Pomnik, który nie powstał, i ofiary, których nie było?
O polskiej postpamięci rywalizującej
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2023.84.03Keywords:
homomonument, homosexual postmemory, rival memory, queer monumentAbstract
A NON-EXISTENT MONUMENT AND NON-EXISTENT VICTIMS? ON POLISH RIVAL POSTMEMORY
The article presents a case study of a yet-to-be-realized queer monument in Warsaw, a project that originated in 2007. The monument was intended to commemorate the alleged non-existence of nonheteronormative victims of both Nazi and communist persecutions. The author examines the controversies surrounding the project and analyzes the responses from the media, politicians and Internet users, who are viewed as various types of mnemonic actors. While acknowledging valid criticisms leveled at the project, the article also explores manifestations of “Polish rival postmemory,” a notion derived from Marianne Hirsch’s concept of “postmemory” and Michael Rothberg’s “multidirectional memory.” To illustrate the mechanism whereby the process of revictimization replaces commemoration, the article also references the concepts of “mnemonic wars” and “mnemonic mobilization.”
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Auschwitz. Pamięć o nieheteronormatywnych ofiarach obozu, red. L. van Dijk, J. Ostrowska, J. Talewicz-Kwiatkowska, przeł. A. Chmielecka, F. Fierek, Warszawa 2021.
Google Scholar
Bernhard M., Kubik J., Twenty Years after Communism: The Politics of Memory and Commemoration, New York 2014.
Google Scholar
Bucholc M., Law, [w:] The Routledge Handbook of Memory Activism, red. Y. Gutman, J. Wüstenberg [et al.], London–New York 2023.
Google Scholar
Ćwiek-Rogalska K., Jak badać pomniki ku czci poległych i zaginionych w I wojnie światowej na „Ziemiach Odzyskanych”?, [w:] Cmentarze wojenne I wojny światowej po stuleciu: stan badań i ochrony, red. M. Karczewska, Białystok 2018.
Google Scholar
Ćwiek-Rogalska K., Strategie postępowania z dziedzictwem niemieckim na Pomorzu Środkowym na przykładzie adaptacji pomników ku czci poległych w I wojnie światowej, [w:] „Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji, red. E. Kledzik, M. Michalski, M. Praczyk, Poznań 2018.
Google Scholar
van Dijk L., Cholernie mocna miłość. Prawdziwa historia Stefana K. i Williego G., przeł. A. Chmielecka, F. Fierek, Kraków 2017.
Google Scholar
Dunn T.R., Whence the Lesbian in Queer Monumentality? Intersections of Gender and Sexuality in Public Memory, „Southern Communication Journal” 2017, vol. 82, no. 4.
Google Scholar
Gębczyńska-Janowicz A., Awtuch A., Architektura pomników poświęconych ofiarom ataków terrorystycznych jako kontynuacja realizacji komemoratywnych kształtowanych w postpamięci, „Politeja” 2020, vol. 17, nr 2, s. 273-286.
Google Scholar
Giergiel S., Rywalizacja o pamięć. Spór wokół upamiętnienia niemieckich ofiar w serbskim Vršacu, „Teksty Drugie” 2021, nr 5.
Google Scholar
Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia” 2011, nr 105.
Google Scholar
Hoffmann-Curtious K., Nurmi-Schomers S., Memorials for the Dachau Concentration Camp, „Oxford Art Journal” 1998, vol. 21, no. 2.
Google Scholar
HomoWarszawa. Przewodnik kulturalno-historyczny, red. Y. Kostrzewa, K. Tomasik, K. Zabłocki, M. Pietras, M. Teodorczyk, M. Minałto, W. Szot, Warszawa 2009.
Google Scholar
An Interview with Marianne Hirsch, „Columbia University Press”, [online] https://cup.columbia.edu/author-interviews/hirsch-generation-postmemory.
Google Scholar
Kończal K., The Invention of the „Cursed Soldiers” and Its Opponents: Post-war Partisan Struggle in Contemporary Poland, „East European Politics and Societies: and Cultures” 2020, vol. 34, no. 1.
Google Scholar
Kumala A., Duma, wstyd, profanacja. Postpamięciowy wymiar filmów Piętno i Paragraf 175, „Politeja” 2021, vol. 18, nr 1.
Google Scholar
Kumala A., Pamięć zmanipulowana. Prawicowe narracje medialne o homoseksualnych więźniach obozów koncentracyjnych, „Dziennikarstwo i Media” 2020, nr 14.
Google Scholar
Lively S., Abrams K., Różowa swastyka. Homoseksualizm w partii nazistowskiej, przeł. K. Gawlik, Wrocław 2017.
Google Scholar
Marcuse H., Holocaust Memorials: The Emergence of a Genre, „The American Historical Review” 2010, vol. 115, no. 1.
Google Scholar
Milton S., In Fitting Memory: The Art and Politics of Holocaust Memorials, Detroit 1991.
Google Scholar
Mnemonic Solidarity. Global Interventions, red. J.-H. Lim, E. Rosenhaft, London 2021.
Google Scholar
Mullins P.R., Postmemory, Monuments, and Revolting Heritage, [w:] P.R. Mullins, Revolting Things: An Archaeology of Shameful Histories and Repulsive Realities, Florida 2020, s. 23-53.
Google Scholar
Newsome J.W., ‘Liberation Was Only for Others’: Breaking the Silence in Germany Surrounding the Nazi Persecution of Homosexuals, „The Holocaust in History and Memory” 2014, vol. 7.
Google Scholar
Niziołek G., Przyczynek do badania historii homoseksualności, „Teksty Drugie” 2016, nr 6.
Google Scholar
Oettler A., The Berlin Memorial to the Homosexuals Persecuted under the National Socialist Regime: Ambivalent Responses to Homosexual Visibility, „Memory Studies” 2021, vol. 14, no. 2.
Google Scholar
Orangias J., Simms J., French S., The Cultural Functions and Social Potential of Queer Monuments: A Preliminary Inventory and Analysis, „Journal of Homosexuality” 2018, vol. 65, no. 6.
Google Scholar
Ostrowska J., Posłowie, [w:] H. Heger, Mężczyźni z różowym trójkątem, wyd. II, przeł. A. Rosenau, Warszawa 2022.
Google Scholar
Oświadczenie Lambdy w sprawie „Różowego Trójkąta”, „Queer.pl”, 23 I 2007, [online] https://queer.pl/article/190353/oswiadczenie-lambdy-w-sprawie-rozowego-trojkata.
Google Scholar
Pomnik homoseksualnych ofiar w Warszawie, „Nasze Miasto”, 14 I 2007, [online] https://naszemiasto.pl/pomnik-homoseksualnych-ofiar-w-warszawie/ar/c1-4417882.
Google Scholar
Powstanie pomnik gejów – ofiar Auschwitz?, „Majdanek.com”, 13 VI 2007, [online] http://www.majdanek.com.pl/czytelnia/pomnik%20gejow.html.
Google Scholar
Radonić L., „Nasze” i „odziedziczone” muzea – PiS i Fidesz jako mnemoniczni wojownicy, „Teksty Drugie” 2020, nr 4.
Google Scholar
Rothberg M., Pamięć wielokierunkowa. Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji., przeł. K. Bojarska, Warszawa 2015.
Google Scholar
The Routledge Handbook of Memory Activism, red. Y. Gutman, J. Wüstenberg [et al.], London–New York 2023.
Google Scholar
Różowy trójkąt w centrum Warszawy, „Queer.pl”, 13 I 2007, [online] https://queer.pl/news/190344/rozowy-trojkat-w-centrum-warszawy.
Google Scholar
Saryusz-Wolska M., Wawrzyniak J., Wóycicka Z., New Constellations of Mnemonic Wars: An Introduction, „Memory Studies” 2022, vol. 15, no. 6.
Google Scholar
Schoppmann C., Czas maskowania. O sytuacji lesbijek w narodowym socjalizmie, przeł. J. Ostrowska, „Teksty Drugie” 2008, vol. 113, nr 5.
Google Scholar
Szymon Niemiec skarży się „Rzepie”, „Queer.pl”, 25 I 2007, [online] https://queer.pl/news/190356/szymon-niemiec-skrazy-sie-rzepie.
Google Scholar
Świetlik M., Miasta z różowym trójkątem. Kilka uwag o pomnikach homoseksualnych ofiar nazistowskich prześladowań, [w:] Identyfikacje Zagłady, red. M. Gromala, S. Papier, M. Świetlik, Kraków 2017.
Google Scholar
Wolff-Powęska A., Polacy-Niemcy: sąsiedzi pod specjalnym nadzorem, Poznań 2018.
Google Scholar
Wóycicka Z., Przerwana żałoba. Polskie spory wokół pamięci nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady 1944-1950, Warszawa 2009.
Google Scholar
Young J.E., The Art of Memory: Holocaust Memorials in History, New York 1994.
Google Scholar
Young J.E., The Texture of Meaning: Holocaust Memorials and Meaning, Yale 1993.
Google Scholar
Zebracki M., Janssens F., Vanderbeck Robert M., Gay Monuments in Queer Times: Amsterdam’s Homomonument and the Politics of Inclusive Social Practice, „Sexualities” 2023, vol. 26, no. 3.
Google Scholar
Zebracki M., Leitner R., Queer Monuments: Visibility, (Counter)actions, Legacy. „Journal of Homosexuality” 2022, vol. 69, no. 8.
Google Scholar
Zinn A., Różowy trójkąt. Los homoseksualisty w Trzeciej Rzeszy, przeł. E. Ziegler-Brodnicka, Warszawa 2022.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
