Dom nad rzeką Moskwą jako architektoniczny i literacki znak pamięci

Authors

  • Aurelia Kotkiewicz Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.35.11

Keywords:

totalitarian regime, terror, trauma, memory, house, Moscow

Abstract

The House on the Embankment as an Architectural and Literary Sign of Memory

The huge constructivist apartment house built in the 1930s in downtown Moscow, on the bank of the Moskva river, owes its present‑day name to Yury Trifonov’s novel The House on the Embankment (1976). Being an example of architecture typical of the Stalinist regime and a symbol of the regime’s triumph and dominance over man, the house functions as a very special character in Trifonov’s novel. It represents both individual and collective memory, shows the destructive influence of history and politics on the life of an individual and the whole nation. The House on the Embankment, related to the archetypal image of house, which is traditionally perceived as a space of love, safety and family ties, emerges in Trifonov’s novel as an anti‑house, a dehumanizing space in which the intergenerational relations are destroyed and which signifies man’s submission to and fear of authorities.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Aurelia Kotkiewicz, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Dr hab., prof. nadzw. w Katedrze Literatury Ro-syjskiej Instytutu Neofilologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Zajmuje się literaturą rosyjską XX w. w szerokim kontekście kulturowym. Szczególnym obiektem jej zainteresowań badawczych są zjawiska artystyczno -literackie polemiczne wobec es-tetyki socrealizmu.

References

Afanasjewa A., Рефлексия „недочувствия” в прозе Юрия Трифонова конца 60‑х – 70‑х годов XX века, [w:] Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich, t. 11: Zmysły, red. I. Malej, E. Tyszkowska‑Kasprzak, Wrocław 2014, Slavica Wratislaviensia, 158, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 3570.
Google Scholar

Architektura przymusu. Interdyscyplinarne studia nad dyscyplinującymi funkcjami architektury, red. T. Ferenc, M. Domański, Łódź 2013.
Google Scholar

Bachelard G., Wstęp do poetyki przestrzeni, przeł. W. Błońska, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, t. 2: Strukturalno‑semiotyczne badania literackie, literaturoznawstwo porównawcze, w kręgu psychologii głębi i mitologii, oprac. H. Markiewicz, Kraków 1976, Biblioteka Studiów Literackich.
Google Scholar

Bogdanowicz T., Semantyka przestrzeni miejskiej w twórczości Andrieja Płatonowa, [w:] Rosja w krysztale. Rozważania, fakty i miraże, red. D. Oboleńska i in., Gdańsk 2014.
Google Scholar

Caruth C., Doświadczenie niczyje. Trauma i możliwość historii (Freud, Mojżesz i monoteizm), przeł. K. Bojarska, „Teksty Drugie” 2010, nr 6.
Google Scholar

Clark K., The Soviet Novel. History as Ritual, Chicago 1985.
Google Scholar

Conquest R., Wielki Terror, przeł. W. Jeżewski, Warszawa 1997.
Google Scholar

Duda K., Rodzina w okowach totalitaryzmu, [w:] Ku antropologii rodziny, red. i wstęp L. Rożek, Częstochowa 2009, Prace Interdyscyplinarne, t. 7.
Google Scholar

Figes O., Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji, przeł. W. Jeżewski, Warszawa 2008.
Google Scholar

Gogol N., O architekturze w teraźniejszych czasach, przeł. J. Chmielewski, „Kronos” 2013, nr 3.
Google Scholar

Hall E.T., Ukryty wymiar, przeł. T. Hołówka, wstęp A. Wallis, Warszawa 1976, Biblioteka Myśli Współczesnej. Plus Minus Nieskończoność.
Google Scholar

Heller M., Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki, Paryż 1988, Biblioteka „Kultury”, t. 438.
Google Scholar

Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia” 2011, nr 105.
Google Scholar

Humphrey C., Vitebsky P., Architektura i sacrum, przeł. E. Cander‑Karolewska, Warszawa 2005.
Google Scholar

Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.
Google Scholar

Kotkiewicz A., „Piękny człowiek” Michaiła Zoszczenki. Wobec socrealistycznej kategorii wzniosłości, „Scripta Neophilologica Posnaniensia” 2012, t. 12.
Google Scholar

Mandelsztam N., Nadzieja w beznadziei, przeł. A. Drawicz, Warszawa 1997, Edukacja Europejska.
Google Scholar

Manea N., Musimy budować pomniki hańby, przeł. S. Kowalski, [online] http://wyborcza.pl/duzyformat/1,127291,7404849,Musimy_budowac_pomniki_hanby.html.
Google Scholar

Płatonow A., Wykop, przeł. A. Drawicz, Warszawa 1990.
Google Scholar

Rybakow A., Trzydziesty piąty i później, t. 2: Strach, przeł. M.B. Jagiełło, Z. Gadzinianka, Warszawa 1992.
Google Scholar

Sadowski J., Rewolucja i kontrrewolucja obyczajów. Rodzina, prokreacja i przestrzeń życia w rosyjskim dyskursie utopijnym lat 20. i 30. XX wieku, Łódź 2005, Idee w Rosji.
Google Scholar

Smaga J., Rosja w 20 stuleciu, Kraków 2001.
Google Scholar

Szczukin W., Mit szlacheckiego gniazda. Studium geokulturologiczne o klasycznej literaturze rosyjskiej, przeł. B. Żyłko, Kraków 2006.
Google Scholar

Tuan Yi‑Fu, Przestrzeń i miejsce, przeł. A. Morawińska, wstęp K. Wojciechowski, Warszawa 1987, Biblioteka Myśli Współczesnej. Plus Minus Nieskończoność.
Google Scholar

Szczygieł M., Dlaczego reporter nie żywi się ciszą, „Tygodnik Powszechny” 2011, nr 26.
Google Scholar

Trifonow J., Dom nad rzeką Moskwą, przeł. Z. Fedecki, Warszawa 1979.
Google Scholar

Trojanowska U., Archetyp domu w dwudziestowiecznej literaturze rosyjskiej. Lidia Czukowska, Jurij Trifonow, Anatolij Pristawkin, Kraków 2008, Rosja – Myśl, Słowo, Obraz, t. 12.
Google Scholar

Turowski A., Wielka utopia awangardy. Artystyczne i społeczne utopie w sztuce rosyjskiej 1910‑1930, Warszawa 1990.
Google Scholar

Turowski A., Parowóz dziejów, Warszawa 2012, Biblioteka Le Monde Diplomatique.
Google Scholar

Zeidler‑Janiszewska A., Między melancholią a żałobą. Estetyka wobec przemian w kulturze współczesnej, Warszawa 1996.
Google Scholar

Zielińska K., Miasto‑komuna czyli radziecka utopia urbanistyczna międzywojnia, „Artifex” 2009, nr 11.
Google Scholar

Gûnter H., Železnaâ garmoniâ (Gosudarstvo kak totalʹnoe proizvedenie iskusstva), „Voprosy Literatury” 1992, vypusk 1.
Google Scholar

Esaulov I., Totalitarnostʹ i sobornostʹ. Dva lika russkoj kulʹtury, „Voprosy literatury” 1992, nr 1.
Google Scholar

Koršunov M., Terehova V., Tajny i legendy Doma na naberežnoj, Moskva 2012.
Google Scholar

Kulâpin A., Skubač O., Mifologiâ sovetskoj povsednevnosti v literature i kulʹture stalinskoj èpohi, Moskva 2013.
Google Scholar

Papernyj V., Kulʹtura Dva, Moskva 1996.
Google Scholar

Prišvin M., Dnevnik 1937 goda, „Oktâbrʹ” 1995, nr 9.
Google Scholar

Trifonov Û., Iz dnevnikov i rabočih tetradej, [online] http://magazines.russ.ru/druzhba/1998/11/trif.html.
Google Scholar

Trifonova O., Moskva Ûriâ Trifonova, Moskva 2013.
Google Scholar

Hmelʹnickij D., Arhitektura Stalina. Psihologiâ i stilʹ, Moskva 2007.
Google Scholar

Gorodskie legendy. Moskva. Dom na naberežnoj, [online] http://www.youtube.com/watch?v=P5t3KmJBf1k.
Google Scholar

Neraskrytye tajny. Dom na naberežnoj, [online] http://www.youtube.com/watch?v=6QN_DqEGGo.
Google Scholar

Published

2015-07-20

How to Cite

Kotkiewicz, Aurelia. 2015. “Dom Nad Rzeką Moskwą Jako Architektoniczny I Literacki Znak pamięci”. Politeja 12 (3 (35):143-55. https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.35.11.

Issue

Section

Articles