Piękna cesarzowa… Elżbieta Bawarska (Sisi) i jej performanse
DOI:
https://doi.org/10.12797/RM.01.2021.09.04Keywords:
empress Elisabeth of Austria, Sisi, Habsburg Empire, image, feminity imagery, public performancesAbstract
The Beautiful Empres... Elizabeth of Bavaria (Sisi) and her Performances
The article presents Elisabeth of Austria (Sisi) – the wife of Franz Josef I. She went down in history as a beautiful and unhappy woman. „Beautiful Empress” would be the role that the heroine constructed for herself. Sisi had consistently performed her role by producing a series of public performances and actively creating and directing her own public image. In doing so, she took advantage of the opportunities afforded by her position, finances and influence as empress. Ultimately, the image she created and sought to control overshadowed the historical figure of the empress’s wife, and elements of this image still continue to function in culture today.
References
Bled J.P., Franz Joseph, Oxford – Cambridge 1994.
Bowers Bahney J., How a Master Thief Nearly Got Away with Austria’s Most Famous Jewel, McFarland, CA 2015.
Corti E.C., Cesarzowa Elżbieta, przeł. Z. Peteresowa, Warszawa 1938.
Crankshaw E., The Fall of the House of Habsburg, New York, NY 1963.
Die Sterne der Kaiserin Elisabeth, https://www.koechert.com/sisis-sterne/ (dostęp 29 VII 2021).
Driessen Ch., Sisi privat. Faszinierendes Bild der Kaiserin in Köln, „Aachener Nachrichten” 23 X 2020, https://www.aachener-nachrichten.de/kultur/kunst/sisi-privat-faszinierendes-bildder-kaiserin-in-koeln_aid-54202847 (dostęp 5 III 2021).
Fischer-Lichte E., Estetyka performatywności, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2008.
Freifeld A., Empress Elisabeth as Hungarian Queen, [w:] The Limits of Loyalty. Imperial Symbolism, Popular Allegiances, and State Patriotism in the Late Habsburg Monarchy, red. L. Cole, D. Unowsky, Brooklyn, NY 2009, s. 138–161. DOI: https://doi.org/10.1515/9780857452245-009
Geschichte des Hauses Wittelsbach, https://haus-bayern.com/geschichte/ (dostęp 5 III 2021).
Gruber-Florek O., The Modern Monarch. Empress Elisabeth and the Visual Culture of Femininity 1850–1900. Dissertation submitted to the Graduate School-New Brunswick Rutgers, The State University of New Jersey 2021, https://rucore.libraries.rutgers.edu/rutgers-lib/37535/PDF/1/play/ (dostęp 6 III 2021).
Hamann B., Cesarzowa Elżbieta, przeł. J. Koźbiał, Warszawa 1999.
Hochreiter S., Sisi. A Double Reflection on a „Queer Icon”, [w:] Sissi’s World. Empress Elisabeth in Memory and Myth, red. M.E. Hametz, H. Schlipphacke, New York, NY 2018.
Hoesick F., Powieść mojego życia, t. 1, Wrocław – Kraków 1959.
Joseph A., „A Wizard of Silks and Tulle”. Charles Worth and the Queer Origins of Couture, „Victorian Studies” 2014, t. 56, nr 2, s. 257. DOI: https://doi.org/10.2979/victorianstudies.56.2.251
Judson P.M., The Habsburg Empire. A New History, Cambridge, MA 2016. DOI: https://doi.org/10.4159/9780674969346
Kilka rysów z prywatnego życia panujących kobiet, „Dwutygodnik dla Kobiet” 23 VII 1881, R. 1, nr 22.
Matzker A., Schlesinger E., Sissi (Sisi) privat – Bisher unbekannte Photoalben der Kaiserin, https://onlinemerker.com/sissi-privat-bisher-unbekannte-photoalben-der-kaiserin/ (dostęp 5 III 2021).
Menden A., Sisi und ihre Schönheiten-Alben, „Süddeutsche Zeitung” 26 X 2020, https://www.sueddeutsche.de/panorama/fotos-koeln-kaiserin-sisi-1.5092956 (dostęp 5 III 2021).
Muellner B., Empress Elisabeth and Her „Untidy” Collection, „Women’s Studies” 2010, t. 39, s. 536–561. DOI: https://doi.org/10.1080/00497878.2010.490734
Newton E., Wzorce ról, przeł. P. Czapliński, [w:] Kamp. Antologia przekładów, red. P. Czapliński, A. Mizerka, Kraków 2012, s. 469–490.
Robertson P., Jak się robi kamp feministyczny?, przeł. A. Matkowska, [w:] Kamp. Antologia przekładów, red. P. Czapliński, A. Mizerka, Kraków 2012, s. 92–117.
Robertson P., „The Kinda Comedy That Imitates Me”. Mae West’s Identification with the Feminist Camp, „Cinema Journal” 1993, t. 32, nr 2, s. 57–72. DOI: https://doi.org/10.2307/1225605
Schechner R., Performatyka, przeł. T. Kubikowski, Wrocław 2006.
Schlipphacke H., Melancholy Empress. Queering Empire in Ernst Marischka’s Sissi Films, „Screen” 2010, t. 51, nr 3, s. 232–255. DOI: https://doi.org/10.1093/screen/hjq026
Schlipphacke H., Melancholy Empress: Queering Empire in Ernst Marischka’s Sissi Films, [w:] Sissi’s World. Empress Elisabeth in Memory and Myth, red. M.E. Hametz, H. Schlipphacke, New York, NY 2018, s. 215–246.
Schulte R., The Queen – A Middle-Class Tragedy. The Writing of History and the Creation of Myths in Nineteenth-Century France and Germany, „Gender & History” 2002, t. 14, s. 266–293. DOI: https://doi.org/10.1111/1468-0424.00266
Sisi in Private. The Empress’s Photo Albums October 24. 2020 – July 4. 2021 [wystawa], https://www.museum-ludwig.de/en/exhibitions/sisi-privat-die-fotoalben-der-kaiserin.html (dostęp 5 III 2021).
Sisi’s Photos Reveal an Emancipated Empress, https://www.dw.com/en/sisis-photos-reveal-an-emancipated-empress/a-55398188 (dostęp 5 III 2021).
Smolarski M., Miasto starych dzwonów, Kraków 1960.
Solski L., Wspomnienia, t. 2: 1893–1954, Kraków 1956.
Stender D., Sisi als Influencerin. Die Foto-Alben der Kaiserin im Kölner Museum Ludwig, wywiad z 23 X 2020, https://www.swr.de/swr2/kunst-und-ausstellung/sisi-als-influencerindie-foto-alben-der-kaiserin-im-koelner-museum-ludwig-100.html (dostęp 5 III 2021).
Vogel J., The Double Skin. Imperial Fashion in the Nineteenth Century, [w:] The Body of the Queen. Gender and Rule in Courtly World 1500–2000, red. R. Schulte, Brooklyn, NY 2006, s. 216–237. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1x76fk5.15
Czasopisma
All Europe Shocked, „The Iola Register” 16 IX 1898, t. 32.
An Empress Slain, „Baxter Springs News” 17 IX 1898, t. 15.
Cesarzowa Elżbieta, „Bluszcz” 17 (29) IX 1898, R. 34, nr 39.
„Czas” 12 VI 1867, R. 20, nr 133.
„Czas” 13 VI 1867, R. 20, nr 134.
Empress’s Assassin Jeers at Low. Ten of His Camrades Arrested, „New York Journal and Advertiser” 12 IX 1898.
„Gazeta Kielecka” 21 IX 1989, R. 29, nr 75.
The Murdered Empress, „The Sun” 11 IX 1898.
„The Weekly Union Times” 29 VII 1892, t. XXIII.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
