Religia w przestrzeni życia publicznego w regionach Europy Środkowej
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.46.06Keywords:
religion, identity, public sphere, Central EuropeAbstract
Religion in the public life in the regions of Central Europe. Features of the Central European model
For post‑communist states, which experienced programmative secularization of society, and are currently building civil society, the Western models of determining the place and role of religion in public sphere seem to be inadequate and simplistic. On the one hand, freedom of religion in this region symbolizes success of a new democratic order. On the other, the rapid pace of social, cultural and political changes causes dilemmas regarding the place of religion in public life, where religion is part of cultural, national and social identities. People are stretched between the freedom to be religious publicly, return to traditional religion and freedom of other choices. It therefore seems that, despite religious diversity and the presence of specific historical circumstances in individual countries, these societies share the perspective of determining the place of religion in the public sphere today, which is the basis of the specific features of religion in public life. The article presents an ovierview of observations and interpretations of characteristics of social practice to the presence of religion in the public sphere, which were distinquished on the basis of qualitative research conducted in Poland, Slovakia and Ukraine.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Ančić B., Zrinščak S., Religion in Central European Societies. Its Social Role and People’s Expectations, „Religion and Society in Central and Eastern Europe” (RASCEE) 2012, nr 5 (1).
Google Scholar
Audi R., Wolterstorff N., Religion in the Public Sphere. The Place of Religious Convictions in Political Debate, Lanham 1997, Point/Counterpoint.
Google Scholar
Avinieri Sh., Religion and the public sphere, [w:] The Law of Religious Identity. Models for Post Communism, eds. A. Sajo, S. Avinieri, London 1999.
Google Scholar
Bader V., Religious Diversity and Democtratic Instituttional Pluralism, „Political Theory” 2003, Vol. 31, nr 2.
DOI: https://doi.org/10.1177/0090591702251012
Google Scholar
Barker E., Nowe Ruchy Religijne, przeł. T. Kunz, Kraków 1997, Socjologia Religii.
Google Scholar
Bartkowski J., Tradycja i polityka. Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne, Warszawa 2003.
Google Scholar
Beckford J., Re‑thinking religious pluralism, [w:] Religious Pluralism. Framing Religious Diversity in the Contemporary World, eds. G. Giordano, E. Pace, Springer 2014.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-06623-3_2
Google Scholar
Berger P., Secularization Falsified, „First Things” 2008, February, [online] http://www.firstthings.com/article/2008/02/002‑secularization‑falsified.
Google Scholar
Beyer P., Privatization and Politization of Religion in global Society. Implications for Church – State Relations in Central and Eastern Europe, [w:] Church – State Relations in Central and Eastern Europe, ed. I. Borowik, Kraków 1999.
Google Scholar
Beyer P., Religia i globalizacja, przeł. T. Kunz, Kraków 2005, Socjologia Religii.
Google Scholar
Bielecki A., A Nation in Worship? Constructing Nationhood and Devotion at the Slovak National Pilgrimage to Sasin, PhD Dissertation, University of Oslo, 2012.
Google Scholar
Borowik I., Religijne oblicze Polski na tle Europy, [w:] Kultury religijne. Perspektywy socjologiczne, red. A. Wójtowicz, Tyczyn 2005.
Google Scholar
Borowik I., The religious landscape of central and eastern Europe after communism, [w:] The Sage handbook of the sociology of religion, eds. J.A. Beckford, J. Demerath, New York 2009.
Google Scholar
Borowik I., Ancic B., Tyrała R., Central‑Eastern Europe, [w:] The Oxford handbook on atheism, eds. S. Bullivant, M. Ruse, Oxford University Press 2013.
DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199644650.013.020
Google Scholar
Borowik I. (ed.), Church – State Relations in Central and Eastern Europe, Kraków 1999.
Google Scholar
Borowik I., Babiński G. (eds.), New Religious Phenomena in Central and Eastern Europe, Kraków 1997.
Google Scholar
Borowik I., Tomka M. (eds.), Religion and social change in post‑communist Europe, Kraków 2001.
Google Scholar
Borowik I., Zawiła M. (eds.), Religions and Identities in Transition, Kraków 2010.
Google Scholar
Branko A., Zrinščak S., Religion in Central European Societies. Its Social Role and People’s Expectations, „Religion and Society in Central and Eastern Europe” 2012, nr 5 (1).
Google Scholar
Brzechczyn K., Polish Discussions on the Nature of Communism and Mechanisms of its Collapse. A Review Article, „East European Politics and Societies” 2008, Vol. 22, nr 4, s. 828‑855, [online] https://doi.org/10.1177/0888325408316535.
DOI: https://doi.org/10.1177/0888325408316535
Google Scholar
Buzalka J., Nation and Religion. The Politics of Commemoration in South‑East Poland, Münster–London 2006, Halle studies in the anthropology of Eurasia, Bd. 14.
Google Scholar
Casanova J., Religie publiczne w nowoczesnym świecie, przeł. T. Kunz, Kraków 2004, Socjologia Religii.
Google Scholar
Chojecka I., Bielsko‑bialska niemiecka wyspa językowa – integralny element historii i kultury miasta, [w:] Sprawy narodowościowe w Euroregionie Beskidy, red. J. Reszczyński, Bielsko‑Biała 2005.
Google Scholar
Corbett M., Corbett Mitchell J., Politics and Religion in the USA, London 1999.
Google Scholar
Curanovic A., The Post‑Soviet Religious Model. Reflections on Relations between the State and Religious Institutions in the CIS Area, „Religion, State and Society” 2013, Vol. 41, nr 3.
DOI: https://doi.org/10.1080/09637494.2013.843122
Google Scholar
Czohara A., Stosunki państwo–Kościół. Belgia – Francja – Hiszpania – Włochy, Warszawa 1994.
Google Scholar
Czohara A., Górowska B. (red.), Dylematy wolności sumienia i wyznania w państwach współczesnych, Warszawa 1996.
Google Scholar
Czyżewski M., Kowalski S., Piotrowski S. (red.), Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, Warszawa 2010.
Google Scholar
Demerath III N.J., The rise of “cultural religion” in European Christianity. Learning from Poland, Northern Ireland and Sweden, „Social Compass” 2000, nr 47 (1), [online] https://doi.org/10.1177/003776800047001013.
DOI: https://doi.org/10.1177/003776800047001013
Google Scholar
Dobek‑Ostrowska B., Party system and media in Poland – dependences and relations, „Studia Medioznawcze” 2010, nr 2 (41), [online] http://sm.id.uw.edu.pl/Numery/2010_2_41/dobek‑en.pdf.
Google Scholar
Dobek‑Ostrowska B. (red.), Media masowe w demokratyzujących się systemach politycznych. W drodze do wolności słowa i mediów, Wrocław 2006, Acta Universitatis Wratislaviensis. Komunikowanie i Media, nr 2843.
Google Scholar
Dobbelaere K., Sekularyzacja. Trzy poziomy analizy, przeł. R. Babińska, Kraków 2008, Socjologia Religii.
Google Scholar
Doliwa U., Rankovic L., Time for community media in Central and Eastern Europe, „Central Europan Journal of Communication” 2014, nr 1, [online] http://cmfe.eu/wp‑content/uploads/U.DoliwaL.RankovicCEJoC_12.pdf.
Google Scholar
Dziadzio A., Świecka czy wyznaniowa? Dyskusja o szkole w monarchii habsburskiej w dobie poliberalnej, referat wygłoszony na konferencji pt. „Religia w przestrzeni publicznej państwa prawa XIX–XX wieku”, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 28‑29 kwietnia 2016.
Google Scholar
Eisenstadt S.N., The transformations of the religious dimension and the crystallization of new civilizational visions and relations, [w:] Religion and Democracy in Contemporary Europe, eds. G. Motzkin, Y. Fischer, London 2008.
Google Scholar
Ekiert G., Public Participation and Politics of Discontent in Post‑communist Poland 1989‑1992, Department of Government and Centre for European Studies, Harvard University, Program on Central and Eastern Europe Working Paper Series no 30/1993, [online] https://ces.fas.harvard.edu/files/working_papers/CEE_30.pdf.
Google Scholar
Flis A., The Church and Democracy in Modern Europe, [w:] Church – State Relations in Central and Eastern Europe, ed. I. Borowik, Kraków 1999.
Google Scholar
Gerlach J., Töpfer J. (eds.), The Role of Religion in Eastern Europe Today, Springer 2015.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-02441-3
Google Scholar
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przeł. A. Szulżycka, Warszawa 2002, Biblioteka Socjologiczna.
Google Scholar
Goban‑Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa 2011.
Google Scholar
Gorzelak G., Tucholska A. (red.), Historyczno‑kulturowe uwarunkowania rozwoju. Polska i Ukraina, Warszawa 2008.
Google Scholar
Halman L., Voicu M. (eds.), Mapping Value Orientations in Central and Eastern Europe, Leiden 2010, European Values Studies, 13.
DOI: https://doi.org/10.1163/ej.9789004185623.i-298
Google Scholar
Hann Ch., Postsocialist Religious Question. Faith and Power in Central Asia and East‑Central Europe, Berlin 2006.
Google Scholar
Inglehart R., Welzel Ch., Modernization, Cultural Change and Democracy, New York 2005.
Google Scholar
Jakelic S., Collectivistic Religions. Religion, Choice and Identity in Late Modernity, London 2012.
Google Scholar
Jakubowicz K., Post‑communist Political Systems and Media Freedom and Independence, [w:] Central and Eastern European Media in Comparative Perspective. Politics, Economy and Culture, eds. S. Mihelj, J. Downey, London 2012.
Google Scholar
Janecki M., Polityka, Kościół i społeczeństwo obywatelskie na Ukrainie, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa” 2014, nr 44. Artykuł jest recenzją pracy M. Palinczaka, Transformacja stosunków państwo‑Kościół w społeczeństwach postsocjalistycznych (na przykładzie państw Europy Środkowej i Wschodniej), Użhorod 2013.
DOI: https://doi.org/10.11649/sn.2014.013
Google Scholar
Kaczmarek H. OP, Czechy. Kościół i państwo, Kraków 2016.
Google Scholar
Kepel G., Zemsta Boga. Religijna rekonkwista świata, przeł. A. Adamczak, Warszawa 2010, Seria Krytyki Politycznej, 20.
Google Scholar
Kłoczowski J., Europa Środkowo‑Wschodnia w historiografii krajów regionu, Lublin 1993, Materiały Instytutu Europy Środkowo‑Wschodniej, t. 5.
Google Scholar
Kochanowicz J., Backwardness and Modernization. Poland and Eastern Europe in the 16th and 20th Centuries, London 2006.
Google Scholar
Krotochwil P., The Religion‑Politics Nexus in East‑Central Europe. Church in the Public Sphere of Post‑Secular Societies, „Perspectives” 2009, Vol. 17, nr 2.
Google Scholar
Krukowski J., Konstytucyjne modele stosunków między państwem a Kościołem w Europie, referat wygłoszony na posiedzeniu Komisji Prawniczej Oddziału PAN w Lublinie, 26 II 2004, [online] http://www.pan‑ol.lublin.pl/biul_9/art_907.htm.
Google Scholar
Krukowski J., Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 2000.
Google Scholar
Krzywiec G., Katolicyzm polityczny w Galicji. Geneza, rozwój, schyłek. Stan i perspektywy badań, [online] http://www.academia.edu/18829386/Katolicyzm_polityczny_w_Galicji._Geneza_rozw%C3%B3j_schy%C5%82ek_1893‑1914_._Stan_i_perspektywy_bada%C5%84.
Google Scholar
Kundera M., Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej, „Zeszyty Literackie” 1984, nr 5.
Google Scholar
Leszczyńska K., Imprimatur dla Unii? Kościół rzymskokatolicki w Polsce i Czechach wobec Europy i procesów zjednoczeniowych, Kraków 2002, Religiologica Juventa.
Google Scholar
Mandieta E., Vanantwerpen J. (eds.), The Power of Religion in the Public Sphere, New York 2011.
Google Scholar
Mandeley J., Church and State in Europe. East versus West?, Working Paper nr 31, [online] http://online.unl.pt/ipriunl/index.php/en/publications‑wp/en‑working‑papers/archive‑wp/163‑190.
Google Scholar
Martin D., The Future of Christianity. Reflections on Violence and Democracy, Religion and Secularization, Farnham, Surrey 2011.
Google Scholar
Martin D., Religia, świeckość, sekularyzm, integracja europejska, przeł. P. Mościcki, „Res Publica Nowa” 2006, nr 1.
Google Scholar
Mariański J., Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego – analiza socjologiczna, „Politeja” 2017, nr 46.
Google Scholar
McGuire M., Religia w kontekście społecznym, przeł. S. Burdziej, Kraków 2012, Socjologia Religii.
Google Scholar
Mojzes P., Religious Topography of Eastern Europe, „Journal of Ecumenical Studies” 1999, nr 36 (1/2).
Google Scholar
Mucha J., Keen M.F., Europa Środkowo‑Wschodnia i jej socjologia, Warszawa 1995.
Google Scholar
Müller O., Religiosity in Central and Eastern Europe. Results from the PCE 2000 Survey in Comparison, [w:] Church and Religion in Contemporary Europe. Results from Empirical and Comparative Research, eds. G. Pickel, O. Müller, Wiesbaden 2009.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-91989-8_6
Google Scholar
Müller O., Secularization, Individualization, or (Re)vitalization? The State and Development of Churchliness and Religiosity in Post‑Communist Central and Eastern Europe, „Religion and Society in Central and Eastern Europe” 2011, nr 4 (1), [online] http://www.rascee.net/index.php/rascee/article/viewFile/8/27.
Google Scholar
Nespor Z.R., Three European Sociologies of Religion. Beyond the Usual Agenda of the Discipline, „Czech Sociological Review” 2008, Vol. 44, nr 3.
DOI: https://doi.org/10.13060/00380288.2008.44.3.06
Google Scholar
Neuberger B., Religion and State in Europe and Israel, [w:] Parties, Elections and Cleavages. Israel in Comparative and Theoretical Perspective, eds. R. Hazan, M. Maor, London 2000.
Google Scholar
Nowak S., Modele zmiany kierunkowej a ludzkie wartości. Teoria postępu jako stosowana nauka społeczna, [w:] Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M. Kucia, Kraków 2005.
Google Scholar
Nowak U., „Wall od Separation”? Religion’s Presence in the Public Sphere of Democratic State – Some Theorethical Reflections, [w:] Religions and Identities in Transition, eds. I. Borowik, M. Zawiła, Kraków 2010.
Google Scholar
Orzeszyna K., Podstawy relacji między państwem a kościołami w konstytucjach państw członkowskich i traktatach Unii Europejskiej, Lublin 2007.
Google Scholar
Osadczy W., Z dziejów porozumienia między obrządkiem greckokatolickim a łacińskim w Galicji Wschodniej, Lublin 1999, Biblioteka Polonii. Seria A, Studia, 20.
Google Scholar
Panic I. (red.), Dzieje Śląska Cieszyńskiego od zarania do czasów współczesnych, Cieszyn 2010.
Google Scholar
Pawluczuk W., Liminal states in Post‑Communist Reality, [w:] Religions, Churches and Religiosity in Post‑Communist Europe, ed. I. Borowik, Kraków 2006.
Google Scholar
Pickel G., Contextual Secularization. Theoretical Thoughts and Empirical Implications „Religion and Society in Central and Eastern Europe” 2011, nr 4 (1), [online] http://www.rascee.net/index.php/rascee/article/view/4.
Google Scholar
Pickel G., Secularization as a European fate? Results from the church and religion in an enlarged Europe project 2006, [w:] Church and Religion in Contemporary Europe. Results from Empirical and Comparative Research, eds. G. Pickel, O. Müller, Wiesbaden 2009.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-91989-8_7
Google Scholar
Pickel G., Müller O. (eds.), Church and Religion in Contemporary Europe. Results from Empirical and Comparative Research, Wiesbaden 2009.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-91989-8
Google Scholar
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe państw postsocjalistycznych kandydujących do Unii Europejskiej wobec standardów prawa unijnego, „Studia Iuridica” 2003, nr 12.
Google Scholar
Pollack D., Das Verhältnis von Religion und Politik in den postkommunistischen Staaten Ostmittel-und Osteuropas und seine Auswirkungen auf die Vitalität des religiösen Feldes, [w:] Politik und Religion. Sonderheft 33 der Politischen Vierteljahresschrift, Hrsg. M. Minkenberg, U. Willems, Wiesbaden 2003.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-80406-8_20
Google Scholar
Pollack D., Religious Change in Europe. Theorethical Considerations and Empirical findings, „Social Compass” 2008, nr 55 (2).
DOI: https://doi.org/10.1177/0037768607089737
Google Scholar
Polonska‑Kimunguyi E., Media and democracy in Central and Eastern Europe. The promise of 1989 revisited, ANZKA Association Conference, [online] http://www.anzca.net/documents/2010‑conf‑papers/444‑media‑and‑democracy‑in‑central‑and‑eastern‑europe‑1/file.html.
Google Scholar
Revy E., Tomka M., Church and Religious Life in Post‑Communist Societies, Budapest 2007.
Google Scholar
Riabczuk M., Dwie Ukrainy, Wrocław 2005.
Google Scholar
Roth K., Towards the Politics of Multiethnic coexistence? Can Europe learn from the multiethnic empires?, [w:] Europe: Cultural Construction and Reality, eds. P. Niedermüller, B. Stoklund, Copenhagen 2001.
Google Scholar
Safjan M., Wolność religijna w konstytucjach państw europejskich, [w:] Kultura i prawo. Materiały III Międzynarodowej Konferencji na temat „Religia i wolność religijna w Unii Europejskiej”, Warszawa, 2‑4 września 2002, red. J. Krukowski, O. Theisen, Lublin 2003, Prace Wydziału Nauk Prawnych – Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 17.
Google Scholar
Schlesinger P., Foret F., Political Roof and Sacred Canopy? Religion and the EU Constitutiona, „European Journal of Social Theory” 2006, nr 9.
DOI: https://doi.org/10.1177/1368431006060463
Google Scholar
Sikora M., Modele sfery publicznej w świetle współczesnych problemów społecznych, „Filo‑Sofija” 2014, nr 24 (1).
Google Scholar
Sitek S., Kościół w komunikacji masowej i kulturze żywego słowa, Cieszyn 2004.
Google Scholar
Somers M.R., Citizenship and the place of the public sphere. Law, community, and the political culture in the transition to democracy, „American Sociological Review” 1993, Vol. 58 (5).
DOI: https://doi.org/10.2307/2096277
Google Scholar
Spohn W., Europeanization, religion and collectiva identities in an enlarging Europe. A multiply modernities perspective, „European Journal of Social Theory” 2009, Vol. 12, nr 3.
DOI: https://doi.org/10.1177/1368431009337351
Google Scholar
Sowiński S., Modele stosunków państwo – Kościół w Unii Europejskiej, „Studia Europejskie” 2008, nr 3.
Google Scholar
Sowiński S., Obecność Kościoła katolickiego w sferze publicznej demokratycznego państwa prawa. Przykład współczesnej Polski, Warszawa 2013, [online] http://www.kas.de/wf/doc/kas_33431‑1522‑8‑30.pdf?130204162455.
Google Scholar
Stepan A.C., Religion, Democracy, and the „Twin Tolerations”, „Journal of Democracy” 2000, Vol. 11, nr 4.
DOI: https://doi.org/10.1353/jod.2000.0088
Google Scholar
Swatos W.H., Politics and Religion in Central and Eastern Europe. Traditions and Transitions, Westport 1994.
Google Scholar
Szyszlak T., Lwowskie sacrum, kijowskie profanum. Grekokatolicy w ukraińskiej przestrzeni publicznej od pierestrojki do pomarańczowej rewolucji, Warszawa 2012.
Google Scholar
Taylor Ch., Źródła współczesnej tożsamości, [w:] Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy z Castel Gandolfo, Kraków 1995, Demokracja – Znak.
Google Scholar
Teitel R., Partial establishment of religion in postcommunist transition, [w:] The Law of Religious Identity. Models for Post Communism, eds. A. Sajo, S. Avinieri, London 1999.
Google Scholar
Tomka M., Expanding Religion. Religious Revival in Post‑Communist Central and Eastern Europe, Berlin 2011.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110228168
Google Scholar
Tomka M., Is conventional sociology of religion able to deal with differences between Eastern and Western European developments?, „Social Compass” 2006, nr 53 (2).
DOI: https://doi.org/10.1177/0037768606064338
Google Scholar
Tomka M., Religiosity in Central and Eastern Europe. Facts and Interpretations, „Religion and Society in Central and Eastern Europe” 2010, Vol. 3, nr 1, [online] http://www.rascee.net/index.php/rascee/article/view/33/20.
Google Scholar
Tomka M., Religious change in East‑Central Europe, [w:] Religion and Social Change in Post‑Communist Europe, eds. I. Borowik, M. Tomka, Kraków 2001.
Google Scholar
Wandycz P.S., Cena wolności. Historia Europy Środkowo‑Wschodniej od średniowiecza do współczesności, Kraków 1995.
Google Scholar
Wnętrzak G., Stosunki polityczne i narodowościowe na pograniczu Śląska Cieszyńskiego i Galicji Zachodniej w latach 1897‑1920, Toruń 2012.
Google Scholar
Wnuk‑Lipiński E., Socjologia życia publicznego, Warszawa 2008, Wykłady z Socjologii, t. 3.
Google Scholar
Zarycki T., Kulturowo‑polityczne uwarunkowania modernizacji Polski Wschodniej i Zachodniej, [w:] Historyczno‑kulturowe uwarunkowania rozwoju – Polska i Ukraina, red. G. Gorzelak, P. Berger, Warszawa 2008.
Google Scholar
Zarzecki M., Religia i formy partycypacji społeczno‑politycznej. Empiryczne przyczynki do konstrukcji modelu religii obywatelskiej w Polsce, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica” 2012, Vol. 13, [online] http://bazhum.pl/bib/article/101336.
DOI: https://doi.org/10.5604/20842937.1093882
Google Scholar
Zenderowski R. (red.), Europa Środkowa. Wspólnota czy zbiorowość?, Warszawa–Wrocław 2004.
Google Scholar
Zrinscak S., Church, State and Society in Post‑Communist Europe, [w:] Religion and State. A Comparative Sociology, eds. J. Barbalet, A. Possamai, B.S. Turner, Cambridge 2011.
Google Scholar
Badania i raporty
Google Scholar
Boskie i cesarskie. O stosunkach między państwem a Kościołem(ami), Komunikat z badań CBOS, nr 48/2015, oprac. M. Grabowska, Warszawa 2015.
Google Scholar
Nations in transit. Democracy’s dark year, Report Freedom House 2010, [online] https://freedomhouse.org/report/nations‑transit/nations‑transit‑2010.
Google Scholar
Religiosity highest in World’s Poorest Nations, 31 VIII 2010, [online] http://www.gallup.com/poll/142727/religiosity‑highest‑world‑poorest‑nations.aspx.
Google Scholar
United Nations, Group of Experts on Geographical Names, A Subdivision of Europe into Larger Regions by Cultural Criteria, 2006, [online] http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/UNGEGN/docs/23‑gegn/wp/gegn23wp48.pdf.
Google Scholar
Wiara i religijność Polaków 20 lat po rozpoczęciu przemian ustrojowych, Komunikat z badań CBOS, nr BS/34/2009, Warszawa 2009.
Google Scholar
WIN Gallup International Religiosity and Atheism Index, [online] http://www.wingia.com/en/news/win_gallup_international_ae_religiosity_and_atheism_index_ao_reveals_atheists_are_a_small_minority_in_the_early_years_of_21st_century/14. World Value Survey 2010‑2014, [online] http://www.worldvaluessurvey.org/WVSDocumentationWV6.jsp.
Google Scholar
Zmiany w zakresie podstawowych wskaźników religijności Polaków po śmierci Jana Pawła II, Komunikat z badań CBOS, nr 26/2015, Warszawa 2015.
Google Scholar
Dane statystyczne
Google Scholar
http://luter2017.pl/kosciol/diecezja‑cieszynska.
Google Scholar
http://www.luteranie.pl/o_kosciele/informacje_o_kosciele/statystyka_luteranie_w_polsce.html.
Google Scholar
The 2011 Population and Housing Census, facts about changes in the life of the Slovak population, [online] http://portal.statistics.sk.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Funding data
-
Narodowe Centrum Nauki
Grant numbers UMO -2013/09/B/HS6/03076
