Cierpienie i pamięć - o transmisji doświadczeń w narracji
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.17.2020.65.02Keywords:
experience, narration, suffering, trajectory, identity, post-memoryAbstract
Suffering and Memory – on the Experience Transmission in the Narrative
The traumatic experience of war and the Holocaust not only left its mark on the psyche of the people affected by it, it also left a deep imprint on the consciousness of the next generation. The aim of this article is to present the phenomenon of generational transmission of post-war trauma in relation to the concept of trajectory, developed in sociology. The concept of trajectory allows for better examination and understanding of the biographical processes of suffering that arises and grows in the situation of social disorder and the breakdown of moral norms. Tragic experiences from the parents’ past are a significant conditioning of the way children perceive their stories and themselves. Post-memory, as the second generation’s memory created by family narratives, is a form of remembering what has happened, which determines the process of constructing the self.
Downloads
References
Acts of Memory. Cultural Recall in the Present, red. M. Bal, J. Crewe, L. Spitzer, Lebanon 1998.
Alexander J.C., Trauma. A Social Theory, Cambridge 2012.
Ankersmit F., Język a doświadczenie historyczne, przeł. S. Sikora, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 1997, nr 1-2.
Ankersmit F., Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, red. i wstęp E. Domańska, Kraków 2004.
Ankersmit F., Pamiętając Holocaust: żałoba i melancholia, przeł. A. Ajschtet, A. Kubis, J. Regulska, [w:] Pamięć, etyka i historia, red. E. Domańska, Poznań 2002.
Archer M., Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, przeł. A. Dziuban, Kraków 2013.
Badura G., O obiektywności poznania socjologicznego raz jeszcze, Kraków 2015.
Bojarska K., Teoria traumy jako siła lektury (rozm. z C. Caruth), „Teksty Drugie” 2010, nr 6.
Caruth C., Doświadczenie niczyje: trauma i możliwości historii (Freud, Mojżesz i monoteizm, przeł. K. Bojarska, „Teksty Drugie” 2010, nr 6.
Connerton P., Jak społeczeństwa pamiętają, przeł. M. Napiórkowski, Warszawa 2012, https://doi.org/10.31338/uw.9788323520023. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323520023
Doświadczenie, red. T. Buksiński, Poznań 2001.
Glaser B.G., Strauss A.L., Time for Dying, Chicago 1968, https://doi.org/10.1097/00000446196812000-00048.
Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, przeł. M. Król, Warszawa 1969, https://doi.org/10.31338/uw.9788323533627 DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533627
Hastrup K., Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, przeł. E. Klekot, Kraków 2008.
Hirsch M., Family Frames: Photography, Narrative and Postmemory, Cambridge 1999.
Hirsch M., Żałoba i postpamięć, przeł. K. Bojarska, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, red. E. Domańska, Poznań 2010.
Koselleck R., Semantyka historyczna, przeł. W. Kunicki, Poznań 2001.
Kuchta A., Zawłaszczone narracje. Obrazy postpamięci w zbiorze „Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne” Mikołaja Grynberga, „Konteksty Kultury” 2015, t. 12, nr 2, https://doi.org/10.4467/23531991KK.15.016.3712.
Kultura jako pamięć. Posttradycjonalne znaczenie przeszłości, red. E. Hałas, Kraków 2012.
LaCapra D., Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, przeł. K. Bojarska, Kraków 2009.
Maksimowska A., Kryzys reprezentacji. O niemożliwym przedstawieniu rzeczywistości i urzeczywistnionych przedstawieniach, [w:] Antropolog wobec współczesności, red. A. Malewska-Szałygin, M. Radkowska-Walkowicz, Warszawa 2010.
Memory. Histories, Theories, Debates, red. S. Radstone, B. Schwarz, New York 2010, https://doi.org/10.26530/oapen_626982. DOI: https://doi.org/10.26530/OAPEN_626982
Nora P., Les lieux de mémoire, Paris 1984-1992.
Nycz R., Jak opisać doświadczenie, którego nie ma?, „Teksty Drugie” 2004, nr 5.
Ricoeur P., Drogi rozpoznania, przeł. J. Margański, Kraków 2004.
Ricoeur P., O sobie samym jako innym, przeł. B. Chełstowski, Warszawa 2003.
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2007.
Riemann G., Schütze F., „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, przeł. Z. Bokszański, A. Piotrowski, „Kultura i Społeczeństwo” 1992, t. 36, nr 2.
Rokuszewska-Pawełek A., Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna, Łódź 2002.
Rokuszewska-Pawełek A., Druga wojna światowa – pamięć i tożsamość, „Kultura i Społeczeństwo” 2001, nr 3-4.
Rosner K., Narracja, tożsamość i czas, Kraków 2003.
Schütze F., Prozessstrukturen des Lebensablaufs, [w:] Biographie in handlungswissenschaftlicher Perspektive, red. J. Matthes, A. Pfeifenberger, M. Stosberg, Nürnberg 1981.
Schütze F., Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, przeł. M. Czyżewski, „Studia Socjologiczne” 1997, nr 1.
Strauss A.L, Zwierciadła i maski. W poszukiwaniu tożsamości, przeł. A. Hałas, Kraków 2013.
Strauss A.L., Glaser B.G., Anguish: The Case Study of a Dying Trajectory, Mill Valley 1970.
Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński i in., Warszawa 2001.
Turner V., Bruner E.M., Antropologia doświadczenia, przeł. E. Klekot, A. Szurek, Kraków 2011.
Ubertowska A., Praktykowanie postpamięci. Marianne Hirsch i fotograficzne widma z Czernowitz, „Teksty Drugie” 2013, nr 4.
Ubertowska A., Świadectwo, trauma, głos. Literackie reprezentacje Holokaustu, Kraków 2007.
Wolska D., Odzyskać doświadczenie. Sporny temat humanistyki współczesnej, Kraków 2012.
Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania, red. P. Czapliński, E. Domańska, Poznań 2009.
Zakrzewska-Manterys E., Down i zespół wątpliwości. Studium z socjologii cierpienia, Warszawa 1995.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
