Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Krakowie 1945-1953
DOI:
https://doi.org/10.32030/Abstract
Brak abstraktu dla tego artykułu.
References
1. Szerzej na ten temat: Ściganie i karanie sprawców zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości (Wybór dokumentów), pod redakcją Czesława Pilichowskiego, Warszawa 1978, ss. 535, Informacja wewnętrzna GKBZHwP nr 47.
2. Archiwum Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich — Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie (dalej: AOK), kopia dokumentu ze Studium Polski Podziemnej, Londyn, teczka 1A. Cytowane w pracy dokumenty SPP Londyn autor zawdzięcza mgr. Waldemarowi Grabowskiemu z Krakowa, któremu serdecznie dziękuję za ich udostępnienie Komisji.
3. Tamże, dokument z 2 XII 1943.
4. Adam Basak, Kwestia ukarania zbrodni niemieckich na łamach Biuletynu Informacyjnego Armii Krajowej (1940- -1945), w: Acta Universitatis Wratislaviensis No 543, Wrocław 1981, s. 83, m.in. Biuletyny Informacyjne nr 22 z 3 VI 1943 i 12 z 23 III 1944.
5. AOK, kopia z akt b. Archiwum KC PZPR, sygn. 202/II- 1, s. 16-18.
6. Tamże.
7. Dziennik Ustaw Nr 4, z 13 IX 1944, poz. 16. Dekret wielokrotnie nowelizowany, w zasadzie utrzymywał swą aktualność.
8. Dziennik Ustaw Nr 4, poz. 21. (Specjalne Sądy Karne działały do 17 X 1946 r.).
9. Majdanek. Rozprawa przed Specjalnym Sądem Karnym w Lublinie, Warszawa 1945.
10. Archiwum Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich — Instytutu Pamięci Narodowej (dalej: AGK), zespół: Najwyższy Trybunał Narodowy (dalej: NTN), sygn. 90, k. 1- 30 („Komunikat Nadzwyczajnej Komisji Państwowej dla ustalenia i zbadania zbrodni niemiecko-faszystowskich agresorów i ich wspólników. O potwornych zbrodniach rządu niemieckiego w Oświęcimiu” — tłumaczenie z gazety „Krasnaja Zwiezda” nr 106 z 8 V 1945).
11. Archiwum Akt Nowych (dalej: AAN), zespół Krajowa Rada Narodowa (dalej: KRN), sygn. 2, k. 13-14. Protokół z posiedzenia Prezydium KRN z 29 III 1945 (fotokopie w AGK, zesp. II 674, k. 15-16).
12. AGK, zespoły: Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce (dalej: GKBZHwP), sygn. 141, k. 77; Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Krakowie (dalej: OKKr), sygn. 2; Komisja Badania Zbrodni Nie- miecko-Hitlerowskich w Oświęcimiu, sygn. 1; zespół ADDM II 674 (Sprawozdanie min. E. Zalewskiego z 22 IV 1945, k. 3-4).
13. AGK, OKKr, sygn. 26, k. 10 (Pismo ks. kapelana J. Groblickiego z 9 IV 1945 informujące, że Ks. Metropolita „...nadal jeszcze poważnie niedomaga.”).
14. AGK, ADDM II 674, k. 48-49.
15. Tamże, k. 50-54; Edmund Zalewski, Pamiętniki Ministra, w: Polityka, nr 39/29 IX 1973.
16. Ryszard Kotarba, Jan Sehn — pierwszy przewodniczący i organizator Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Krakowie, Kraków 1988, maszynopis w archiwum OKBZH w Krakowie (złożony do druku w Biuletynie GKBZHwP-IPN, t. XXXIV).
17. AGK, GKBZHwP 137, k. 114-117.
18. Tamże; oraz AGK, GKBZHwP 141, k. 60-62 (między innymi interwencje do posła Kornackiego, ministra Henryka Świątkowskiego i wicepremiera Stanisława Janusza).
19. AGK, GKBZHwP 257, k. 3-7; OKKr 26, k. 49.
20. AGK, GKBZHwP 141, k. 61-62.
21. AGK, GKBZHwP 137, k. 115.
22. Ryszard Kotarba, Kartoteka osób przeznaczonych na roboty przymusowe w Niemczech sporządzona przez władze niemieckie w Krakowie, w: „Polscy robotnicy przymusowi w Trzeciej Rzeszy”, Koszalin 1988, s. 51-56; AGK, OOKr 391. Kartoteka ta jest do dziś przechowywana w archiwum OKBZH w Krakowie i na jej podstawie wystawia się zaświadczenia b. robotnikom przymusowym.
23. Jan Sehn sugerował wydanie centralnych zarządzeń zmuszających urzędy do zabezpiaczenia akt poniemieckich (AGK, GKBZHwP, 141, k. 64).
24. AGK, GKBZHwP, 136, k. 5.
25. Dziennik Ustaw Nr 51, poz. 293.
26. AGK, GKBZHwP 261, k. 3-4. Jako ciekawostkę można podać, że proponowano wyjazd do Norymbergi w charakterze świadka arcyb. Sapieże, do czego jednak nie doszło (AGK, GKBZHwP 258, k. 68).
27. AGK. NTN 40, k. 1-12 i NTN 45, k. 137, 223; AOK, „Zapis czynności urzędowych dr. Stanisława Żmudy w Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Krakowie w okresie 28. VIII — 12 XII 1945”, oryginał, ss. 12.
28. Jan S. Olbrycht, Przeżycia medyka sądowego w czasie okupacji hitlerowskiej oraz po wyzwoleniu w sprawach z nią związanych, w: Przegląd Lekarski-Oświęcim 1968, s. 82- 91; AGK GKBZHwP 414, k. 12-14.
29. AGK, zespół Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Tamowie-Rzeszowie, sygn. 1, k. 244-446, 250; sygn. 14, k. 10-13, 14 i sygn. 31, k. 1-46.
30. AGK, OKKr 466, m. in. k. 81-85, 110.
31. Dokumenty wymieniają ogromne ilości najróżniejszych dóbr pozostawionych przez Niemców w obozie i potem wywiezionych, m. in. „ze składów armii niemieckiej dla wschodniego frontu”, np. ok. 5000 tys. kołder, ogromne ilości odzieży itd. Warto dodać, że OKZBN w Krakowie brała bardzo aktywny udział w pracach przygotowujących powstanie Państwowego Muzeum w Oświęcimiu, członkowie Komisji byli w składzie Komisji Rzeczoznawców ds. ustanowienia granic przyszłego Muzeum i późniejszego Wydziału Dokumentacji PMO. W ogóle Komisja była rzecznikiem utrzymania b. obozu w nienaruszonym stanie.
32. AGK, GKBZHwP 141, k. 38-43; GKBZHwP 286 (korespondencja ogólna PMW 1946-1947).
33. Szczególnie aktywnym członkiem PMW w Wiesbaden był kpt. Wincenty Hein, dzięki któremu przesłano większość dokumentacji, obecnie mieszkający w Krakowie (AGK, GKBZHwP 1174, i. 100).
34. Szerzej nt. estradycji w Ekstradycja hitlerowskich zbrodniarzy wojennych ze szczególnym uwzględnieniem praktyki polskiej, opr. Leon Szpak, Warszawa 1979, Inf. Wewn. GK nr 57.
35. AGK, GKBZHwP 1046, k. 24-26;
36. Oryginał Dziennika Franka został przywieziony przez J. Sehna do Krakowa 23 XI 1947 w postaci 33 oprawionych tomów i 6-ciu skoroszytów. W Komisji opracowano skorowidz za lata 1944-1945, jako tom 40-ty (p. K. Szymańska) i opracowano resztę skorowidzów wg oryginałów. Dziennik przewieziono do Warszawy 17 XII 1952 (AGK, OKKr 48, k. 283 i 258). Por. R. Kotarba, Powstanie, losy i perspektywy wydania Dziennika Hansa Franka, Kraków 1986, ref. wygłoszony na posiedzeniu plenarnym OKBZH-IPN w Krakowie 23 V 1986, maszynopis w archiwum OKBZH w Krakowie.
37. AGK, GKBZHwP 1046, k. 159.
38. AGK, OKKr 42a (Notatka tajna I Prokuratora NTN S. Kurowskiego z podróży do Krakowa 17-22 VI 1948).
39. Autorowi nie udało się dotąd odnaleźć w Archiwum GKBZHwP innych akt dot. tej sprawy (choć częściowo znane sygnatury). Ślady wskazują, że czynności związane z mordem katyńskim wykonywane były już w 1946 r. przez Gł. Komisję, OKBZN we Wrocławiu i prawdopodobnie przez PMW.
40. Dziennik Ustaw Nr 5, poz. 45. Por. też Anna Sosińska, Najwyższy Trybunał Narodowy, maszynopis pracy magisterskiej, egz. w archiwum OKBZH w Krakowie.
41. AGK, GKBZHwP 141, k. 44. Akta wszystkich spraw NTN znajdujących się w Archiwum GKBZHwP-IPN w Warszawie.
42. Janusz Gumkowski, Tadeusz Kułakowski, Zbrodniarze hitlerowscy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Warszawa 1965, wyd. II, s. 81-172.
43. AGK, GKBZHwP 980, k. 21-22.
44. AGK, GKBZHwP 273, k. 20 i NTN 8, k. 7-8, 21-22; Dziennik Polski 144/30 V. 1947, S. Kosiński, Przygotowania do procesu oświęcimskiego.
45. AGK, GKBZHwP 826, k. 15 (m. in. Komisja otrzymała do zbadania 735 spraw zbrodniarzy z Oświęcimia, ekstradowanych do Polski).
46. Dziennik Polski, nry 322, 323, 324 z 24, 25 i 26 XI 1947.
47. J. Gumkowski ... op. cit., s. 81-172.
48. AGK, NTN 514, k. 51-52.
49. Tamże, k. 71, 165. Rotulus z akt Bühlera w archiwum OKBZH Kr.
50. J. Gumkowski ... op. cit., s. 175-265.
51. AGK, GKBZHwP 12, k. 30, 32 (brak dalszych informacji).
52. J. Sehn, Obóz koncentracyjny i zagłady Oświęcim, w: Biuletyn GKBZNwP, t. 1, 1946, s. 65-130 oraz Obóz koncentracyjny Oświęcim, Warszawa 1955 (tłumaczony na kilka języków obcych).
53. (Jana Sehn) „Autobiografia Rudolfa Hossa”, w: Biuletyn GKBZHwP, t. VII, Warszawa 1951, s. 61-261, oraz dalsze poszerzone wydania; AGK, GKBZHwP 47, k. 204 i 1069, k. 45, 48, 75.
54. Opublikował wiele artykułów nt. obozu oświęcimskiego, procesów oświęcimskich w kraju i RFN, losu więźniów w obozach koncentracyjnych, polityki hitlerowskiej wobec różnych narodów, zagłady Żydów, zbrodniczych eksperymentów lekarskich, problemu odszkodowań dla ofiar hitleryzmu i in. (Bibliografia prac J. Sehna w archiwum OKBZH w Krakowie. J. Sehn zmarł 12 XII 1965 we Frankfurcie n. Menem, w przeddzień II procesu oświęcimskiego.
55. AOK, kopia listu J. Gumkowskiego do GKBZHwP z 19 VIII 1982.
56. Wiązało się to z groźbą przedawnienia ścigania zbrodni hitlerowskich w RFN 8 V 1965 r. W tej sprawie Sejm PRL uchwalił Ustawę 22 IV 1964 o wstrzymaniu przedawnienia zbrodni hitlerowskich w Polsce.
57. AGK, OKKr 49, k. 104-105.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
See more at Copyright & Licensing tab.
