“Esses malditos polacos” – Letícia Wierzchowski na discussão sobre a etnicidade polonesa

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/SI.24.2024.24.05

Słowa kluczowe:

Letícia Wierzchowski, Octávio Ianni, Wilson Martins, Polish immigration

Abstrakt

“THOSE DAMN POLES” – LETICIA WIERZCHOWSKI DISPUTING THE POLISH ETHNICITY

The main goal of the following paper is to present in which way Letícia Wierzchowski’s prosaic work (specifically, her novels A bridge to Terebin, The Getkas and Polish crystal) – herself being a Polish descendent – inserts itself into the discussion about the presence of Polish colonization and an ethnic stereotype which accompanied it. First, the reflections and positions of Wilson Martins (1955) and Octávio Ianni (1966) – two Brazilian scientists who had a major impact on the formation of Polish identity - are presented. Afterwards, by using examples from Wierzchowski’s novels, an intertextual relation between the scientific discourse and literal representation of elements which formed the negative stereotype about Polish immigrants is exposed. Manifesting her commitment to the idea of cultural belonging in her books, Wierzchowski refers – more or less explicitly – to concepts and discursive formulations prior to her work. Another goal of this paper reveals itself as a comment on the manner in which, through an intertextual reference not necessarily intentional, are produced literal texts which revisit ideas previously developed and spread as scientifically objective.

Bibliografia

ANDERSON, B.R. (2008), Comunidades imaginadas: reflexões sobre a origem e a difusão do nacionalismo, trad. Bottman D., Companhia das Letras, São Paulo.

BARRETO, G. (2014), Para tornar o imigrante um novo cidadão do Brasil’, de modo a ‘evitar quistos raciais, [on-line:], https://midiacidada.org/paratornar-o-imigrante-um-novo-cidadao-do-brasil-de-modo-a-evitar-quistosraciais/,28.02.2024.

BUDAKOWSKA, E. (2014), Etnicidade polonesa no Brasil a luz das pesquisas sociológicas, Biblioteka Iberyjska, Warszawa.

DOUSTDAR, N.M. (1990), Imigração polonesa: raízes históricas de um preconceito, Tese de Mestrado, UFPR, Curitiba.

IANNI, O. (1966), Raças e classes sociais no Brasil, Civilização Brasileira, Rio de Janeiro.

MARTINS, W. (1955), Um Brasil diferente. Ensaio sobre fenómenos de aculturação no Paraná, T. A. Queiroz, São Paulo.

MIODUNKA, W. (1996), “‘O negro do Paraná é o polaco’ czyli o przemianach tożsamości polskiej w Brazylii” em: Paleczny, T. (ed.), Emigracja – Polonia – Ameryka Łacińska, CESLA, Warszawa, p. 159-175.

MIODUNKA, W. (2000), “Tupi, guarani, português, negro, mestiço, mulato, italiano, polaco, brasileiro. Kształtowanie się tożsamości Polonii brazylijskiej na tle przemian tożsamości mieszkańców Brazylii” em: Malinowski, M. (ed.), Tożsamość oraz percepcja Polski i polskości w środowiskach Polonii latynoamerykańskiej, CESLA, Warszawa, p. 132-156.

OLIVEIRA, M. (2005), “O ‘Brasil diferente’ de Wilson Martins”, Caderno CRH, 18(44), Salvador, p. 215-221, https://doi.org/10.9771/ccrh.v18i44.18521. DOI: https://doi.org/10.9771/ccrh.v18i44.18521

OLIVEIRA, M. (2015), “A inesperada descoberta de Otávio Ianni sobre preconceito contra descendentes de imigrantes poloneses em Curitiba”, Revista Sociedade e Estado, 30(3), Brasília, p. 779-817, https://doi.org/10.1590/S0102-69922015.00030010. DOI: https://doi.org/10.1590/S0102-69922015.00030010

SMOLANA, K. (1979), “Sobre a gênese do estereótipo do polonês na América Latina”, Estudios Latinoamericanos, 5, Wrocław, p. 69-78.

SOLHEID DA COSTA, M.C. (1995), “El violin que sólo tocaba en polaco: del estigma a la reconstrucción de la identidad de los polacos en Paraná”, Estudios Migratorios Latinoamericanos, 10(29), Buenos Aires, p. 29-52.

WACHOWICZ, R.C. (1981), O camponês polonês no Brasil, Fundação Cultural, Casa Romário Martins, Curitiba.

WIERZCHOWSKI, L. (2003), Cristal polonês, Record, Rio de Janeiro.

WIERZCHOWSKI, L. (2006), Uma ponte para Terebin, Record, Rio de Janeiro.

WIERZCHOWSKI, L. (2010), Os Getka, Record, Rio de Janeiro.

WOLNY, A. (2020), Nem polonesa nem judia – a polaca na literatura brasileira do séc. XX, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Pobrania

Opublikowane

2024-12-16

Jak cytować

“‘Esses Malditos polacos’ – Letícia Wierzchowski Na discussão Sobre a Etnicidade Polonesa”. 2024. Studia Iberica (Studia Iberystyczne) 24 (December): 95-110. https://doi.org/10.12797/SI.24.2024.24.05.