Rodzinna postpamięć Ślązaków
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.47.12Keywords:
postmemory, family memory, latent memory of Silesians, world war IIAbstract
Family Postmemory of the People of Silesia
The author suggests a possible use of postmemory to analyse the contemporary family memory of the people of Silesia. Their memoirs about WW2 (such as working for the Wehrmacht, the Red Army invading Silesia, working in labour camps, nationality verification, displacements to Germany, and deportations to Siberia) bear signs of latent memory which is rarely revealed even to the next of kin. Present mainly within the family circle, within the local society, and among friends, these memoirs integrated Silesians and made them a unique community that considers itself a stigmatized minority. This contributed to mythologizing and stereotyping the whole memory. The family memory of the past events, full of emotions and understatements, often contradicting the official version of history, has been developed by children and grandchildren who tried to learn about it and understand it. As a result of political changes that occurred in Poland after 1989 – which triggered a slow process of memory democratisation and incorporation of Silesians’ memoirs into the official history – new academic papers, memoirs, and documentaries were released. This process inspired the second and the third generations of Silesians to share ‘family myths and legends’.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Bourdieu P., Męska dominacja, przeł. L. Kopciewicz, Warszawa 2004, Biblioteka Myśli Socjologicznej, 1.
Google Scholar
Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku, red. A. Dziurok, A. Niedurny, Katowice 2004, Konferencje IPN, t. 20.
Google Scholar
Dziurok A., Zbrodnie na Górnym Śląsku w roku 1945, [w:] Tragedia Górnośląska 1945. Konferencja, Warszawa, 22 kwietnia 2015 r., red. G. Zielińska, Warszawa 2015, Konferencja – Biuro Analiz Sejmowych.
Google Scholar
Gerlich M.G., „My prawdziwi Górnoślązacy…”. Studium etnologiczne, Warszawa 2010, Studia Ethnologica – Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Gerlich M.G., „Śląska krzywda” – przejaw zbiorowego poczucia poniżenia wśród górnośląskiej ludności rodzimej (okres międzywojnia), „Etnografia Polska” 1994, Vol. 38, z. 1‑2.
Google Scholar
Hajduk‑Nijakowska J., Pamięć utajniona. Funkcjonowanie narracji o śląskiej martyrologii, [w:] Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Lublin 2012, Tradycja dla Współczesności, t. 6.
Google Scholar
Hirsch M., Żałoba i postpamięć, przeł. K. Bojarska, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, red. E. Domańska, Poznań 2010.
Google Scholar
Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2011, nr 105.
Google Scholar
Kaczmarek R., Polacy w Wehrmachcie, Kraków 2010.
Google Scholar
Kaniowska K., Postpamięć indywidualna – postpamięć zbiorowa jako kategorie poznania w antropologii, [w:] Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, red. M. Nowinowski, J. Pomorski, R. Stobiecki, Łódź 2008.
Google Scholar
Kaniowska K., Postpamięć, [w:] Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz‑Wolska, R. Traba, Warszawa 2014.
Google Scholar
Klich A., Został z nich maras, „Gazeta Wyborcza” 2010, 14 I.
Google Scholar
Kubica‑Heller G., Milczenie i dominacja. Przemilczenia międzykulturowe w perspektywie socjologicznej i antropologicznej, [w:] Przemilczenia w relacjach międzykulturowych, red. J. Goszczyńska, G. Szwat‑Gyłybowa, Warszawa 2008, Kultura na Pograniczach, 5.
Google Scholar
Kwiatkowski P.T., Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, Warszawa 2008, Współczesne Społeczeństwo Polskie Wobec Przeszłości, t. 2.
Google Scholar
Lysko A., Losy Górnoślązaków przymusowo wcielonych do Wehrmachtu na podstawie listów, wspomnień i dokumentów, „Biuletyn IPN” 2004, nr 6‑7.
Google Scholar
Nijakowski L., Regionalne zróżnicowanie pamięci o II wojnie światowej, [w:] Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, red. T. Kwiatkowski i in., Gdańsk–Warszawa 2010.
Google Scholar
Nora P., Czas pamięci, przeł. W. Dłuski, „Res Publica Nowa” 2001, nr 7.
Google Scholar
Nora P., Epoka upamiętniania, [w:] J. Żakowski, Rewanż pamięci, wstęp L. Kieres, Warszawa 2002, Stanowiska/Interpretacje, t. 18.
Google Scholar
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2006, Horyzonty Nowoczesności, t. 54.
Google Scholar
Rosenbaum S., Wstęp, [w:] J. Smyczek, Listy z Wehrmachtu, oprac. S. Rosenbaum, Katowice 2009.
Google Scholar
Szmeja M., Niemcy? Polacy? Ślązacy! Rodzimi mieszkańcy Opolszczyzny w świetle badań socjologicznych, Kraków 2000.
Google Scholar
Tokarska‑Bakir J., Historia jako fetysz, [w:] J. Tokarska‑Bakir, Rzeczy mgliste. Eseje i studia, Sejny 2004, Sąsiedzi.
Google Scholar
Tokarska‑Bakir J., Jak wyjść ze zmowy milczenia. Nauki społeczne wobec stosunków polsko‑żydowskich, „Archiwum Etnograficzne Uniwersytetu Warszawskiego” 2010, [online] http://www.archiwumetnograficzne.edu.pl/downloads/polemika_z_sulkiem.pdf.
Google Scholar
Węgrzyn D., Internowania i aresztowania mieszkańców Górnego Śląska przez NKWD ZSRR w 1945 roku i ich produktywizacja w ramach systemu obozowego GUPWI NKWD/MWD ZSRR w latach 1945‑1953, [w:] Wywózka. Deportacja mieszkańców Górnego Śląska do obozów pracy przymusowej w Związku Sowieckim w 1945 roku. Faktografia – konteksty – pamięć, red. S. Rosenbaum, D. Węgrzyn, Katowice 2014.
Google Scholar
Zapomniane historie ludzkich dramatów. Losy mieszkańców Górnego Śląska w latach 1939‑1956, red. K. Banaś, A. Sznajder, Katowice 2003, Materiały Edukacyjne – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, t. 1.
Google Scholar
Reportaż radiowy
Google Scholar
Dudzińska A., Ja ojciec, ja syn, reportaż radiowy, [online] http://www.polskieradio.pl/8/196/Artykul/168164,Podcast‑Ja‑ojciec‑ja‑syn‑reportaz‑Anny‑Dudzinskiej.
Google Scholar
Film dokumentalny
Google Scholar
Szychta niewolników, reż. i scenariusz A. Soroczyński, Studio Filmowe „Wir”, Telewizja Polska 1991.
Google Scholar
Tragedia Górnośląska 1945, reż. i scenariusz A. Fudala, A. Turula, 2015, [online] https://www.youtube.com/watch?v=kVLEdkqjq3A.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
