The Last Jagiellonian: John Paul II and the Jagiellonian Idea
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.51.07Keywords:
the Jagiellonian idea, John Paul II, Central Europe, PolandAbstract
The Last Jagiellonian: John Paul II and the Jagiellonian Idea
The Jagiellonian idea was a constant inspiration in the political and social action of John Paul II in relation to Poland and Central Europe throughout the entire period of his pontificate. It is difficult to find another political idea – apart from his consistently anti-totalitarian and anti-communist stance – which would determine his teaching to a greater extent. The purpose of this article is to present the author’s interpretation as to which experiences and ideas shaped this approach of the Polish pope. Reference will be made to the pope’s statements, his political thought and practical actions as the head of the Holy See.
Downloads
References
Archives of the Archdiocese of Warsaw, Stefan Wyszyński, Pro memoria, 10 April 1957, 24 March 1958, 2 July 1965, copy in the author’s collection.
Archives of the Institute of National Remembrance, 0449/5/36, Jan Słowikowski, Thematic information concerning: succession after Cardinal Wyszyński, 28 May 1981.
Baczkowski K., “Oskara Haleckiego jagiellońska wizja dziejów”, in M. Dąbrowska (ed.), Oskar Halecki i jego wizja Europy, vol. 1, Warszawa–Łódź 2013.
Bielecki J.K., written account submitted to the author, 2017.
Bukowiński W., Wspomnienia z Kazachstanu. Wybór wspomnień i informacji dla moich Przyjaciół, Warszawa 2016.
Casaroli A., Pamiętniki. Męczeństwo cierpliwości. Stolica Święta i kraje komunistyczne (1963-
-1989), transl. by T. Żeleźnik, Warszawa 2001.
Cichocki M.A., Karłowicz D., “Jan Paweł II w krainie liliputów”, Teologia Polityczna, 22 October 2016, at <http://www.teologiapolityczna.pl/dariusz-karlowicz-marek-a-cichocki-jan-pawel-ii-w-krainie-liliputow/>.
Cisek J., Oskar Halecki. Historyk, szermierz wolności, Warszawa 2009.
Dzwonkowski R., Religia i Kościół katolicki w ZSRS oraz w krajach i na ziemiach okupowanych 1917-1991. Kronika, Lublin 2010.
Dzwonkowski R., Za wschodnią granicą 1917-1993. O Polakach i Kościele w dawnym ZSRR, interview by J. Pałyga, Warszawa 1995.
Geremek B., Szansa i zagrożenie. Polityka i dyplomacja w rodzinnej Europie, interview by D. Maciejewska, Warszawa 2004.
Grajewski A., “Wokół udziału komunistycznych służb specjalnych w zamachu na Jana Pawła II”, in M. Skwara, A. Grajewski, Agca nie był sam. Wokół udziału komunistycznych służb specjalnych w zamachu na Jana Pawła II, Katowice 2015.
Halecki O., Borderlands of Western Civilization. A History of East Central Europe, New York 1952.
Halecki O., “Idea jagiellońska”, Kwartalnik Historyczny, no. 1-2 (1937).
Halecki O., Jadwiga Andegaweńska i kształtowanie się Europy Środkowowschodniej, transl. by M. Borowska-Sobotka, Kraków 2000.
Halecki O., The Limits and Divisions of European History, London–New York 1950.
Halecki O., Od unii florenckiej do unii brzeskiej, vol. 1, transl. by A. Niklewicz, Lublin 1997.
Halecki O., “Pierwsze tysiąclecie katolickiej Polski. Przemówienie wygłoszone w Rzymie w dniu 13 stycznia 1966 r. w Audytorium Palazzo Pio w Rzymie” (translated from Italian, Rome 1966), in J. Cisek, Oskar Halecki. Historyk, szermierz wolności, Warszawa 2009.
“Informacja nr 1 Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych dotycząca biografii i charakterystyki osoby byłego metropolity krakowskiego Karola Wojtyły, 17 października 1978”, in A.C. Żak (ed.), Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w wojskowych materiałach archiwalnych, Warszawa 2015.
Jan Paweł II, “Homilia w czasie mszy św. beatyfikacyjnej Anieli Salawy, odprawionej na Rynku Głównym”, Kraków, 13 August 1991, Zintegrowana Baza Tekstów Papieskich, at <http://nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/490>.
Jan Paweł II, “Homilia w czasie mszy św. odprawionej na Wzgórzu Lecha”, Gniezno, 3 June 1979, Zintegrowana Baza Tekstów Papieskich, at <http://nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/544>.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005.
Jan Paweł II, “Przemówienie do pielgrzymów litewskich”, Łomża, 5 June 1991, Opoka, at <http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/18lomza_05061991.html>.
Jan Paweł II, “Przemówienie do uczestników Narodowej Pielgrzymki do Rzymu”, 19 May 2003, Opoka, at <http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/polska_ue_19052003.html>.
Jan Paweł II, “Przemówienie do wiernych Kościoła bizantyńsko-ukraińskiego”, Przemyśl, 2 June 1991, Opoka, at <http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/09przemysl_02061991.html>.
Jan Paweł II, “Przemówienie wygłoszone w czasie nabożeństwa ekumenicznego w prawosławnej katedrze św. Mikołaja”, Białystok, 5 June 1991, Opoka, at <http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/22bialystok_05061991.html>.
Jan Paweł II, “Przemówienie wygłoszone w czasie nawiedzenia prokatedry”, Lubaczów, 2 June 1991, Opoka, at <http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/10lubaczow_02061991.html>.
Jan Paweł II, “Z homilii podczas uroczystości 500-lecia śmierci św. Kazimierza”, Znak, no. 8-9 (1984).
Janowicz S., “Czy Pan Bóg nie rozumie po białorusku?”, Biuletyn Informacyjny MKZ NSZZ Solidarność, no. 17 (1981) [repr. in: Annus Albaruthenicus (2016)].
Jegliński P., “Wstęp od wydawcy. Książka, która zmieniła moje życie”, in W. Bukowiński, Wspomnienia z Kazachstanu. Wybór wspomnień i informacji dla moich Przyjaciół, Warszawa 2016.
John Paul II, “Address to the pilgrims who had come for the canonization of Józef Sebastian Pelczar and Urszula Ledóchowska”, 19 May 2003, Vatican.va – The Holy See, at <https://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/speeches/2003/may/documents/hf_jp-ii_spe_20030519_pelczar-ledochowska.html>.
“Konflikt o Karmel rozwiązany”, Nowiny, 3 June 1991.
Kornat M., “Oskar Halecki a Stolica Apostolska”, in M. Dąbrowska (ed.), Oskar Halecki i jego wizja Europy, vol. 1, Warszawa–Łódź 2013.
Kowal P., “Powrót Prometeusza”, in I. Hofman (ed.), Ukraiński polonofil. Pamięci Bohdana Osadczuka, Lublin 2012.
Kowal P., “Prometeizm”, in Z. Najder et al. (eds.), Węzły pamięci niepodległej Polski, Kraków–Warszawa 2014.
“Krajobraz po ingresie,” AZ. Dziennik Obywatelski, 17 April 1991.
Leszczyński M., Archidiecezja lwowska obrządku łacińskiego w granicach Polski 1944-1992, Lublin 2011.
Mandziuk J., “Z dziejów archidiecezji lwowskiej”, Saeculum Christianum. Pismo historyczno-społeczne, vol. 2, no. 2 (1995).
Melnyk M., “Wartości prawicowe w procesie dialogu i pojednania polsko-ukraińskiego”, Częstochowskie Teki Historyczne, vol. 3 (2012).
Morawski D., Pomost na Wschód. Obserwacje i refleksje watykanisty, Londyn–Lublin 1991.
Muzyka M., Ks. Karol Jastrzębski 1882-1966. Katecheta, duszpasterz, promotor kultu Bożego Miłosierdzia w Archidiecezji Lwowskiej, Lwów–Kraków 2017.
Nowożycki B., “Działalność Polskiego Instytutu Naukowego w latach 1942-1989”, Archiwum Emigracji. Studia – szkice – dokumenty (Toruń), no. 1-2 (2011). DOI: https://doi.org/10.12775/AE.2011.017
Nyczek M., “Ingres władyki przemyskiego”, Nowiny, 15 April 1991.
Nyczek M., “Trzy etapy, 31 maja – 2 czerwca 1991”, Nowiny, 3 June 1991.
Nyczek M., “Za Sanem, za Zbruczem Kościół powraca do życia”, Nowiny, 4 June 1991.
Orzechowski A., Pogranicze 1991-1998. Romantyzm i niezależność, Przemyśl 2009.
Records of the College of Europe in Natolin, F. Fedorczuk, USRR, “Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) Ukraińskiej SRR, Komunikat, stan na 1 listopada 1978 roku”, transl. by J. Prystasz, at <http://www.3rnatolin.eu/wp-content/uploads/3r-library/01.11.1978-KGB-o-wyborze-Jana-Paw%C5%82a-II-na-papie%C5%BCa.pdf>.
Rojek P., Liturgia dziejów. Jan Paweł II i polski mesjanizm, Kraków 2016.
Roszkowski W., Najnowsza historia Polski 1980-2006, Warszawa 2007.
Sienkiewicz B., “Ukraina a sprawa polska. Lwów – laboratorium pamięci”, interview with O. Hnatiuk, Newsweek Historia, no. 10 (2016).
“Słowo biskupów przemyskich. W sobotę ingres bp. J. Martyniaka”, Nowiny, 8 April 1991.
Stehle H., Tajna dyplomacja Watykanu. Papiestwo wobec komunizmu (1917-1991), transl. by R. Drecki, M. Struczyński, Warszawa 1993.
Święch Z., Budzenie wawelskiej Pani Królowej Jadwigi, Kalwaria Zebrzydowska 1989.
Weigel G., Świadek nadziei. Biografia papieża Jana Pawła II, transl. by M. Tarnowska et al., Kraków 2000.
Wierzbicki A.M., “Piastowski Wyszyński, jagielloński Wojtyła. Dwie chrześcijańskie interpretacje polskości”, Więź, no. 1 (2016).
Wilk S., “Struktura administracyjna Kościoła w Polsce przed bullą Totus Tuus Poloniae populus”, in J. Walkusz (ed.), Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, vol. 12, Lublin 2013.
Wilkanowicz S., “Święci – wzorce polskiego etosu”, Znak, no. 8-9 (1984).
Wojtyska H.D., “Problem kanonizacji św. Kazimierza”, Znak, no. 8-9 (1984).
Zieliński M., “Sumienie Wschodu”, Więź, no. 9 (1991).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
