Z dziejów Krakowskiej Rozgłośni
DOI:
https://doi.org/10.32030/Abstrakt
DE L’HISTOIRE DE LA RADIODIFFUSION DE CRACOVIE
Dans l’article sur la Radiodiffusion de Cracovie on n’a présenté que certains événements et certaines formes de l’activité du centre de la Radiodiffusion de Cracovie qui existe depuis 52 ans.
On a montré l’ambiance et les conditions dans lesquelles la Radiodiffusion de Cracovie naissait avant qu’on n’ait créé la Radio Polonaise. La Station de l’Instruction Publique (Rozgłośnia Oświatowa) de Cracovie, ouverte le 24 mars 1926 grâce à l’initiative du professeur Jan Nowak de l’Université Jagellonne, futur chef de la section des lecteurs de la Radiodiffusion de Cracovie, fut en quelque sorte „prédécesseur” de la Radiodiffusion cracovienne.
Cette station fonctionna quelques mois à peine, car le moment approchait où Cracovie comme deuxième centre de radio en Pologne après Varsovie, allait recevoir une station de radiodiffusion.
La station de Cracovie commença des émissions régulières le 1er mars 1927. Bronislaw Winiarz fut le premier directeur, et Lena Meyerhold la première speakerine.
Cent vingt savants des écoles supérieures de Cracovie collaborèrent à la radiodiffusion.
Pendant la période entre les deux guerres, le programme de radio se développait dans trois directions: littéraire, musicale et celle d’infomation. Le hejnal joué de la tour de l’église Notre-Dame dès le 16 avril 1927 (sauf la période de l’occupation allemande) distingue la radio cracovienne des autres station de radiodiffusion en Europe.
Lors de l’occupation allemande un groupe d’employés de la Radiodiffusion de Cracovie travaillèrent dans la clandestinité, préparant entre autres l’émission pour le jour de libération.
L’employé de la station de radiodiffusion à Cracovie, ingénieur Zdzisław Kurza- wiński fut chef d’une station de radio civile clandestine „Vistule”, dont le devoir consistait à informer le monde libre des crimes des hitlériens. Les Allemands fuyat Cracovie endommagèrent gravement la station de radiodiffusion et abîmèrent les appareils de la Radiodiffusion. Les coups de feu ne s’étaient pas encore tus dans les rues de Cracovie, quand on commença la reconstruction de la radiophonie.
Tout d’abord on émettait les programmes et les communiqués des autorités du pays par le réseau des haut-parleurs installés dans les rues. Le 10 février 1945 la Radiodiffusion Polonaise à Cracovie commença à diffuser un programme régulier. A présent elle émet 4 heures de programme local par jour, ce qui fait 1300 heures par an, et en plus, 800 heurs d’émissions préparées spécialement pour le programme national.
Le reportage, le théâtre de radio et la musique constituent le côté fort de la radio de Cracovie. Rédacteur Jacek Stwora, qui remporta le Prix Italia et d’autres prix importants, est le représentant de l’école cracovienne du reportage de la radio.
A présent à la Radiodiffusion de Cracovie travaillent 32 journalistes. Pour sa contribution au développement de la culture polonaise, la Radiodiffusion de Cracovie fut décorée de la Croix de Commandeur avec l’Etoile de l’Ordre de la Renaissance de Pologne.
Bibliografia
1. A. Stawarz: „Gdy Kraków kruszył pęta”, Kraków 1939; A. Chmiel: „Oswobodzenie Krakowa”, Kraków 1929; „Х-lесіе Polski Odrodzonej 1918—1928”; IKC, Kraków 1929, s. 448, artykuł: „Początki służby telegraficznej”; Jerzy Steinhauf: „Dziennik Polski” z dn. 31.X. 1968, art. pt. „Pierwszy był Kraków”.
2. M. Kwiatkowski: „Stadia z historii radiofonii polskiej” (skrypt), Warszawa, s. 9.
3. Relacja M. M. Kibińskiego, członka klubu radiowego w Krakowie w 1924 r., później długoletniego pracownika Rozgłośni.
4. „Radjofon Polski”, Warszawa 1927, nr 14.
5. Relacje byłych pracowników Rozgłośni: M. M. K i- bińskiego, S. Broniewskiego i A. Herzi- g a oraz Tygodnik „Radjo”, Warszawa 1927, nr 14. Za istnieniem radioamatorów w Krakowie w 1923 roku przemawia także powstanie jesienią 1924 r. pierwszego w Krakowie radioklubu oraz opublikowanie pracy prof. dr Tadeusza Banachiewicza pt. „O radjo- telegrafji i radjotelefonji” w roczniku Astronomicznym Obserwatorium Krakowskiego, Kraków 1924, dodatek.
6. M. J. Kwiatkowski: „Stadia z historii radiofonii polskiej” o.c., s. 30, pisze: „Jest bowiem cechą charakterystyczną tego okresu, że rozwój ruchu amatorskiego pociąga za sobą powstanie radioklubów na terenie całego kraju. Na przełomie 1924 i 1925 r. jest ich już w Polsce 150”.
7. Cennik Polskiego Towarzystwa Radiofonicznego Warszawa w lipcu 1924 r.
8. M. J. Kwiatkowski: biuletyn Prasoznawczy Stu dium Dziennikarskiego” przy Uniwersytecie Warszawskim 1962, nr 3, s. 38. Akt prawny regulujący sprawy radiotelegrafii i radiotelefonii do powszechnego odbioru z 3 czerwca 1924 r. uzupełniony rozporządzeniem Min. Przemysłu i Handlu z dn. 10.Х.1924 r., określa warunki udzielania zezwoleń na posiadanie i użytkowanie radiostacji odbiorczych.
9. Broszury popularno-naukowe M. M. Kibińskie- go wydawane nakładem Księgarni B. Kotuli w Cieszynie znajdują się w archiwum autorki.
40. IKC z dn. 27.IV.1927 r.
11. „Radjo dla wszystkich”, Kraków 1925, nr 4/5.
12. IKC z dn. 10.ХІ.1925 r. 1925 r. pt. „Pierwsza w Polsce stacja nadawcza radiowa zbudowana została w Krakowie” (bez nazwiska autora artykułu); „Radjofon Polski”, Warszawa 1926, nr 34 s. 292 podaje, że oferty na budowę Krakowskiej Radiostacji Oświatowej napłynęły od kilku firm zagranicznych i jednej krajowej. Również „Radjo dla wszystkich”, Kraków 1925, nr 9/10̶14/15.
13. „Radjofon Polski”, Warszawa 1926, nr 36, s. 311. Art: „Komisja radiowa w Krakowie”.
14. S. Broniewski: „Przez sitko mikrofonu”, Wrocław 1965, s. 23—24; IKC z dn. 6.9.1926 r.
15. Zapis w dzienniczku Krakowskiej Radiostacji, oryginał komunikatu znajduje się w prywatnym archiwum M. M. Kibińskiego. Ponadto „Radjofon Polski”, Warszawa 1926, nr 36; IKC z dn. 17.11.1927 r. oraz „Radjo”, Warszawa 1927, nr 12.
16. IKC z dn. 22.11.1927 r. zapowiedział oficjalnie otwarcie Rozgłośni. Skład kuratorium podał IKC z dn. 25.11.1927, także S. Broniewski, „Przez sitko mikrofonu”, o.c. s. 12.
17. Prospekt do jednodniówki, wydanej z okazji „Dnia Krakowa”: 16.ПІ.1930 r. na antenie ogólnopolskiej, zredagowany przez ówczesnego referenta prasowego Rozgłośni, red. L. Szczepańskiego; Praca magisterska, G. Sitek, „Zarys historii radiofonii krakowskiej 1918—1928”. (w zbiorach autorki).
18. „Radjo”, Warszawa 1927, nr 13, art. „Wiadomości Krakowskie”; IKC z dn. 17.III.1927 r.
19. „Głos Narodu” z dn. 21.III.1927; „Radjo” o.c. nr 12; IKC z dn. 19 i 26.111.1927; „X lat Polskiego Radia”, Warszawa 1935, Wydawnictwo jubileuszowe P.R., rozdział: „Udział Polskiego Radia w radiofonii wszechświatowej”.
20. IKC z dn. 22.111.1927 przedrukował informację Polskiej Agencji Telegraficznej.
21. Program Rozgłośni, IKC z dn. 31.III. 1927 r.
22. Opinię niemieckiego tygodnika „Funk” przedrukował „Kurier Radiowy” IKC nr 13 z dn. 6.VII. 1927 r.
23. IKC z dn. 3.XII.1927 r. oraz „Kurier Radiowy” IKC z dn. 30.XI.1927 r.
24. S. Broniewski: „Przez sitko mikrofonu”, o.c. s. 25; Tygodnik „Antena” z dn. 6.VI.1937 r. s. 9, art. dr Stefana Kadena pt. „Pochwała słuchowisk”; IKC z dn. 18.XII.1927 r.
25. „Pamiętnik Teatralny” Instytutu Sztuki PAN, Warszawa 1974, z. 3—4, art. M. J. Kwiatkowskiego, „Polskie Radio 1925'—1939”; S. Broniewski „Przez sitko mikrofonu” o.c. s. 26; tygodnik „Antena” s. 9, z dn. 6.VI.1937 r.
26. Tygodnik „Radjo”, Warszawa 1927, nr 35 z dn. 28. VIII. 1927 r.; S. Broniewski; „Przez sitko mikrofonu” o.c. s. 157—171; „Głos Narodu” z dn. 28.IV.1927 r.; „Dziennik Polski” 1(927, nr 260, art. Stanisława Lachowicza/ „Kurier Radiowy” IKC z dn. 29.III.1928 r. art. „W pierwszą rocznicę stacji krakowskiej”.
27. Tygodnik „Antena”, nr 23 z dn. 6,.VI.1937 r., s. 6—8, art. „Muzyka na fali krakwskiej”.
28. „Kurier Radiowy” IKC nr 7 z dn. 15.11.1928 r. oraz IKC z dn. 30.XI.1927 r.
29. Wspomnienia Z. Kurzawińskiego (tekst w archiwum autorki); relacja L. Czupryka utrwalona na taśmie dźwiękowej oraz relacja ustna S. Broniewskiego.
30. W zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa.
31. W zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcalch.
32. Nagrania na taśmach Archiwum Rozgłośni Polskiego Radia w Krakowie.
33. „Przegląd lekarski”, Kraków 1965, z. nr 5, s. 152, art. Tadeusza Seweryna pt. „Wisła na falach eteru”; „Gazeta Krakowska”, 1968, nr 84, art. J. To- maszewskiego pt. „Wisła alarmowała świat”.
34. S. Broniewski: „Przez sitko mikrofonu”, o.c. s. 39 oraz relacja ustna tegoż złożona autorce.
35. Folder wystawy, wyd. z okazji 50-lecia Polskiego Radia w Krakowie.
36. „Na śląskiej fali”, Katowice 1977, Praca zbiorowa Rozgłośni P.R. w Katowicach, Kronika lat 1945—1977, opr. C. Kwiecień.
37. Wspomnienie Z. Chojnackiego, tekst i nagrania na taśmie magnetofonowej w Archiwum Rozgłośni.
38. Wykazy Radiokomitetu, Warszawa, Archiwum Rozgłośni P.R. w Krakowie.
39. Dyplom Prix Italia, J. Stwora, Torino, Włochy 1972.
40. Dokumentacja Teatru Radiowego w Krakowie, Archiwum Rozgłośni P.R. w Krakowie.
41. Tamże.
42. Dyplom i Medal Prix Bratislava 1974, Archiwum Rozgłośni P.R. w Krakowie.
43. Archiwum Wydziału Technicznego Rozgłośni P.R. w Krakowie.
44. Wykazy, okresowe dane liczbowe Radiokomitetu, Warszawa; Archiwum Rozgłośni P.R. w Krakowie.
45. Akt nadania odznaczenia Rozgłośni, Archiwum Rozgłośni P.R. w Krakowie.
Pobrania
Wersja elektroniczna opublikowana
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
