Does the Name Matter? Central Europe and Central‑Eastern Europe in Different Variations and Configurations
A Comparative Analysis of Polish and Czech Discourses
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.15.2018.57.13Keywords:
Central Europe, Central‑Eastern Europe, Central and Eastern Europe, Poland, Czech RepublicAbstract
This article points at differences and similarities in ways of defining Central Europe and Central‑Eastern Europe found in Polish and Czech academic discourse. The aim of the article is, firstly, to identify these differences and similarities, and secondly, to indicate the probable reasons for their existence. In order to accomplish both goals, the authors analyze selected narratives of Czech and Polish historiography and the terms present in both kinds of discourse under analysis. The analysis is based on a selection of texts considered relevant and influential. The time span covered in the article is the period from the First World War to the present times, with particular emphasis on the period from the 1970s onwards. In spatial terms, the article focuses on influential Polish and Czech authors working either in their home countries or abroad, as émigrés. The object of study is discourse understood as a communication activity in which meanings are continuously constructed. The article takes into consideration the following issues: (1) the popularity of the notions of “Central Europe” and “Central‑Eastern Europe” in both discourses; (2) the evaluation of these concepts – namely the attribution of some positive and negative features to them; (3) the presentation of the topoi of Central Europe and Central‑Eastern Europe in Polish and Czech discourses (the views concerning their spatial extent and borders); (4) political operationalization of these concepts in the form of integration (geopolitical) projects.
Downloads
References
Bartkowski T., “Gdzie leży Europa Środkowa?”, Przegląd Powszechny, no. 7/8 (1992).
Beránek Z., “Neklidné hranice americké politiky”, Lidové noviny (appendix “Orientace”), 14 April 2018.
Bibó I., “Deformace politické kultury ve střední a východní Evropě”, in J. Trávníček (ed.), V kleštích dějin. Střední Evropa jako pojem a problém, Brno 2009.
Bílek P., “Střední Evropa je, ale kde?”, Literární noviny 3 December 2015, at <http://literarky.cz/civilizace/89‑civilizace/21117‑stedni‑evropa‑je‑ale‑kde>.
Bogdański R., “Prawdziwy koniec Europy Środkowej?”, Obóz, no. 21 (1991/92).
Buchowski M., Kołbon I., “Od «Mitteleuropy» do Europy Środkowej: zarys dziejów idei”, Sprawy Narodowościowe. Seria nowa, vol. 19 (2001).
Cabada L., Hloušek V., Jurek P., Ztraceny v tranzici? Minulost a přítomnost politického stranictví ve střední a východní Evropě, Brno 2013, at <https://www.muni.cz/vyzkum/publikace/724790>.
Cobel‑Tokarska M., Dębicki M., Słowo i terytorium. Eseje o Europie Środkowej, Warszawa 2017.
Cywiński B., Doświadczanie Europy, Warszawa 1985.
Czarnocki A., “Europa Środkowa. Europa Środkowowschodnia: geopolityczne a historyczno‑kulturowe rozumienie pojęć”, Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodowska. Sectio K: Politologia, no. 1 (1994).
Dančák B., “Geneze spolupráce ve střední Evropě”, in B. Dančák (ed.), Integrační pokusy ve středoevropském prostoru II, Brno 1999.
Dančák B., Hloušek V., “Central and Eastern Europe in the Process of Globalization and Europeanization: Comparing the Czech Republic and Poland, in K. Fábián (ed.), Globalization: Perspectives from Central and Eastern Europe, Oxford‑Amsterdam‑San Diego 2007. DOI: https://doi.org/10.1016/S1569-3759(07)89007-3
David P., Soukup V., Jagellonské dědictví. Kapitoly z dějin středovýchodní Evropy, Brno 2012.
Dzierżek D., Paruch W., “Sens pojęcia «Europa Środkowa» w warunkach demokratyzacji i europeizacji regionu – przewartościowania i kontynuacja”, in E. Nowak, R. Riedel (eds.), Polska i Europa Środkowa. Demokratyzacja, konsolidacja, europeizacja, Lublin 2010.
Dziewanowski K., “Europa nadliczbowa”, in Między Wschodem i Zachodem, Konwersatorium „Polska w Europie”, Kościół pw. Świętej Trójcy, Warszawa 1988.
Eberhardt P., Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo‑Wschodniej, Warszawa 1996.
Ehl M., “Jak se střední Evropa vrací do času socialism”, Hospodářské noviny, 31 July 2013.
Fryč M., Prezentace knihy „Rukověť dějin umění ve středovýchodní Evropě 400-1000“, at <http://martinfryc.eu/vystavy/prezentace‑knihy‑rukovet‑dejin‑umeni‑ve‑stredovychodni‑evrope‑400‑1000/>.
Geremek B., “Głos w dyskusji”, in Między Wschodem i Zachodem, Konwersatorium „Polska w Europie”, Kościół pw. Świętej Trójcy, Warszawa 1988.
Gerhardt S., “Východostřední Evropa – Centrální Evropa – Střední Evropa. Přiblížení pojmů a pokus o objasnění jejich obsahu“, Střední Evropa, revue pro středoevropskou kulturu a politiku, no. 131 (2008).
Gryglewicz T., “Dzieje pojęcia Europa Środkowa”, in T. Grylewicz, Malarstwo Europy Środkowej 1900‑1914. Tendencje modernistyczne i wczesnoawangardowe, Kraków 1992.
Grzymała‑Kazłowska A., “Socjologicznie zorientowana analiza dyskursu na tle współczesnych badań nad dyskursem”, Kultura i Społeczeństwo no. 1 (2004).
Halecki O., Historia Europy – jej granice i podziały, Lublin 2000.
Havelka M., “Konotace pojmu «střední Evropa» v českém prostředí”, in M. Havelka, L. Cabada (eds.), Západní, východní a střední Evropa jako kulturní a politické pojmy, Plzeň 2000.
Havelka M., “Střední Evropa: konstrukce – iluze – realita aneb o středoevropských pojetích Střední Evropy”, Svět literatury, no. 37 2007.
Havelka M., “Wo liegt die Mitte?”, in M.T. Vogt, J. Sokol, B. Mikolajczyk (eds.), Peripherie in der Mitte Europas. Schriften des Collegium Pontes, Frankfurt am Main 2009.
Hloušek V., “«Habsburská tradice», demokratizace střední Evropy a její kritické body“, in P. Fiala, M. Strmiska (eds.), Víceúrovňové vládnutí: teorie, přístupy, metody, Brno 2005.
Hloušek V., “Evropa a její místo v dějinách – reflexe Oskara Haleckého”, Středoevropské politické studie, no. 4 (2003), pp. 1‑11, at <https://journals.muni.cz/cepsr/article/view/4023/5306>.
Hloušek V., “Chorvatsko“, in M. Kubát (ed.), Politické a ústavní systémy zemí středovýchodní Evropy, Praha 2004.
Hloušek V., Kaniok P., “Členství stran ze střední a jihovýchodní Evropy v eurostranách – příběh s otevřeným koncem?”, in V. Hloušek, P. Kaniok (eds.), Evropské politické strany po východním rozšíření Evropské unie, Brno 2007.
Hloušek V., Kopeček L., Konfliktní demokracie. Moderní masová politika ve střední Evropě, Brno 2004.
Hloušek V., Kopeček L., “Polityka w Europie Środkowo‑Wschodniej po 1989 a slowaccy ekskomuniści”, in I. Miklaszewicz, R. Kamuntavičius (eds.), Razem w Europie, Kaunas 2006, at <https://www.muni.cz/vyzkum/publikace/724790>.
Hloušek V., Pojem střední Evropa, jeho proměny a milníky politického vývoje, Sborník prací Filozofické fakulty Brněnské univerzity, Řada historická, C 54, 2007.
Janák D., “Problém národní identity v díle Edvarda Beneše”, Sociologický časopis/Czech Sociological Rewiew, no. 2 (2014), https://www.doi.org/10.13060/00380288.2014.50.2.78.
Juros H., “Europa, quo vadis?”, in R. Zenderowski (ed.), Europa Środkowa: wspólnota czy zbiorowość?, Wrocław‑Warszawa‑Kraków 2004.
Kieniewicz J., “Stojąc w drzwiach: odczytywanie dziedzictwa i wybór przynależności”, in J. Purchla (ed.), Europa Środkowa – nowy wymiar dziedzictwa, Kraków 2002.
Kłoczowski J., “Wprowadzenie”, in J. Kłoczowski (ed.), Historia Europy Środkowo‑Wschodniej, vol. I, Lublin 2000.
Krasiński A., “Wprowadzenie”, in Między Wschodem i Zachodem, Konwersatorium „Polska w Europie”, Kościół pw. Świętej Trójcy, Warszawa 1988.
Křen J., Dvě století střední Evropy, Praha 2005.
Kučerová I., Střední Evropa. Komparace vývoje středoevropských států, Praha 2015.
Kundera M., “The Tragedy of Central Europe”, New York Review of Books, 26 April 1984.
Kymlicka W., “Nation‑building and Minority Rights: Comparing West and East”, Journal of Ethnic and Migration Studies, no. 2 (2000), https://doi.org/10.1080/13691830050022767. DOI: https://doi.org/10.1080/13691830050022767
Mazowiecki T., “Głos w dyskusji”, in Między Wschodem i Zachodem, Konwersatorium „Polska w Europie”, Kościół pw. Świętej Trójcy, Warszawa 1988.
Miller J., Uzavřená společnost a její nepřátelé. Město středovýchodní Evropy (1500–1700), Praha 2006.
Miłosz C., “O naszej Europie”, Kultura, no. 4 (1986).
Parafianowicz‑Vertun W., Europa Środkowa w tekstach i działaniach. Polskie i czeskie dyskusje, Warszawa 2016. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323524724
Pehe J., “Střední Evropa je mizející sen”, Právo, 27 September 2017 (příloha Salon), at <https://www.novinky.cz/kultura/salon/450108‑jiri‑pehe‑stredni‑evropa‑je‑mizejici‑sen.html>.
Podraza A., “Europa Środkowa. Zakres przestrzenny i historia region”, Prace Komisji Środkowoeuropejskiej, vol. 1 (1993).
Reiter J., “Głos w dyskusji”, in Między Wschodem i Zachodem, Konwersatorium „Polska w Europie”, Kościół pw. Świętej Trójcy, Warszawa 1988.
Rogaczewska K., “Europa Środkowo‑Wschodnia w myśli politycznej polskiej opozycji w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku”, in M. Dymarski, J. Juchnowski (eds.), Europa Środkowo‑Wschodnia w polskiej myśli politycznej, Wrocław 2004.
Rosiński W., Zagadnienia Europy Środkowej i Bałkańskiej, Ohio 1946.
Rupnik J., Jiná Evropa, Praha 1992.
Skórczewski D., “Polska skolonizowana, Polska zorientalizowana. Teoria postkolonialna wobec «innej Europy»”, Porównania, no. 6 (2009).
Smogorzewski K., “Europe’s Middle Zone”, Free Europe, no. 82 (1943).
Smogorzewski K., Myśli o integracji Europy Środkowo‑Wschodniej 1939‑1944, Warszawa 2001.
Stańczyk J., “Europa Środkowa – kryteria wyodrębnienia i cechy regionu”, Studia Polityczne, no. 12 (2001).
Stryjek T., “Europa Środkowa (Środkowo‑Wschodnia), czyli o pochwale różnorodności i komparatystyki”, Kwartalnik Historyczny, no. 4 (2013), https://doi.org/10.12775/KH.2013.120.4.04. DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2013.120.4.04
Szczepański T., Międzymorze. Polityka środkowoeuropejska KPN, Warszawa 1993.
Szűcs J., Tri historické regióny Europy, Bratislava 2001.
Trávníček J., “Zrození střední Evropy z ducha…”, in J. Trávníček (ed.), V kleštích dějin. Střední Evropa jako pojem a problém, Brno 2009.
Tyszka A., “Przestrzeń kulturowa «środka Europy»”, in A. Tyszka (ed.), Róża wiatrów Europy, Warszawa 1999.
Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo‑Wschodniej: dzieje konfliktów i idei, Warszawa 2000.
Wandycz P., Střední Evropa v dějinách. Od středověku do současnosti, Praha 1998.
Wandycz P.S., Cena wolności: historia Europy Środkowo‑Wschodniej od średniowiecza do współczesności, Kraków 1995. (Original, first edition: P.S. Wandycz, The Price of Freedom: A History of East Central Europe from the Middle Ages to the Present, Routledge 1992).
Wihoda M., Reitinger L. et al., Proměna středovýchodní Evropy raného a vrcholného středověku. Mocenské souvislosti a paralely, Brno 2010.
Wojtyła K., “Gdzie znajduje się granica Europy”, Ethos, no. 28 (1994).
Zenderowski R., “Europa Środkowa jako «ucieczka przed Wschodem» czy «pomost» między Wschodem i Zachodem?”, in R. Zenderowski (ed.), Europa Środkowa: wspólnota czy zbiorowość?, Wrocław‑Warszawa‑Kraków 2004.
Zenderowski R. (ed.), Europa Środkowa: wspólnota czy zbiorowość?, Wrocław–Warszawa–Kraków 2004.
Zenderowski R., “Pomiędzy Wschodem a Zachodem?”, Przegląd Zachodni, no. 3 (2004).
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Radosław Zenderowski, Dušan Janák
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
