Gotyk polski?

Architektura jako narzędzie budowania granic rzeczywistych i wyobrażonych w II połowie XIX wieku

Authors

  • Jan Nowicki Uniwersytet Warszawski, Warszawa

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.16.2019.58.18

Keywords:

gothic revival, gothic reception, Vistulian‑Baltic style, national style, 19th century architecture, historicism, national identity, boundaries, medieval history

Abstract

Polish Gothic? Establishing Real and Imaginary Boundaries through Architecture in the II Half of the 19th Century

Intensive development of national identities is a characteristic feature of the 19th century European science, culture and politics. In Poland this process was of great importance. Disintegration of the state and lack of its institutions resulted in even more determined attempts to define and divide what is “ours” from what is “foreign”. One of the most important ways of constructing this boundary was through architecture – its history and theory. In the second half of the 19th century more and more authors started to give their answers to the emerging question: are there any exceptional, individual features of Polish architecture? In this context I would like to investigate the concept of “Vistulian‑Baltic” style, which is interpreted by scholars as a first attempt to define Polish national style in architecture. Closer insight into 19th century narratives reveals how imaginary and real boundaries were established through architecture and its theory.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Jan Nowicki, Uniwersytet Warszawski, Warszawa

doktorant na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się recepcją średniowiecza w XIX i XX w., historią mediewistyki jako dyscypliny naukowej oraz architekturą gotycką i neogotycką. Absolwent Instytutu Historii Sztuki i Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego.

References

Art and Politics. The Proceedings of the Third Joint Conference of Polish and English Art Historians, red. F. Ames‑Lewis, P. Paszkiewicz, Warszawa 1999.
Google Scholar

Bałus W., Gotyk bez Boga? W kręgu znaczeń symbolicznych architektury sakralnej XIX wieku, Toruń 2011.
Google Scholar

Bałus W., Zjawisko historyzmu w architekturze wieku XIX. Próba opisu, „Dzieła i Interpretacje” 1995, nr 3.
Google Scholar

Brykczyński A., W jakim stylu najwłaściwiej u nas kościoły budować?, „Przegląd Katolicki” 1893, nr 46.
Google Scholar

Budowa kościoła parafialnego na przedmieściu Praga, „Przegląd Techniczny” 1888, t. 25, z. 5.
Google Scholar

Dziekoński J.P., Kościół parafialny świętego Floryana na Pradze pod Warszawą, „Architekt” 1900, nr 1.
Google Scholar

Gadamer H.‑G., Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Warszawa 2004.
Google Scholar

Konkurs na sporządzenie szkicu do projektu kościoła dla parafii praskiej m. Warszawy, „Przegląd Techniczny” 1886, t. 23, z. 9.
Google Scholar

Latour B., Splatając na nowo to, co społeczne: wprowadzenie do teorii aktora‑sieci, przeł. A. Derra, wstęp K. Abriszewski, Kraków 2010.
Google Scholar

Łuszczkiewicz W., Kilka słów o naszem budownictwie w epoce ostrołukowej i jego cechach charakterystycznych, „Przegląd Techniczny” 1887, z. 24, s. 3‑6.
Google Scholar

Łuszczkiewicz W., O znaczeniu w dzisiejszych czasach budownictwa średniowiecznego. Kilka uwag z dziedziny sztuki, [w:] Kłosy i kwiaty, Kraków 1869.
Google Scholar

Łuszczkiewicz W., Pomniki architektury od XI do XVII wieku ze stanowiska historyi sztuki, t. 1, Kraków 1872.
Google Scholar

Majdowski A., Budownictwo kościelne w twórczości projektowej Józefa Piusa Dziekońskiego (1844‑1927), Warszawa 1995.
Google Scholar

Majdowski A., Nurt narodowy w architekturze sakralnej Królestwa Polskiego od drugiej połowy XIX wieku, „Nasza Przeszłość: studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce” 1965, t. 64.
Google Scholar

Majdowski A., O poglądach na styl wiślano‑bałtycki w polskiej architekturze sakralnej XIX wieku, „Nasza Przeszłość: studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce” 1992, t. 78.
Google Scholar

Majdowski A., Studia z historii architektury sakralnej w Królestwie Polskim, Warszawa 1993.
Google Scholar

Majdowski A., Z dziejów budowy kościoła pw. świętych Michała i Floriana, [w:] Świątynie prawego brzegu. Kościół katolicki w dziejach prawobrzeżnej Warszawy, Warszawa 2009.
Google Scholar

Martynowski F.K., Na przełomie sztuki polskiej, Warszawa 1882.
Google Scholar

Martynowski F.K., O stylu wiślano‑bałtyckim, „Wiek: Gazeta Polityczna, Literacka i Społeczna” 1887, nr 51.
Google Scholar

Matuszewski K., O architekturze u obcych i u nas uwagi ze stanowiska estetycznego, „Biblioteka Warszawska” 1881, t. 3.
Google Scholar

Nacjonalizm w sztuce i historii sztuki 1789‑1950, red. D. Konstantynow, R. Pasieczny, P. Paszkiewicz, Warszawa 1998.
Google Scholar

Olszewski A., Przegląd koncepcji stylu narodowego w teorii architektury polskiej przełomu XIX i XX w., „Sztuka i Krytyka” 1956, t. 7, nr 3‑4.
Google Scholar

Sprawozdanie komisji konkursowej z osądzenia szkiców projektu budowy kościoła dla parafii praskiej m. Warszawy, „Przegląd Techniczny” 1887, t. 24, z. 4.
Google Scholar

Stefański K., Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005.
Google Scholar

Stefański K., Polska architektura sakralna w poszukiwaniu stylu narodowego, Łódź 2002.
Google Scholar

Sztuka i historia. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Kraków, listopad 1988, red. M. Bielska‑Łach, Warszawa 1992.
Google Scholar

Tołłoczko Z., „Sen architekta” czyli o historii i historyzmie architektury XIX i XX wieku, Kraków 2015.
Google Scholar

Żywicki J., Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998.
Google Scholar

Downloads

Published

2019-02-28

How to Cite

Nowicki, Jan. 2019. “Gotyk Polski? Architektura Jako narzędzie Budowania Granic Rzeczywistych I wyobrażonych W II połowie XIX Wieku”. Politeja 16 (1(58):341-59. https://doi.org/10.12797/Politeja.16.2019.58.18.