Pamięć, tabu, trauma w najnowszym kinie polskim

Przypadek Róży W. Smarzowskiego, Idy P. Pawlikowskiego i Pokłosia W. Pasikowskiego

Authors

  • Katarzyna Żakieta Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.35.17

Keywords:

Róża (Rose), Ida, Pokłosie (Aftermath), prosthetic memory, postmemory, politics of regret

Abstract

Memory, Taboo, Trauma in Contemporary Polish Cinema

Contemporary film settlement of the twentieth‑century history, especially of experiences of World War II and Polish People’s Republic, on the one hand continues the tradition started by Polish Film School of de‑mythologizing trend, on the other hand – seeks new means of aesthetic expression. Through the analysis of Rose, dir. W. Smarzowski, Aftermath, dir. W. Pasikowski and Ida, dir. P. Pawlikowski, I present how the recent Polish cinema struggles with the collective trauma. As my research tools, I used concepts proposed by M. Hirsch, J.K. Olick, D. LaCapra and A. Landsberg, among others. That allowed me to take a look at relations between the protagonists inside diegesis, but also to reflect on the situation of the Polish cinema, which still struggles with, what M. Janion defined as “the post‑Romantic neurosis of Polish society”. However, I have tried to show, that “the politics of regret”, “the prosthetic memory” and, dictated by the logic of capitalism, the realities of postmemory in popular culture, may have also positive overtones in highlighting marginalised history.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Katarzyna Żakieta, Uniwersytet Łódzki

Absolwentka filologii polskiej oraz kulturoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim. Obecnie doktorantka w Katedrze Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ, gdzie przygotowuje dysertację na temat groteski w filmie współczesnym. Zajmuje się szeroko rozumianą kulturą popularną, kinem gatunków, fantastyką oraz estetyką kampu. Z pasją przygląda się także najnowszemu kinu polskiemu. Swoje artykuły publikowała m.in. w „Panoptikum” oraz „Ogrodach Nauk i Sztuk”. Jest organizatorką łódzkiego cyklu sesji naukowych „Spotkania z gatunkami”.

References

Datner H., Graff A., My, komisarki od kultury – polemika z Vargą o „Idzie”, Wyborcza.pl, 13 XI 2013, [online] http://wyborcza.pl/1,75475,14939785,My__komisarki_od_kultury___polemika_z_Varga_o__Idzie_.html.
Google Scholar

Farrell K., Post‑Traumatic Culture. Injury and Interpretation in the Nineties, Baltimore 1998.
Google Scholar

Graff A., „Ida” – subtelność i polityka, „Krytyka Polityczna” 2013, 1 XI, [online] http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/film/20131031/graff‑ida‑subtelnosc‑i‑polityka.
Google Scholar

Hirsch M., The Generation of Postmemory. Writing and Visual Culture After the Holocaust, New York 2012, Gender and Culture.
Google Scholar

Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia” 2011, nr 105.
Google Scholar

Janion M., Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków 2006.
Google Scholar

Kobielska M., Pamięć zbiorowa w centrum nowoczesności. Ujęcie Jeffreya K. Olicka, „Teksty Drugie” 2010, nr 6.
Google Scholar

Kristeva J., Czarne słońce. Depresja i melancholia, przeł. M.P. Markowski, R. Ryziński, wstęp M.P. Markowski, Kraków 2007, Horyzonty Nowoczesności, t. 63.
Google Scholar

LaCapra D., Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, przeł. K. Bojarska, Kraków 2009, Horyzonty Nowoczesności, t. 81.
Google Scholar

LaCapra D., Trauma, Absence, Loss, „Critical Inquiry” 1999, Vol. 25, nr 4. DOI: https://doi.org/10.1086/448943
Google Scholar

Landsberg A., Prosthetic Memory. The Transformation of American Remembrance in the Age of Mass Culture, New York 2004.
Google Scholar

Lubelski T., Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty, Katowice 2009.
Google Scholar

Mach A., Poetyka postpamięci i etyka świadka‑spadkobiercy Zagłady w polskiej literaturze najnowszej, Warszawa 2013 [maszynopis].
Google Scholar

Mach A., Polska kondycja posttraumatyczna – próba diagnozy, [w:] Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, red. R. Nycz, Kraków 2011, Seria Wydawnicza Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, t. 1.
Google Scholar

Marczak M., Obraz Warmii i Mazur w polskim filmie fabularnym i serialu. Rekonesans, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2012, nr 8.
Google Scholar

Mąka‑Malatyńska K., Widok z tej strony. Przedstawienia Holocaustu w polskim filmie, Poznań 2012, Seria Filmoznawcza, nr 9.
Google Scholar

Morstin‑Popławska A., Mocne filmy i głębokie kompleksy. „Róża” Wojtka Smarzowskiego wobec „Jak być kochaną” Wojciecha J. Hasa, „Kwartalnik Filmowy” 2012, nr 77/78.
Google Scholar

Radny A., Wpływ traumy na psychikę. Psychoterapia ofiary, „Annales Academiae Medicae Stetinentis” 2011, sympozja 1: Neurokognitywistyka w patologii i zdrowiu 2009‑2011.
Google Scholar

Sierbińska A., Konstrukcje pamięci. „Postpamięć” Marianne Hirsch, postpamięć Christiana Boltanskiego, „Konteksty” 2010, nr 1.
Google Scholar

Szczepan A., Polski dyskurs posttraumatyczny. Literatura polska ostatnich lat wobec Holokaustu i tożsamości żydowskiej, [w:] Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, red. R. Nycz, Kraków 2011, Seria Wydawnicza Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, t. 1.
Google Scholar

Tokarska‑Bakir J., Polska jako chory człowiek Europy? Jedwabne, „postpamięć” i historycy, [online] http://www.eurozine.com/articles/2003‑05‑30‑tokarska‑pl.html.
Google Scholar

Wigura K., Dlaczego „Ida” tak gniewa. Częściowe podsumowanie dyskusji o filmie Pawła Pawlikowskiego, „Kultura Liberalna” 2013, 26 XI, [online] http://kulturaliberalna.pl/2013/11/26/wigura‑dlaczego‑ida‑tak‑gniewa‑czesciowe‑podsumowanie‑dyskusji‑o‑filmie‑pawla‑pawlikowskiego.
Google Scholar

Zawadzka A., Ida, Lewica.pl, 25 X 2013, [online] http://lewica.pl/blog/zawadzka/28791.
Google Scholar

Published

2015-07-20

How to Cite

Żakieta, Katarzyna. 2015. “Pamięć, Tabu, Trauma W Najnowszym Kinie Polskim: Przypadek Róży W. Smarzowskiego, Idy P. Pawlikowskiego I Pokłosia W. Pasikowskiego”. Politeja 12 (3 (35):227-42. https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.35.17.

Issue

Section

Articles