Krakowskie teatry robotnicze w latach międzywojennych

Authors

  • Kazimierz Nowacki

DOI:

https://doi.org/10.32030/

Abstract

Brak abstraktu dla tego artykułu.

References

1. Dawid Zołotniскi, Jutrznia teatralnego października, Warszawa 1980,

2. Heinrich Braulich, Die Volksbühne, Theater und Politik in der deutschen Volksbühnenbewegung, Berlin 1976; Ludwig Hoffmann i Daniel Hoffmann - Ostwаld, Deutsches Arbeitertheater 1918—1933, t. 1—2, Berlin 1977; Theater der Kollektive, Proletarisch-revolutionäres Berufs-fheater in Deutschland 1928—l933, materiały wydane przez Ludwiga Hoffmanna przy współudziale Klausa Pfützner a, t. 1—2,. Berlin 1980.

3. Barbara Teresa Jankowska, Przygoda teatralna Voscovca i Wericha 1928—1938, Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1977.

4. Estera i Mieczysław Wodnarowie, Polskie Sceny Robotnicze 1918—1939, wybór dokumentów i relacji, Warszawa 1974. Jest to pionierska praca z zakresu dziejów scen robotniczych w międzywojennej Polsce. Przy opracowaniu niniejszego szkicu często korzystałem z zawartych w niej materiałów.

5. Józef Szczublewski, Artyści i urzędnicy czyli szaleństwa Leona Schillera, Warszawa 19611; Edward Krasiński, Teatr Jaracza, Ateneum 1928—1939, Warszawa 1970.

6. A. S. (Antonina Sokolicz), O kulturze artystycznej proletariatu, Warszawa 1921. Por. również: Myśl teatralna polskiej awangardy, antologia, Warszawa 1973, s. 299—310.

7. A. S., op. cit., s. 9.

8. ibidem, s. 20.

9. Alina Kowalczykowa, Programy i spory literackie w dwudziestoleciu, 1918—1939, Warszawa 1981, s. 290—317.

10. Wodnarowie, op. cit. s. 24.

11. Feliks Popławski, Teatr Ludowy jako jedna z form pracy społeczno-oświatowej. Referat wygłoszony na Konferencji Teatralnej w Warszawie w dn. 13 V 1933, druk w: Praca Oświatowa, 1935, nr 4—5, s. 201—205.

12. Dziennik Rozporządzeń dla stoł. król, miasta Krakowa, 1919, nr 9, s. 137.

13. ibidem, 1921, nr 7, s. 69—69.

14. ibidem.

15. Kazimierz Nowacki, Architektura krakowskich teatrów, Kraków 1982, s. 281—283.

16. ibidem, s. 292—293. Niestety nie zachowały się plany budynku w Archiwum Budowlanym Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie. Dokładna analiza tego obiektu, badanie poszczególnych pomieszczeń wykazało, że sala teatralna mieściła się w oficynie, mimo, że w ówczesnych anonsach prasowych tego nie zaznaczano. Obecnie pomieszczenia te przeznaczone są do terapii lekarskich. Szkoda jednak byłoby, gdyby resztki wyposażenia z lat trzydziestu jak drzwi, garderoba, szereg mebli, zostało zniszczonych. Sama sala widowiskowa została podzielona ściankami na mniejsze pokoje.

17. Wodnarowie, op. cit., s. 65.

18. Naprzód z dn. 22 IV 1923.

19. Wodnarowie, op. cit., s. 50—53.

20. WAP, St. G. Kr. 335.

21. „Lutnia Robotnicza” to nazwa chóru rekrutującego członków z załóg krakowskich fabryk, a działająca przy Domu Robotniczym i będąca sekcją Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Z „Lutnią” współpracowali m. in.: Józef Życzkowski, Michał Swieżyński. Bolesław Wolniewicz. Por. Mieczysław Drobner i Tadeusz Przybylski, Chóry i orkiestry amatorskie, (w) Kraków muzyczny 1918—1939, Kraków. 1980, s. 209. Część członków chóru utworzyła Koło Dramatyczne.

22. Ogłoszony drukiem przez Księgarnię Robotniczą w r. 1925 w serii „Scena Robotnicza”.

23. Naprzód z dn. 4 I 1930.

24. Naprzód z dn. 15 Ш 1931.

25. Władysław Zychowicz był również honorowym prezesem Chóru Cecyliańskiego i prezesem Związku Teatrów i Chórów Ludowych na województwo krakowskie i kieleckie, a także członkiem Komisji Teatralnej i Komisji Propagandy Turystyki przy Prezydium Rady miasta Krakowa oraz członkiem władz Towarzystwa Miłośników Książki. Po II wojnie światowej zainteresowania teatralne wzięły górę i w r. 1949 objął stanowisko kierownika Biblioteki i Archiwum przy Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie. Zmarł w r. 1968. Por. Kraków muzyczny, op. cit. Tam również jego życiorys opracowany przez Tadeusza Przybylskiego.

26. Naprzód z dn. 18 II 1931

27. Edward Csato, Leon Schiller, Warszawa 1968, s. 306, 359—362; Teatr przy ulicy Cegielskiej, szkic z dziejów sceny łódzkiej 1844—1979, praca zbiorowa pod red. Stanisława Kaszyńskiego, Łódź 1980, s. 147, 153-154.

28. Naprzód z dn. 5 II 1930.

29. WAP, akta St. G. Kr. 339.

30. Naprzód z dn. 5 V 1933; por. także Wodnarowie, op. cit., s. 389.

31. Naprzód z dn. 24 III 1931.

32. Nowacki, op. cit., s. 284—286; WAP, akta St. G. Kr. 331.

33. Wodnarowie, op. cit., s. 396—397.

34. Nowacki, op. cit., s. 40 0—402, 426. W r. 1957 urządzono w tej sali drugą scenę Teatru im. J. Słowackiego, która działała do r. 1968. Natomiast z kolejarskich tradycji teatralnych wywodzi się amatorski Teatr Kolejarza, założony w r. 1945, a działający w budynku przy ul. Bocheńskiej 7. Jest to jedna z najlepszych scen amatorskich w Polsce i czynna po dzień dzisiejszy.

35. WAP, akta St. G. Kr. 333.

36. Nowacki, op. cit., s. 351—352. Ostatnio pomieszczenia te oddane zostały Teatrowi STU, który po przebudowie tu ma swoją salę teatralną.

37. WAP, akta St. G. Kr. 341.

38. WAP, akta St. G. Kr. 342 (pismo z dn. 1 III 1939 r.).

39. Nowacki, op. cit., s. 392—395.

Downloads

Published

2025-12-02

Issue

Section

Articles

How to Cite

Krakowskie teatry robotnicze w latach międzywojennych. (2025). Krzysztofory: Scientific Bulletin of the Historical Museum of the City of Kraków, 7. https://doi.org/10.32030/