Rola języka w uwalnianiu się z dziedzicznych traum

Negocjowanie pozycji społecznej śląskiej mniejszości etnicznej w serbskim Banacie

Authors

  • Katarzyna Marcol Uniwersytet Śląski w Katowicach

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.17.2020.65.14

Keywords:

social memory, post-memory, identity, ethnic minority

Abstract

The Role of Language in Releasing from Inherited Traumas. Negotiations of the Social Position of the Silesian Minority in Serbian Banat

The aim of the paper is to show the dependence between language, collective memory (also post-memory) and sense of identity. This issue is analysed using the example of an ethnic minority living in the village of Ostojićevo (Banat, Serbia) called ‘Toutowie.’ Their ancestors came in the 19th century from Wisła (Silesian Cieszyn, Poland); they left their homes because of great hunger and were looking for jobs in Banat. Narratives about the past contain traumatic experiences of the past generations transmitted in the Silesian dialect and constituting communicative memory. At the same time, a new Polish national identity is being constructed, supported by institutions and authorities; it carries a new image of the world and creates a new cultural memory. This new identity – shaped on the basis of national categories – leads to changes of its self-identification and gives the opportunity to raise its social position in the multi-ethnic Banat community.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Katarzyna Marcol, Uniwersytet Śląski w Katowicach

Adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego. Folklorysta, etnolog, literaturoznawca, językoznawca. Naukowo zajmuje się badaniem aspektów językowych, kulturowych i tożsamościowych w społeczeństwach wieloetnicznych na Śląsku Cieszyńskim oraz w serbskim Banacie. Fascynuje ją „ekologia językowo-kulturowa” w środowiskach zróżnicowanych etnicznie, czyli to, w jaki sposób ludzie o odmiennym sposobie myślenia – co jest przecież efektem używania zróżnicowanych kodów językowych czy wyznawania odmiennych religii – budują poczucie przynależności do lokalnej wspólnoty.

References

Assmann A., Między historią a pamięcią. Antologia, red. i posłowie M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2013. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Google Scholar

Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2016.
Google Scholar

Barth F., Grupy i granice etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, przeł. M. Głowacka-Grajper, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2006.
Google Scholar

Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2007.
Google Scholar

Chlebda W., Pamięć ujęzykowiona, [w:] Tradycja dla współczesności, t. 6: Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Lublin 2012.
Google Scholar

Drljača D., Od odrębności etnicznej ku tożsamości narodowej (polskiej): Wiślanie w Ostojićevie (Banat, Serbia), [w:] Polacy poza granicami kraju u progu XXI wieku. Różne oblicza polskiej tożsamości, red. M. Michalska, Wrocław 2011.
Google Scholar

Eriksen T.H., Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropologiczne, przeł. B. Gutowska-Nowak, Kraków 2013.
Google Scholar

Golka M., Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa 2009.
Google Scholar

Grzegorczykowa R, Pojęcie językowego obrazu świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1999.
Google Scholar

Hajduk-Nijakowska J., Doświadczanie pamięci. Folklorystyczny kontekst opowieści wspomnieniowych, Opole 2016.
Google Scholar

Hirsch M., Family Frames. Photography, Narrative, and Postmemory, Cambridge 1997.
Google Scholar

Kajfosz J., Wiślanie w Ostojićevie a historia autoidentyfikacji na Śląsku Cieszyńskim, „Literatura Ludowa” 2012, nr 6.
Google Scholar

Malewska-Szałygin A., Zarys tradycji stosowania pojęcia „wiedza potoczna”, „Etnografia Polska” 1995, t. 39, z. 1-2.
Google Scholar

Marcol K., Wielojęzyczność i dynamika tożsamości wiślan w Wojwodinie (Serbia), [w:] Konstrukcje i destrukcje tożsamości, t. 2: Tożsamość wobec wielojęzyczności, red. E. Golachowska, A. Zielińska, Warszawa 2012.
Google Scholar

Marcol K., Konteksty życia „na pograniczu”. Wpływ relacji interetnicznych na język i kulturę Wiślan w Ostojićevie, „Literatura Ludowa” 2012, nr 6.
Google Scholar

Marcol K., Kształtowanie wyznaczników etniczności i redefinicja tożsamości w grupie etnicznej Wiślan z Ostojićeva (Banat, Serbia), „Łódzkie Studia Etnograficzne” 2017, t. 56: Na Bałkanach / O Bałkanach, https://doi.org/10.12775/LSE.2017.56.09. DOI: https://doi.org/10.12775/LSE.2017.56.09
Google Scholar

Niedźwiedzki D., Migracje i tożsamość. Od teorii do analizy przypadku, Kraków 2010.
Google Scholar

Schuetz A., The Stranger: An Essay in Social Psychology, „American Journal of Sociology” 1944, vol. 49, nr 6, https://doi.org/10.1086/219472. DOI: https://doi.org/10.1086/219472
Google Scholar

Spyra J., Wisła. Dzieje beskidzkiej wsi do 1918 roku, Wisła 2007, Monografia Wisły, t. 2.
Google Scholar

Spyra J., Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku, Częstochowa 2015.
Google Scholar

Szczypka D., Emigracja wiślan i ich dzieje w Tisza Szent Miklós (Ostojićevo) do 1918 roku, [w:] Wiślanie we wsi Ostojićevo (Banat, Serbia). Historia – język – kultura, red. R. Czyż, D. Szczypka, Wisła 2010.
Google Scholar

Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński i in., Warszawa 2001.
Google Scholar

Traba R., Pamięć kulturowa – pamięć komunikatywna. Teoria i praktyka badawcza Jana Assmanna.
Google Scholar

Wstęp do wydania polskiego, [w:] J. Assmann, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przekł. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2016.
Google Scholar

Wójcicka M., Język pamięci zbiorowej (w kontekście kultury oralności, piśmienności i elektralności). Prolegomena, [w:] Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. W. Czachur, Warszawa 2018. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.pp.68-93
Google Scholar

Zatora A., Saga rodzinna – próba uporządkowania i konceptualizacji gatunku, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2017, t. 60, nr 2, https://doi.org/10.26485/ZRL/2017/60.2/2. DOI: https://doi.org/10.26485/ZRL/2017/60.2/2
Google Scholar

Published

2020-04-30

How to Cite

Marcol, Katarzyna. 2020. “Rola języka W Uwalnianiu Się Z Dziedzicznych Traum : Negocjowanie Pozycji społecznej śląskiej mniejszości Etnicznej W Serbskim Banacie”. Politeja 17 (2(65):189-204. https://doi.org/10.12797/Politeja.17.2020.65.14.