The Jagiellonian Idea and the Project for the Future
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.51.01Keywords:
Jagiellonian idea, Rzeczpospolita, Baltic-Black Sea Axis, dialogics, civilizationAbstract
The Jagiellonian Idea and the Project for the Future
The Polish community suffers from weakening national bonds and therefore it has difficulties with defining its identity. Grandiose declarations are an embarrassing confirmation of this fact. No great idea capable of raising a future project for Poland is apparent. Is the Jagiellonian Idea capable of strengthening bonds, perhaps of giving impulse to a metamorphosis? Can it offer a project for tomorrow? Only what will be accepted by collective recognition as a project designed to ensure the existence of the national community has future. And by ‘existence’ I mean not only a verbalized identity, but also the capacity to carry out necessary changes independently. The article presents the view that the Jagiellonian Idea does not rest on facts, but on an imagined picture of the one-time Rzeczpospolita. It presents a thesis about the connection between the flourishing of that state and the acceleration of transformations tied to the dialogic vortex generated by the Baltic-Black Sea axis of concentration. The failure of that project is ascribed to the changed circumstances, and perhaps to the insufficient energy elicited by this dialogic vortex. The experience of the Rzeczpospolita as a European project, in turn, indicates the road we may take today toward the completion of the transformation begun in 1989.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Abu-Lughod J.L., Before European Hegemony. The World System A.D. 1250-1350, Oxford 1989.
Google Scholar
Andrusiw S., “Relacje polsko-ukraińskie z perspektywy postcolonial studies”, Roczniki Humanistyczne, vol. 59, no. 7 (2011).
Google Scholar
Attman A., The Bullion Flow between Europe and the East 1000-1750, Göteborg 1981.
Google Scholar
Bakuła B., “Europa Środkowo-Wschodnia i jej (post)kolonialny świat”, in B. Bakuła et al. (eds.), Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej. Polska, Ukraina, Węgry, Słowacja, Poznań 2015.
Google Scholar
Baszanowski J., Handel wołami w Polsce w XVI-XVIII wieku, Szczęsne 2017.
Google Scholar
Beauvois D., “Nowoczesne manipulowanie sarmatyzmem – czy szlachcic na zagrodzie był obywatelem?”, in P. Czapliński (ed.), Nowoczesność i sarmatyzm, Poznań 2011.
Google Scholar
Bem-Wiśniewska E., “Wizja Rzeczpospolitej w epoce staropolskiej. Od historii języka do historii kultury”, in B. Dybaś, P. Hanczewski, T. Kempa (eds.), Rzeczpospolita w XVI-XVIII wieku. Państwo czy wspólnota? Zbiór studiów, Toruń 2007.
Google Scholar
Berend I.T., Central and Eastern Europe 1944-1993. Detour from the Periphery to the Periphery, Cambridge 1996.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511581748
Google Scholar
Bömbelburg H.-J., “Czy Rzeczpospolita była imperium? Imperial turn w historiografii, struktury państwowe w Europie Środkowowschodniej i ‘imperialna’ warstwa pojęciowa w XVI-XVII wieku”, in B. Dybaś, P. Hanczewski, T. Kempa (eds.), Rzeczpospolita w XVI-XVIII wieku. Państwo czy wspólnota? Zbiór studiów, Toruń 2007.
Google Scholar
Braudel F., Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII wiek, vol. 3: Czas świata, transl. by J. and J. Strzelecki, Warszawa 1992.
Google Scholar
Braudel F., Morze Śródziemne i świat śródziemnomorski w epoce Filipa II, vol. 1, transl. by T. Mrówczyński, M. Ochab, Gdańsk 1976.
Google Scholar
Ciepielucha P., “Prometeizm i koncepcja Międzymorza w praktyce polityczno-prawnej oraz dyplomacji II RP”, Studia Prawno-Ekonomiczne, vol. 93 (2014).
Google Scholar
Dziubiński A., Na szlakach Orientu. Handel między Polską a Imperium Osmańskim w XVI-XVIII wieku, Wrocław 1997.
Google Scholar
Dziubiński A., Stosunki dyplomatyczne polsko-tureckie w latach 1500-1572 w kontekście międzynarodowym, Wrocław 2005.
Google Scholar
Ekes J., Polska. Przyczyny słabości i podstawy nadziei, Warszawa 1994.
Google Scholar
Ekes J., Trójpodział władzy i zgoda wszystkich. Naczelne zasady ‘ustroju mieszanego’ w staropolskiej refleksji politycznej, Siedlce 2001.
Google Scholar
Frost R., The Oxford History of Poland-Lithuania, vol. 1: The Making of the Polish-Lithuanian Union, 1385-1569, Oxford 2015.
DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198208693.003.0003
Google Scholar
Grześkowiak-Krwawicz A., Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Gdańsk 2006.
Google Scholar
Gumilew Ł., Struna istorii. Lekcyi po etnołogii, Moskwa 2008.
Google Scholar
Hryszko R., Z Genui nad Morze Czarne. Z kart genueńskiej obecności gospodarczej na północno-zachodnich wybrzeżach Morza Czarnego u schyłku średniowiecza, Kraków 2004.
Google Scholar
“Kak Polszu priewraszczajut w nowyj taran protiw Rossii”, Nakanunie.ru, 16 August 2017, at <https://www.nakanune.ru/articles/113170/>.
Google Scholar
Kąkolewski I., Olendzki K., “Strefa południka 20: Mit czy rzeczywistość? Wokół problematyki badań porównawczych Mariana Małowista nad historią Europy Środkowowschodniej”, Przegląd Historyczny, vol. 81, no. 1-2 (1990).
Google Scholar
Kiaupiene J., review of Robert Frost in Lithuanian Historical Studies, vol. 20 (2015).
Google Scholar
Kieniewicz J., “Andaluzja, Hiszpania i pogranicza cywilizacji: współczesna perspektywa historycznej konfrontacji”, in M. Koźmiński (ed.), Cywilizacja europejska. Wykłady i eseje, 2nd ed. expanded, Warszawa 2005.
Google Scholar
Kieniewicz J., “Civilizational Aspects of the Eastern Boundaries of Europe”, in K. Trzciński (ed.), The State and Development in Africa and Other Regions. Past and Present. Studies and Essays in Honour of Professor Jan J. Milewski, Warsaw 2007.
Google Scholar
Kieniewicz J., “The Eastern Frontiers and the Civilisational Dimension of Europe”, Acta Poloniae Historica, vol. 107 (2013).
DOI: https://doi.org/10.12775/APH.2013.107.06
Google Scholar
Kieniewicz J., “Ejes de integración, fronteras y divisiones de Sarmatia Europea”, in J. Martínez Millán (ed.), Felipe II (1527-1598). Europa y la Monarquía Católica, vol. 1, Madrid 1999.
Google Scholar
Kieniewicz J., “Ekohistoryk wobec wyzwań przyszłości”, Przegląd Humanistyczny, vol. 58, no. 1 (2014).
Google Scholar
Kieniewicz J., Ekspansja, kolonializm, cywilizacja, Warszawa 2008.
Google Scholar
Kieniewicz J., “Najpierw trzeba kraj ocalić… Polskie zmagania czy zmagania o Polskę?”, in J. Kochanowski, M. Kuruś (eds.), Quo vadis Polonia? W drodze do demokratycznego państwa prawa. Polska 1989-2009, Warszawa 2010 (Biuletyn RPO, 5).
Google Scholar
Kieniewicz J., “Pogranicza i peryferie: o granicach cywilizacji europejskiej”, in M. Koźmiński (ed.), Cywilizacja europejska. Różnorodności i podziały, vol. 3, Kraków 2014.
Google Scholar
Kieniewicz J., “Polish Orientalness”, Acta Poloniae Historica, vol. 49 (1984).
Google Scholar
Kieniewicz J., “Polskość po przejściach”, Przegląd Powszechny, no. 12 (2004).
Google Scholar
Kieniewicz J., “Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów a granice aksjologiczne cywilizacji europejskiej – kilka refleksji końcowych”, in A. Grześkowiak-Krwawicz (ed.), Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne, Warszawa 2017.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323527893.pp.291-308
Google Scholar
Kieniewicz J., Wprowadzenie do historii cywilizacji Wschodu i Zachodu, Warszawa 2003.
Google Scholar
Kloczkowski J. (ed.), Naród. Idee polskie. Antologia, Kraków 2011.
Google Scholar
Kochanowicz J., “La Théorie économique… après vingt ans”, Acta Poloniae Historica, vol. 56 (1987).
Google Scholar
Kołodziejczyk D., The Crimean Khanate and Poland-Lithuania. International Diplomacy on the European Periphery (15th-18th Century). A Study of Peace Treaties Followed by Annotated Documents, Leiden 2011.
DOI: https://doi.org/10.1163/ej.9789004191907.i-1098
Google Scholar
Konopczyński W., “O idei jagiellońskiej”, in W. Konopczyński, Umarli mówią. Szkice historyczno-polityczne, Poznań 1929.
Google Scholar
Korczak L., “Litwini wobec unii z Polską w XV wieku (perspektywy badawcze)”, in K. Ślusarek (ed.), Europa unii i federacji. Idea jedności narodów i państw od średniowiecza do czasów współczesnych, Kraków 2004.
Google Scholar
Kot S., Rzeczpospolita Polska w literaturze politycznej Zachodu, Kraków 1919.
Google Scholar
Kula W., Historia, zacofanie, rozwój, Warszawa 1983.
Google Scholar
Kuźniar R., “Polityka wschodnia III RP – sukcesy pragmatyzmu, porażki prometeizmu”, in A. Gil, T. Kapuśniak (eds.), Polityka wschodnia Polski. Uwarunkowania, koncepcje, realizacja, Lublin–Warszawa 2009.
Google Scholar
Libera P. (ed.), II Rzeczpospolita wobec ruchu prometejskiego, Warszawa 2013.
Google Scholar
Londyńczyk [J. Mieroszewski], “Między-absurdem i Między-morzem”, Kultura (Paris), no. 5 (1951).
Google Scholar
Łepkowski T., Uparte trwanie polskości. Nostalgie, trwanie, nadzieje, wartości, Londyn 1989.
Google Scholar
Mackiewicz M., “Uwagi nad ideą jagiellońską w historiografii polskiej przełomu XIX i XX wieku”, Folia Iuridica Wratislaviensis, vol. 3, no. 2 (2014).
Google Scholar
Małowist M., Europa i jej ekspansja XIV-XVII w., A. Mączak, H. Zaremska (eds.), Warszawa 1993.
Google Scholar
Małowist M., Kaffa. Kolonia genueńska na Krymie i problem wschodni w latach 1453-1475, Warszawa 1946.
Google Scholar
Małowist M., Wschód a Zachód Europy w XIII-XVI wieku. Konfrontacja struktur społeczno-gospodarczych, Warszawa 1973.
Google Scholar
Mączak A., “Jedyna i nieporównywalna? Kwestia odrębności Rzeczypospolitej w Europie XVI-XVII wieku”, Kwartalnik Historyczny, vol. 100, no. 4 (1993).
Google Scholar
Mękarski A., “Między mitem a polityczną racjonalnością. Myśl historyczna Pawła Jasienicy i jej recepcja w dobie Polski Ludowej”, Kwartalnik Historyczny, vol. 120, no. 1 (2013).
DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2013.120.1.03
Google Scholar
Morin E., Penser l’Europe, Paris 1987.
Google Scholar
Morys-Twarowski M., Polskie imperium. Wszystkie kraje podbite przez Rzeczpospolitą, Kraków 2016.
Google Scholar
Myśliwski G., “Strefa sudecko-karpacka i Lwów. Miejsce Śląska, Małopolski i Rusi Czerwonej w gospodarce Europy Zachodniej (połowa XIII – początek XVI wieku)”, in S. Gawlas (ed.), Ziemie polskie wobec Zachodu. Studia nad rozwojem średniowiecznej Europy, Warszawa 2006.
Google Scholar
Nowak A., Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Kraków 2015.
Google Scholar
Nowak A., Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920), Kraków 2008.
Google Scholar
Okulewicz P., Koncepcja ‘międzymorza’ w myśli i praktyce politycznej obozu Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1926, Poznań 2001.
Google Scholar
Ortega y Gasset J., España invertebrada. Bosquejo de algunos pensamientos históricos, Madrid 1982.
Google Scholar
Orzechowski S., “Quincunx wtóry”, in K. Koehler (ed.), Stanisława Orzechowskiego i Augustyna Rotundusa Debata o Rzeczypospolitej, Kraków 2009.
Google Scholar
Paleczny T., Socjologia tożsamości, Kraków 2008.
Google Scholar
Papla M., “Nieudane próby sfederalizowania Europy Środkowo-Wschodniej w XX wieku. Analiza przyczyn”, in D. Mikucka-Wójtowicz (ed.), Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Problemy badawcze młodych politologów, Kraków 2010.
Google Scholar
Pietrzak-Reeves D., Ład Rzeczypospolitej. Polska myśl polityczna XVI wieku a klasyczna tradycja republikańska, Kraków 2012.
Google Scholar
Sosnowska A., Zrozumieć zacofanie. Spory historyków o Europę Wschodnią (1947-1994), Warszawa 2004.
Google Scholar
Sowa J., Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków 2011.
Google Scholar
Sunderland W., Khodarkovsky M., “The Russian Empire and the Steppe: An Exchange of Views”, Forum for Anthropology and Culture, no. 4 (2007).
Google Scholar
Surdykowski J., Duch Rzeczypospolitej, Warszawa 2001.
Google Scholar
Tilley D.R., “Howard T. Odum’s Contribution to the Laws of Energy”, Ecological Modelling, vol. 178, no. 1-2 (2004), at <http://dx.doi.org/10.1016/j.ecolmodel.2003.12.032>.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolmodel.2003.12.032
Google Scholar
Topolski J., Przełom gospodarczy w Polsce XVI wieku i jego następstwa, Poznań 2000.
Google Scholar
Tymowski M., Kieniewicz J., Holzer J., Historia Polski, Paryż 1986.
Google Scholar
Wilkinson R., Poverty and Progress. An Ecological Model of Economic Development, London 1973.
Google Scholar
Wiślicz T., “Chłopi wobec króla i Rzeczpospolitej w XVII-XVIII w.”, in W. Kriegseisen (ed.), My i oni. Społeczeństwo nowożytnej Rzeczypospolitej wobec państwa, Warszawa 2016.
Google Scholar
Wolff L., Inventing Eastern Europe. The Map of Civilization on the Mind of the Enlightenment, Stanford 1994.
Google Scholar
Wyczański A., “Granica na Łabie w XV-XVII wieku – wątpliwości historyka”, in K. Mikulski, A. Zielińska-Nowicka (eds.), Między Zachodem a Wschodem. Etniczne, kulturowe i religijne pogranicza Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, Toruń 2005.
Google Scholar
Zarycki T., Ideologies of Eastness in Central and Eastern Europe, London 2014.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315819006
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
