As cores dos provérbios na língua portuguesa: de Portugal ao Brasil e de Angola a Timor
DOI:
https://doi.org/10.12797/SI.18.2019.18.37Słowa kluczowe:
sinestesia e significado linguístico, cores e significado linguísticoAbstrakt
Linguisticamente, os provérbios possuem, a nível semântico-pragmático, uma estrutura relativamente autónoma, podendo até serem considerados, numa determinada ótica, uma espécie de microtextos. Esta sua caraterística levou-nos a utilizá-los para testar os mecanismos de sinestesia nas línguas, concretamente, tentar perceber se os provérbios não ligados diretamente a cores (como “Quem tudo quer, tudo perde”) desencadeiam processos semântico-cognitivos implicando as cores de forma não aleatória.
Para tal, a partir de um grupo de 9 provérbios sem referências diretas a cores recolheram-se as respostas a um conjunto de inquéritos feitos em Portugal e no Brasil que evidenciam a sistematicidade de, por um lado, se poder dizer que cada provérbio tem cores específicas e por outro que há diferenças entre essas cores para o Português Europeu (PE) e para o Português Brasileiro (PB).
Numa segunda fase, recolhemos dados sobre os mesmos provérbios em Angola (PA, Português de Angola) e Timor (PTi, Português de Timor) com a finalidade de se verificar até que ponto as sinestesias das cores nos provérbios são ou não sistemáticas e as relações entre línguas e culturas que essas diferenças podem evidenciar.
Bibliografia
BARCELONA, A. (ed.) (2000), Metaphor and Metonymy at the Crossroads: A Cognitive Perspective, Berlin, Mouton de Gruyter.
BEELI, G., ESSLEN, M., and JÄNCKE, L. (2007), «Frequency Correlates in Grapheme-Color Synaesthesia», Association for Psychological Science, 18(9), pp. 788-792.
BERLIN, B., KAY, P. (1969). Basic Color Terms: Their Universality and Evolution, University of California Press, Berkeley, CA.
GOOSSENS, L. (1990), “Metaphtonymy. The Interaction of Metaphor and Metonymy in Expressions for Linguistic Action”, Cognitive Linguistics, 1-3, pp. 323-340, https://doi.org/10.1515/9783110219197.3.349. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110219197.3.349
YOKOYAMA, T., NOGUCHI, Y., KOGA, H., TACHIBANA, R., SAIKI, J., KAKIGI, R., KITA, S. (2014), “Multiple Neural Mechanisms for Coloring Words in Synesthesia”, NeuroImage, 94, pp. 360-371, https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2014.01.039. DOI: https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2014.01.039
TEIXEIRA, J. (2018a), “As cores dos provérbios: significado linguístico e sinestesia” em: Proceedings/Actas ICP17, 11º/11th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs. Colóquio Interdisciplinar sobre Provérbios, Associação Internacional de Paremiologia / International Association of Paremiology (AIP-IAP), Tavira, pp. 380-391.
TEIXEIRA, J. (2018b), “As cores no processamento do significado: provérbios e sinestesia”, Revista Galega de Filoloxía, 19, pp. 131-149, https://doi.org/10.17979/rgf.2018.19.0.4950. DOI: https://doi.org/10.17979/rgf.2018.19.0.4950
TEIXEIRA, J. (2019) “Significado e cores de nove provérbios portugueses sem cor” in Marques, Maria Aldina e Sánchez Rei, Xosé Manuel (eds.) Estudos atuais de linguística galego-portuguesa, Edicións Laiovento, Santiago de Compostela. [on-line] http://hdl.handle.net/1822/61026.
TEIXEIRA, J. (S/D), “Categorização e concetualização: da metáfora/metonímia e sinestesia à ‘sintonímia’” (em fase de publicação).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.