa 2016.
Google Scholar
Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, przeł. M.A. Cichocki, Warszawa 2012.
Google Scholar
Schoeps H.-J., Der vergessene Gott. Franz Kafka und die tragische Position des modernen Juden, red. A.K. Landt, Berlin 2006.
Google Scholar
Scholem G., Kabała i jej symbolika, przeł. R. Wojnakowski, Warszawa 2014.
Google Scholar
Scholem G., O podstawowych pojęciach judaizmu, przeł. J. Zychowicz, Warszawa 2015.
Google Scholar
Scholem G., Sabbatai Zwi. Der mystische Messias, przeł. A. Schweikhart, Frankfurt am Main 1992.
Google Scholar
Scholem G., Korespondencja Gershoma Scholema i Waltera Benjamina (wybór), [w:] tenże, Żydzi i Niemcy. Eseje, listy, rozmowa, red. A. Lipszyc, przeł. M. Zawanowska, A. Lipszyc, Sejny 2006.
Google Scholar
Smith J., „I am sure that you are more pessimistic than I am…”: An Interview with Giorgio Agamben, „Rethinking Marxism. A Journal of Economics, Culture & Society” 2004, vol. 16, nr 2, https://doi.org/10.1080/08935690410001676186.
DOI: https://doi.org/10.1080/08935690410001676186
Google Scholar
Snoek A., Agamben’s Joyful Kafka. Finding Freedom Beyond Subordination, New York–London 2012.
Google Scholar
Taubes J., Teologia polityczna świętego Pawła. Wykłady wygłoszone w Ośrodku Badań Ewangelickiej Wspólnoty Studyjnej w Heidelbergu 23-27 lutego 1987 roku, przeł. M. Kurkowska, Warszawa 2010.
Google Scholar
Thurschwell A., Cutting the Branches for Akiba: Agamben’s Critique of Derrida, [w:] Politics, Metaphysics and Death. Essays on Giorgio Agamben’s „Homo Sacer”, red. A. Norris, Durham–London 2005.
DOI: https://doi.org/10.1215/9780822386735-008
Google Scholar
Tomasi di Lampedusa G., Lampart, przeł. Z. Ernstowa, Warszawa 1988.
Google Scholar
Towards the Critique of Violence. Walter Benjamin and Giorgio Agamben, red. B. Moran, C. Salzani, London 2015.
Google Scholar
Voegelin E., Nowa nauka polityki, przeł. P. Śpiewak, Warszawa 1992.
Google Scholar
Weinberg K., Kafkas Dichtungen. Die Travestien des Mythos, Bern 1963.
Google Scholar
Wortham S.M., Law of Friendship: Agamben and Derrida, „New Formations. A Journal of Culture/Theory/Politics” 2007, nr 62.
Google Scholar
Zartaloudis Th., Giorgio Agamben. Power, Law and the Uses of Criticism, London–New York 2010, https://doi.org/10.4324/9780203859711.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203859711
Google Scholar
Žižek S., Kruchy absolut, czyli Dlaczego warto walczyć o chrześcijańskie dziedzictwo, przeł. M. Kropiwnicki, Warszawa 2009.
Google Scholar
Žižek S., The Parallax View, Cambridge, Mass. 2006, https://doi.org/10.7551/mitpress/5231.001.0001.
DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/5231.001.0001
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
