"Opisy zabytków w kościołach i na cmentarzach w dekanatach: zwinogródzkim, radomyślskim i białocerkiewskim" ze zbiorów Aleksandra Czołowskiego w Bibliotece Narodowej

Agnieszka  Biedrzycka

doi:10.12797/KPK.11.2019.11.09

Authors

Agnieszka Biedrzycka Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk; Polski Słownik Biograficzny

DOI:

https://doi.org/10.12797/KPK.11.2019.11.09

Keywords:

diocese of Żytomierz, Ukraine, Biała Cerkiew, Brusiłów, Didowszczyzna, Koszowata, Łysianka, Talne, Taraszcza, Tołsta, Wodzianiki, Zwinogródka, cemetries, tombstones, inscriptions

Abstract

“A Description of Antique Objects in Churches and Cemetries in the Deaneries of Zwinogród, Radomyśl, and Biała Cerkiew” in the Collection of Alexander Czołowski in the National Library

The edition is a presentation of antique objects in churches, chapels and cemeteries in the in the deaneries of Zwinogród, Radomyśl, and Biała Cerkiew of the former Roman-Catholic diocese of Żytomierz (today’s diocese of Kiev-Zhytomir in Ukraine) which was written by two anonymous authors between 1890 and 1894. The manuscript of these descriptions, unanalyzed by scholars as yet, found its way to the collection of a Lvov historicist and archivist Alexander Czołowski (1865-1944). A short time before his death the collection was evacuated by him from Lvov to Tyniec and subsequently sold to the National Library in Warsaw (sign 5705 II) by his daughter in 1947. The manuscript contains fairly succinct descriptions of sacral objects and cemeteries (the majority of which are nonexistent or ruined now) in Zwinogródka, Talne, Wodzianiki, Tołsta, Łysianka, Koszowata, Taraszcza, Brusiłów, Biała Cerkiew, and Didowszczyzna as well as close to 300 transcripts of inscriptions from tombstones, epitaphs, and commemorative plaques from these places that belong to the Chojecki family, Olga Naryszkin née Potocka, general-major of artillery Piotr Olszewski, author Robert Stanisławski, professor of medicine Bronisław Chojnowski, physician, amateur geographer and sculptor Adolf Rykman, and others.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Agnieszka Biedrzycka, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk; Polski Słownik Biograficzny

Doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, wydawca źródeł, redaktor Polskiego słownika biograficznego w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się historią Rzeczypospolitej Obojga Narodów od XVI do XVII w. oraz dziejami pogranicza południowo-wschodniego. Wydała m.in. Korespondencję Stanisława Koniecpolskiego hetmana wielkiego koronnego 1632-1646 (Kraków 2005), dwa tomy Pomników epigrafiki i heraldyki dawnej Rzeczypospolitej na Ukrainie (Kraków 2005, 2018) oraz Kalendarium Lwowa 1918-1939 (Kraków 2012), wyróżnione nagrodą „Przeglądu Wschodniego”.

References

d’Abancourt H., Bacciarelli Marceli, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 198-200.

Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 11, Wrocław 1997.

Albrecht-Szymanowska W., Grudziński Stanisław, [w:] Dawni pisarze polscy. Od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, t. 1, Warszawa 2000, s. 380-381.

Banaszak M., Grabowski Joachim, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 1, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 579-580.

Betlej A., Sibi, Deo, Posteritati. Jabłonowscy a sztuka XVIII wieku, Kraków 2010.

Boniecki A., Herbarz polski, t. 3, Warszawa 1900.

Chachaj J., Stan i odbudowa sieci kościelnej w łacińskiej diecezji kijowskiej w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” T. 87, 2007, s. 5-65.

Chmielkowski L., Kościół w Talnem – wylęgarnia kurczaków – pracownia nagrobków, „Gazeta Lwowska” 1993, nr 10, s. 3.

Chojecki Z., Chojecki Jan Nepomucen, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 394-395.

Chwalewik E., Zbiory polskie. Archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie, t. 1, Warszawa–Kraków 1926.

Chyczewska A., Bacciarelli Marcello, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1971, s. 56-63.

Dębowska M., Diecezje łucka i żytomierska w pierwszych latach istnienia. Wybrane zagadnienia, Lublin 2014.

Dutkowska M., Ciara S., Aleksander Czołowski (1865-1944), [w:] Złota księga historiografii lwowskiej XIX i XX wieku, t. 2, red. J. Maternicki, P. Sierżęga, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2014, s. 191-202.

Dzwonkowski R., Kościół katolicki obrządku łacińskiego w ZSRR po 1918 roku. Zarys problematyki, [w:] Odrodzenie Kościoła katolickiego w byłym ZSRR. Studia historyczno-demograficzne, red. E. Walewander, Lublin 1993, s. 81-99.

Fridrich A., Historye cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce, t. 4, Kraków 1911.

Frybes S., Grudziński Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 9, Wrocław 1960-1961, s. 46-47.

Gmiterek H., Sołtyk Józef Franciszek, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 40, Warszawa–Kraków 2000-2001, s. 383-385.

Górniak M. R., Kijowska diecezja katolicka, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 8, Lublin 2000, szp. 1424-1426.

Grabczak P., Seminaria duchowne łucko-żytomierskiej diecezji w latach 1798-1842, Biały Dunajec–Ostróg 2006.

Hauser Z., Sarkofag „pięknej Bitynki”, „Spotkania z Zabytkami” R. 27, 2003, nr 3, s. 12-13.

Hauser Z., Tokarski J., Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t. 3, Warszawa 2001.

Ihnatowicz I., Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze” T. 7, 1962, s. 99-124.

[Iwanowski E.], Helenijusz E., Listki wichrem do Krakowa z Ukrainy przyniesione, t. 1-3, Kraków 1901-1902.

[Iwanowski E.] Helenijusz E., Rozmowy o Polskiej Koronie, t. 1, Kraków 1873.

[Iwanowski E.] Helenijusz E., Wspomnienia lat minionych, t. 1, Kraków 1876.

Kieniewicz S., Potocki Adam, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 27, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1982, s. 750-755.

Konarski S., Potocka Aleksandra, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 27, Wrocław 1982, s. 731-732.

Konopczyński W., Czacki Feliks (Szczęsny), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 4, Kraków 1938, s. 140-142.

Kowalczyk J., Świątynie późnobarokowe na Kresach. Kościoły i klasztory w diecezjach na Rusi Koronnej, Warszawa 2006.

Kozyrska A., Modzelewska B., Mohylewska archidiecezja, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 13, Lublin 2009, szp. 31-42.

Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich (968–1939), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” T. 19, 1970, s. 271–351; T. 20, 1970, s. 253-374.

Kumor B., Ustrój i organizacja Kościoła polskiego w okresie niewoli narodowej (1772-1918), Kraków 1980.

Laszak E., Działalność naukowa Aleksandra Czołowskiego (1865-1944), Łódź 2004.

Litak S., Atlas Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku, Lublin 2006.

[Liwski J.B.] Bolesław znad Dniepru, Lisianka, „Tygodnik Ilustrowany” 1883, nr 44, s. 283, 286.

[Liwski J. B.] Bolesław znad Dniepru, Steblów, „Tygodnik Ilustrowany” 1878, nr 118, s. 203-204.

Loret M., Kościół katolicki w zaborze rosyjskim za panowania Pawła I, „Przegląd Powszechny” R. 45, 1928, t. 179, s. 111-128.

Majkowska R., Działalność kolekcjonerska Władysława Łozińskiego, „Rocznik Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie” R. 28, 1983, s. 65-82.

Red., Iwanowski Eustachy, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 10, Wrocław 1962-1964, s. 178-179.

Rosowski W., Losy zakonników z klasztorów rzymskokatolickich na Ukrainie Prawobrzeżnej skasowanych w XIX w., [w:] Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i na Śląsku na tle procesów sekularyzacyjnych w Europie, red. M. Derwich, t. 1: Geneza. Kasaty na ziemiach zaboru austriackiego i rosyjskiego, Wrocław 2014, s. 287-302.

Rosowski W., Pałucki Michał Józef, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 14, Lublin 2010, szp. 1189-1190.

Ryszkiewicz A., Dowgird (Daugirdas) Tadeusz, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. 2, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1975, s. 91-92.

Seweryn T., Biedroński Leon, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 2, Kraków 1936, s. 25.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1-14, red. B. Chlebowski, F. Sulimierski, W. Walewski, Warszawa 1880-1895.

Szarejko P., Słownik lekarzy polskich XIX wieku, t. 3, Warszawa 1995.

Szczawińska E., Biedroński Leon, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. 1, Wrocław–Gdańsk 1971, s. 152-153.

Szymański J., Trelińska B., Instrukcja wydawnicza dla źródeł epigraficznych, Lublin 2003.

Świątynia w Korostyszowie, „Biuletyn Stowarzyszenia Wspólnota Polska” 1998, nr 1, s. 33-34.

[Talko-Hryncewicz J.], Iłgowski J., Ostatnia starościna zwinogródzka. Zarys dziejów kresowego miasteczka, Kraków 1888.

Urbański A., Memento kresowe, Warszawa 1929.

Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 2, Warszawa 1905; t. 5, Warszawa 1908.

Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, Kórnik 1990.

Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska i sanocka), oprac. K. Przyboś, Wrocław 1987.

Vogel B., Instrumenty muzyczne w kulturze Królestwa Polskiego. Przemysł muzyczny w latach 1815-1914, Kraków 1981.

Witkowska K., Powązki – mówiące kamienie. Inskrypcje nagrobne na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, Kraków 2009.

Witkowski M., Dookoła zagadki steblowskiej, „Pamiętnik Literacki” R. 47, 1956, z. spec., s. 349-395.

Zembrzuski L., Chojnowski Bronisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 401-402.

Zima I., Aleksander Czołowski 1865-1944. Luminarz lwowskiej kultury, Gdynia 2011.

Zielińska T., Zbiór Aleksandra Czołowskiego w Archiwum Głównym Akt Dawnych, „Archeion” T. 89, 1991, s. 37-60.

Zięba A. A., Stanisławski Robert Antoni, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 42, Warszawa–Kraków 2003-2004, s. 106-110.

Bіlousov Û., Kiїvsʹko-Žitomirsʹka rimsʹko-katolicʹka єparhіâ, Žitomir 2000 [Білоусов Ю., Київсько-Житомирська римсько-католицька єпархія, Житомир 2000].

Іstorіâ mіst і sіl Ukraїnsʹkoї RSR, red. P. T. Tronʹko, Čerkasʹka oblastʹ, Kiїv 1972 [Історія міст і сіл Української РСР, ред. П. Т. Тронько, Черкаська область, Київ 1972].