650 lat miasta Kazimierza
DOI:
https://doi.org/10.32030/Abstrakt
Brak abstraktu dla tego artykułu.
Bibliografia
1. J. Dąbrowski, Kazimierz Wielki, twórca korony Królestwa Polskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków, 1964.
2. J. Dąbrowski, Kazimierz Wielki, op. cit. s. 67.
3. J. Żarnecki, Nieznany posąg Kazimierza Wielkiego, Prace Komisji Historii Sztuki, t. VIII, z. 1, Kraków 1939–1946.
4. Monumenta Poloniae Historica, t. II, 1872, s. 624.
5. J. Długosz, Historiae Polonicae libri XII, t. III, 1874, s. 325.
6. A. Chyczewska, M. Bacciarelli, Życie – twórczość – dzieła, katalog wystawy, Poznań, 1968, s. 94.
7. Portret Kazimierza Wielkiego malowany przez Jana Nepomucena Bizańskiego jest własnością Szkoły Podstawowej Nr 14 im. Kazimierza Wielkiego w Krakowie przy ul. Wąskiej 57.
8. J. Buszko, Uroczystości Kazimierzowskie na Wawelu w roku 1869, Biblioteka Wawelska 4, Kraków 1970, s. 11.
9. Akt lokacyjny wraz z innymi archiwaliami przechowywany był w kancelarii miejskiej, która powstała wkrótce po założeniu miasta w 1335 roku i dotrwała do końca jego samodzielności, czyli do roku 1802. Kancelaria mieściła się w gmachu Ratusza, prowadzona była przez pisarza i kilku pomocników. Mimo starannego prowadzenia archiwum, zasoby jego zostały częściowo zniszczone w czasie pożaru Ratusza w 1528 roku oraz podczas okupacji szwedzkiej, kiedy grasujące żołdactwo zniszczyło wiele cennych przywilejów nadanych miastu. Całkowitej dewastacji zbioru zapobiegł burmistrz Bartłomiej Piancy, który zabezpieczył je i przewiózł do kaplicy św. Doroty przy kościele św. Katarzyny. Źle się działo w archiwum kazimierskim pod koniec XVIII wieku, skoro zaginął dokument lokacyjny miasta; z zapiski dorsalnej na tymże dokumencie dowiadujemy się, że 26.VII.1787 roku odniosła go do kancelarii urzędu radzieckiego szlachcianka Agnieszka Hodania. Obecnie archiwalia kazimierskie przechowywane są w krakowskim archiwum, gdzie zostały przekazane w 1802 roku, po utracie samodzielności miasta.
M. Friedberg, Kancelaria m. Kazimierza pod Krakowem (1335–1802), Archeion, XXXVI, 1962.
M. Friedberg, Inwentarz archiwum miasta Kazimierza pod Krakowem, Warszawa 1966, s. 71.
10. Tłumaczenie S. Świszczowski, Miasto Kazimierz pod Krakowem, Kraków 1981, s. 53.
11. Kopia zamieszczona w rękopisie Biblioteki Jagiellońskiej, Nr 136, s. 3.
12. APKr – dok. perg. nr 35, 51.
13. APKr – dok. perg. nr 19.
14. Dokument znajduje się w archiwum watykańskim, publikowany w pracy S. Krzyżanowskiego, Poselstwo Kazimierza Wielkiego do Avinionu i pierwsze uniwersyteckie przywileje, RK IV, 1900, s. 85.
15. Oryginał pergaminowy został zniszczony w czasie ostatniej wojny; publikowany w pracy S. Krzyżanowskiego, Poselstwo Kazimierza Wielkiego, op. cit., s. 89.
16. Dokument znajduje się w Archiwum Uniwersytetu UJ; publikowany w pracy S. Krzyżanowskiego, Poselstwo Kazimierza Wielkiego, op. cit., s. 94.
17. J. Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Wrocław–Warszawa–Kraków, 1986, s. 199.
18. J. Długosz, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. IX. Warszawa 1975, s. 386.
19. J. Dąbrowski, Czy uniwersytet kazimierzowski działał na Kazimierzu? Rocznik Bibl. PAN w Krakowie, R. 5, 1959 (1961).
20. S. Świszczowski, Miasto Kazimierz pod Krakowem, Kraków 1981, s. 101.
21. APKr – dok. perg. nr 19.
22. APKr – dok. perg. 140, 180.
23. APKr – dok. perg. nr 92.
24. APKr – dok. perg. nr 215.
25. J. Bieniarzówna, J. Małecki, Dzieje Krakowa, t. II, Kraków 1984, s. 30.
26. APKr – dok. perg. nr 469.
27. APKr – dok. perg. nr 801.
28. APKr – dok. depoz. nr 374.
29. APKr – dok. perg. nr 86.
30. Kod. Krak. I nr CCXLV; W. Konieczna, Początki Kazimierza, BK nr 94, Kraków 1938, s. 73.
31. APKr – dok. perg. nr 623.
32. APKr – dok. perg. nr 806.
33. APKr – K 843.
34. APKr – dok. depoz. nr 416.
35. APKr – dok. depoz. nr 441.
36. APKr – K 852.
37. APKr – dok. perg. nr 606, 682.
38. APKr – Dokumenty dla cechów rzemieślniczych 1387–1783.
39. Bibl. Jagiellońska 6224.
40. W roku 1567 Zygmunt August wydał dokument zakazujący mianowania Żydów, neofitów, heretyków, podejrzanych o herezję, radnymi, wójtami ani ławnikami miasta Kazimierza (APKr – dok. perg. nr 641).
41. APKr – rkps K 25.
A. Chmiel, Oprawy introligatora krakowskiego Kaspra Rejmana starszego, Przemysł i Rzemiosło, I, 1921, s. 14–20.
42. APKr – rkps K 380.
43. APKr – zbiór Rusieckich, dok. perg. nr 86.
44. APKr – dok. perg. nr 167.
45. APKr – rkps K 450.
46. APKr – rkps K 367.
47. APKr – rkps K 638.
48. APKr – rkps K 741.
49. APKr – rkps K 747.
50. APKr – rkps K 835, K 836.
51. APKr – rkps K 837.
52. APKr – rkps K 874, K 877.
53. APKr – rkps K 368 s. 117–118, s. 121–139.
54. Z. Jakubowski, Początki Bractwa Najświętsze go Sakramentu przy kościele Bożego Ciała, Nasza Przeszłość, t. XXXVI, Kraków 1971, s. 163–170.
55. Archiwum klasztoru kanoników regularnych w Krakowie, dok. perg. nr 126.
56. Archiwum klasztoru kanoników regularnych w Krakowie.
57. APKr – K 888, s. 44, 39, 47.
M. Rożek, Mecenat artystyczny mieszczaństwa krakowskiego w XVII w., BK nr 118, 1977, s. 223.
58. Archiwum klasztoru kanoników regularnych w Krakowie, dok. nr 150.
59. APKr – K 887, Visitatio ecclesiae parochialis s. Jacobi apostoli Casimiriae ad Cracoviam, 13.III.1748 r., BJ rkps 1061, Summaryusz praw y dokumentów kościoła farnego św. Jakuba apost, na Kazimierzu przy Krakowie, 31.XII.1783 r.
60. APKr aug 167.
61. APKr Aug 192; W. Kolak, Klasztor Augustianów przy kościele św. Katarzyny w Krakowie, Kraków 1982, s. 83.
62. A Sk, dypl. perg. B 14, B 15.
63. J.E. Krynicki, Bractwo Aniołów Stróżów na Skałce, (maszynopis).
64. A Sk 128 – Liber in quo series administrationis ab anno MCCXLI aliaque omnia quae tum ad ornamentum tum ad rectam Angelicae Confraternitatis gubernationem spectant suo ordine describuntur (od 1641–1753)
A Sk 129 – Cathalogus in album Angelicae Confraternitatis Casimiriae ad Cracoviam in ecclesia S. Stanislai vulgo Rupella FF Sancti Pauli Promi Eremitae ab anno introductionis qui fuit 1626 inscriptorum (od 1626–1760).
65. Fragmenty przechowywanej w Bibliotece Jagiellońskiej kroniki (BJ rkps 3742) dotyczące najazdu szwedzkiego wydał i poprzedził wstępem J. Mitkowski, Stefana Ranotowicza opisanie inkursji Szwedów do Polski i Krakowa (1655–1657), Kraków 1958.
66. J. Bieniarzówna, Goliński Marcin, PSB VIII, s. 226.
67. Rękopisy Galińskiego znajdują się: Biblioteka Ossolińskich, rkps 188, 189, 190 (w fotokopiach), Biblioteka Jagiellońska, rkps 5357, t. 15, Biblioteka Czartoryskich, rkps 1320 – Zbiór Królów, Xiążąt Polskich przez Marcina Golińskiego, ławnika kazimierskiego spisany. R. 1649.
68. F. Piekoński, Pieczęcie polskie wieków średnich, Kraków 1899, s. 217–218, nr 377, fig. 251.
69. APKr – pieczęcie luźne nr 99, nr 100. A. Chmiel, Pieczęcie miasta Krakowa, Kazimierza, Kleparza i Jurydyk krakowskich do końca XVIII w., BK XI, 1909, fig. 48, 49.
70. A. Chmiel, Pieczęcie miasta Krakowa, op. cit. s. 129.
71. R. Pieńkowska, Średniowieczna pracownia miniatorska w Krakowie, RK XXXII, Kraków 1952, s. 45.
72. S. Ranotowicz, Casimiriae civitatis urbi Cracoviensis, s. 7, rkps BJ nr 3742.
73. Graduał obecnie znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie rkps BN 3036.
Kolak W., Klasztor Augustianów przy kościele św. Katarzyny w Krakowie, Kraków 1982, s. 107; F. Kopera, Miniatury rękopisów polskiego pochodzenia w Bibliotece Publicznej w Petersburgu, w. XV–XVI, SKHS t. VII. Kraków 1906, s. 573.
74. Sztuka w Krakowie w latach 1350–1550, Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 1964, s. 118.
75. B. Miodońska, Iluminacje graduału bernardyńskiego fundacji Odrowążów, RK 39, 1968, s. 59.
76. Archiwum klasztoru Bernardynów, 6RL. K. Kantak, Bernardyni polscy, Lwów 1933.
77. Graduał obecnie znajduje się w zbiorach Biblioteki Czartoryskich sygn. 3620. Sztuka w Krakowie w latach 1350–1550, op. cit., s. 118.
78. J. Muczkowski, J. Zdanowski, Hans Suess z Kulmbachu, RK 21, 1927; W. Drecka, Kulmbach, Warszawa 1957.
79. K. Kuczman, Italianizujące Opłakiwanie, r. 1519 w krakowskim klasztorze kanoników regularnych, BHS, R XL, Warszawa 1978, nr 2, s. 104.
80. M. Walicki, Epitafium Jana Sacrana, BHS, R. XV, 1854, s. 40. Epitafium pierwotnie znajdowało się w katedrze na Wawelu.
81. M. Walicki, Trzy epitafia wawelskie, Arkady, 1936, s. 545.
82. M. Walicki, Trzy epitafia wawelskie, op. cit. s. 545.
83. J. Babraj, Kościół Bożego Ciała w Krakowie, Bytom 1900, s. 20.
84. S. Krzysztofowicz, E. Śnieżyńska-Stolot, Obrazki wotywne z kościoła Bożego Ciała w Krakowie, Polska Sztuka Ludowa, R XXI, Warszawa 1967, nr 1, s. 33.
85. W. Kolak, Klasztor Augustianów przy kościele św. Katarzyny w Krakowie, op. cit. s. 96.
86. S. Krzysztofowicz, E. Śnieżyńska-Stolot, Obrazki wotywne, op. cit. s. 45.
87. Polaków portret własny, red. M. Roztworowski, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, Arkady, Warszawa 1986, il. 132–135, kat. 200.
88. Opisanie inkursji Szwedów do Polski i do Krakowa (1655–1657) Stefana Ranotowicza, op. cit., s. 15.
89. J. Kuś, Z najnowszych badań nad kościołem św. Katarzyny w Krakowie, Kraków 1985, s. 52.
90. L. Zarewicz, Skałka z kościołem śś. Michała i Stanisława w Krakowie, Kraków 1889, s. 32.
91. Opisanie inkursji Szwedów do Polski i do Krakowa, op. cit. s. 15, 17.
92. W. Łuszczkiewicz, Kościół Bożego Ciała, BK nr 5, Kraków 1898, s. 50.
93. J Samek, Monstrancja paulińska z r. 1706, Folia Historiae Artium, t. X, 1974, s. 157.
94. J. Samek, Monstrancja paulińska z r. 1706, op. cit., s. 157.
95. J. Samek, Polskie rzemiosło artystyczne, Warszawa 1984, s. 217, 218.
96. A. Bochnak, J. Pagaczewski, Polskie rzemiosło artystyczne wieków średnich, Kraków s. 212, fig. 160.
97. A. Bochnak, J. Pagaczewski, Polskie rzemiosło artystyczne wieków średnich, op.cit., s. 226, fig. 174.
98. W. Łuszczkiewicz, Kościół Bożego Ciała, BK 5, 1898, s. 51, 52.
99. M. Piątkiewicz-Dereniowa, Kafle wawelskie okresu wczesnego renesansu, Studia do dziejów Wawelu, II, Kraków 1960, s. 303.
100. S. Świszczowski, Miasto Kazimierz pod Krakowem, op. cit. s. 164.
101. Fundator i dobrodziej zakonu Paulinów Jan Długosz został pochowany w 1480 roku w kościele na Skałce. W czasie XVIII-wiecznej przebudowy kościoła szczątki jego wydobyto z pierwotnego grobu i zło żono do glinianego naczynia. Naczynie w formie dużego garnka, przechowywane do dziś w klasztorze służyło jako urna dla szczątków Długosza ku zgorszeniu zwiedzających klasztor, między innymi Tadeusza Czackiego, który w roku 1791 pisał do biskupa Naruszewicza „tak wielki człowiek nie ma trumny i kości jego w garnku glinianym złożone” (A. Grabowski, Kraków i jego okolice, Kraków 1822, s. 302). Dopiero w 400-setną rocznicę śmierci dziejopisarza zadbano o godne miejsce jego wiecznego spoczynku. Szczątki Długosza złożone do ołowianej trumny umieszczono w nowym sarkofagu w krypcie zwanej Grobami Zasłużonych.
102. Omówione wyroby ceramiczne, znalezione w czasie robót przy ul. Wąskiej 2 w 1909 roku, znajdują się obecnie w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa.
103. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
104. A. Swaryczewski, Rusznikarze stradomscy i kazimierscy w XVII wieku, RK 49, 1978, s. 59.
105. A. Swaryczewski, Granat – sztuka mistrzowska stradomskiego cechu mieczników, Studia do dziejów dawnego uzbrojenia i ubioru wojskowego, cz. XVIII, Kraków 1982, s. 37.
106. T. Seweryn. Krakowskie klejnoty ludowe, Kraków 1935.
107. Ludowa biżuteria krakowska znajduje się w zbiorach: Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Historycznego m. Krakowa.
108. Medale T. Kościuszki, 1817 i F. Straszewskiego, 1833, znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Spinka z monetą Wolnego m. Krakowa w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa.
109. J. Pachoński. Marcin Jarra (1852–1938), PSB, t. XI, 1964–1965, s. 22.
110. J. Banach, Dawne widoki Krakowa, Kraków 1983, s. 53.
111. M. Gorczyński, Żywy wzór apostolskiej doskonałości, Kraków 1702.
112. Michalski, Diva aequitatis bilanx ad scholasticam examinata stateram, Cracoviae 1672.
113. Oryginał znajduje się w Sztokholmie w zbiorach Krigsarkiret, reprodukcja w APKr. Katalog dawnych map wielkoskalowych Krakowa XVI–XIX w., Warszawa–Kraków 1981, s. 44–45.
114. Oryginał znajduje się w Dreźnie. Kopia z XIX w. w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa. Katalog dawnych map, op. cit. s. 49.
115. Oryginał znajduje się w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa. Katalog dawnych map, op. cit. s. 67.
116. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa. Katalog dawnych map, op. cit. s. 79.
117. APKr. Katalog dawnych map, op. cit. s. 148–161; Münch H., Plan miasta Krakowa Ignacego Enderle, Kraków 1959.
118. Zniszczona w czasie restauracji kremerowskiej dekoracja auli, znana jest obecnie dzięki zachowanym w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej rysunkowym projektom Michała Stachowicza.
119. Rysunki Józefa Brodowskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa.
120. Plan Miasta Kazimierza i Żydowskiego Miasta z oznaczeniem linii upięknienia i sprostowania ulic, r. 1844 – APKr – zb. kart.
121. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
122. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
123. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa, Muzeum Narodowego w Krakowie, Archiwum Państw. Krakowa.
124. Zbiory Archiwum Państw. Krakowa; Muzeum Historycznego m. Krakowa, Państw. Zbiorów Sztuki na Wawelu.
125. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa, Muzeum Narodowego w Krakowie.
126. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
127. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa, Archiwum Państw. Krakowa, Państw. Zbiorów Sztuki na Wawelu.
128. Archiwum Państw. Krakowa. – zb. kart.
129. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa, Muzeum Narodowego w Krakowie, Archiwum Państw. Krakowa.
130. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
131. Zbiór klisz kriegerowskich znajduje się w Muzeum Historycznym m. Krakowa.
132. Zbiory Archiwum Państw. Krakowa.
133. S. Świszczowski, Miasto Żydowskie na Kazimierzu w świetle nowych badań, Biuletyn Krakowski, t. II, s. 47.
134. M. Bałaban, Historia Żydów w Krakowie i na Kazimierzu, t. I, Kraków 1931, s. 503.
135. M. Bałaban, Historia Żydów w Krakowie i na Kazimierzu, op. cit., s. 505. Drukarnia Haliczów działała krótko. Po kilku latach dobrze prosperującej drukarni bracia Halicze zmienili wiarę i Żydzi przestali kupować wydawane przez nich księgi religijne. Dopiero dekret królewski Zygmunta I z 1539 roku zmusił gminy żydowskie do ryczałtowego wykupienia ksiąg Haliczów i prawdopodobnie zostały one zniszczone.
136. E. Duda, Judaika w zbiorach Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Srebro, Kraków 1985, poz. 1.
137. E. Duda, Judaika, op. cit., poz. 11, 12.
138. E. Duda, Judaika, op. cit., poz. 15.
139. I. Rejduch, Typy polskie judaików w XIX-wiecznym rzemiośle artystycznym, Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce, Warszawa 1979, s. 87.
140. E. Duda, Judaika, op. cit., poz. 29–46.
141. E. Duda, Judaika, op. cit., poz. 52, 53.
142. E. Duda, Judaika, op. cit., poz. 60.
143. E. Duda, Judaika, op. cit., poz. 23, 26, 22.
144. M. Bałaban, Historia Żydów w Krakowie, op. cit., t. I, s. 421.
145. A. Jaklińska, Typy Żydów krakowskich z drugiej połowy XIX w. na fotografiach I. Kriegera w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa, Krzysztofory, nr 12, Kraków 1985, s. 62.
146. Cyt. za: M. Bałabanem, Historia Żydów w Krakowie, op. cit.. t. I, s. 426.
147. Obecnie w zbiorach Muzeum Jana Matejki w Krakowie.
148. Diadem ten kilkakrotnie spotykamy na obrazach Jana Matejki: w „Hołdzie Pruskim”, „Świętej Kindze” i „Zaślubinach Kazimierza Jagiellończyka z Elżbietą”.
149. G. Frankel, Notes on the costume of the jewisch women in Eastern „Journal of Jewish Art”, vol. VII, 1980.
150. Cały werset brzmi (Księga Rut 4, 12): „Niech stanie się dom twój przez potomstwo, które da ci Jahwe z tej młodej kobiety, jak dom Peresa, którego Tamar zrodziła Judzie”.
151. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
152. Zbiory Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Historycznego m. Krakowa.
153. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
154. Zbiory Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Historycznego m. Krakowa. Muzeum Jana Matejki w Krakowie.
155. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
156. Zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa.
157. A. Bieberstein, Zagłada Żydów w Krakowie, Kraków, 1986.
Pobrania
Wersja elektroniczna opublikowana
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
