Las w życiu codziennym Lasowiaków i Poleszuków
Wybrane zagadnienia
DOI:
https://doi.org/10.12797/KPK.12.2020.12.06Keywords:
Sandomierz Primeval Forest, Eastern Polesie, Lasowiacy, Poleszucy, ethnography, material culture, food, forest crops, folk medicineAbstract
Forest in the Everyday Life of Lasowiacy and Poleszucy. Selected Issues
The article attempts to compare the role of the forest in the everyday life of the inhabitants of the former Sandomierz Primeval Forest (Lasowiacy) and Polesie (Poleszucy/Poleshuks).The study has used the findings of the research conducted by the Museum of Folk Culture in Kolbuszowa in 2008-2014 and 2016-2017, the materials from the Museum’s scientific archives, and information from sources and ethnographic and historical studies on the subject. The obtained material was compared with the information on the use of forest crops by the inhabitants of Easter Polesie from the ethnographic studies by Kazimierz Moszyński and Czesław Pietkiewicz (available as digital resources). Attempts were made to show that the similarity between these groups was evident in the method of harvesting forest crops, meal preparation, and folk medicine. Life in the Sandomierz Primeval Forest and Polesie developeda sense of their own cultural distinctness in Lasowiacy and Poleszucy, expressed in many aspects of everyday life, the richness of customs and annual rituals.
Downloads
References
Biegeleisen H., Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927.
Dragan W., Zbieractwo, łowiectwo, pszczelarstwo i rybołówstwo, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014.
Fischer A., Drzewa w wierzeniach i obrzędach ludu polskiego, Lwów 1938.
Fischer A., Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fischera, red. M. Kujawska et al., Wrocław 2016, Prace i Materiały Etnograficzne, t. 37.
Gaj-Piotrowski W., Kultura społeczna ludu z okolic Rozwadowa, Wrocław 1967.
Grzywacz A., Tradycje zbiorów grzybów w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie” 2015, t. 17, nr 3, s. 188-199.
Ignas K., Obrzędowość rodzinna, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 165-204.
Kielak O., Symbolika leszczyny w polskiej kulturze ludowej, „Adeptus” 2014, nr 3, s. 96-109.
Kolberg O., Tarnowskie-Rzeszowskie, Wrocław 1974, Dzieła Wszystkie, t. 48.
Kolbuszewski J. E., Gwiazdy i grzyby w podaniach ludu. Szkic etnograficzny, „Lud” 1895, t. 1, s. 197-207.
Kotula, F., Z sandomierskiej puszczy, Kraków 1962.
Kowalik K., Z dorobku polskiej dialektologii przełomu XX i XXI wieku w zakresie badania gwary lasowskiej, „Annales Uniwersitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linquistica” 2018, nr 13, s. 59-73, https://doi.org/10.24917/20831765.13.6.
Kowalski P., Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa–Wrocław 1998.
Libera Z., Paluch A., Lasowiacki zielnik, Kolbuszowa 1993, Varia Kolbuszowskie, nr 2.
Marczak M., Ze spostrzeżeń nad Poleszukami, „Ziemia” 1935, nr 6-7, s. 132-136.
Marczyk M., Grzyby w kulturze ludowej, Wrocław 2003.
Matyas K., Rabsice dawnej Puszczy Sandomierskiej. Studium etnograficzne, Lwów 1905.
Maurizio A., Pożywienie roślinne i rolnictwo w ujęciu dziejowym, Warszawa 1926.
Moszyński K., Polesie Wschodnie. Materiały etnograficzne z wschodniej części b. powiatu mozyrskiego oraz z powiatu rzeczyckiego, Warszawa 1928.
Niepokój-Gil J., Od adwentu do Trzech Króli – o pożywieniu w świąteczny czas Bożego Narodzenia, [w:] Puszcza Sandomierska od kuchni. Między tradycją a nowoczesnością, red. K. Smyk, T. Pudłocki, I. Wodzińska, Kolbuszowa 2017, s. 131-166.
Obrębski J., Studia etnosocjologiczne, t. 1: Polesie, oprac. A. Engelking, Warszawa 2007.
Paluch A., Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej, Wrocław 1984, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 752.
Pietkiewicz C., Polesie Rzeczyckie. Materiały etnograficzne, cz. 1: Kultura materialna, Kraków 1928, Prace Komisji Etnograficznej – Polska Akademia Umiejętności, t. 7.
Prokopek M., Etnografia. Materialna kultura ludowa Polski na tle porównawczym, Warszawa 2019.
Radwański J., Wokół kuchni. Tradycje kulinarne na tle przemian społecznych i gospodarczych, [w:] Puszcza Sandomierska od kuchni. Między tradycją a nowoczesnością, red. K. Smyk, T. Pudłocki, I. Wodzińska, Kolbuszowa 2017, s. 65-92.
Rawski J., Krótki rys historyczny północnej części Puszczy Sandomierskiej, [w:] Prace i materiały z badań etnograficznych Ośrodka Mokrzyszowsko-Grębowskiego w powiecie tarnobrzeskim, Rzeszów 1968, s. 19-47.
Referowska-Chodak E., Ludowe zwyczaje związane z grzybami w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie” 2015, t. 17, nr 3, s. 199-217.
Reinfuss R., Problem kultury ludowej Lasowiaków, [w:] Puszcza Sandomierska wczoraj i dziś. Zbiór rozpraw, red. J. Półćwiartek, Rzeszów 1980, s. 107-122.
Ruszel K., Lasowiacy – materiały do monografii etnograficznej, Rzeszów 1994.
Ruszel K., Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem, Rzeszów 2004.
Ruszel K., Wstęp, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 7-17.
Słomka J., Pamiętniki włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, Kraków 1912.
Smyk K., Językowo-kulturowy obraz sosny w polszczyźnie ludowej, „Literatura Ludowa” 2007, nr 51, s. 17-32.
Szelągowska G., Grzyby w polskiej tradycji kulinarnej, „Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej” 2017, t. 16, s. 213-225.
Szot-Radziszewska E., Sekrety ziół. Wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie, Warszawa 2005.
Tomiccy J. i R., Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Warszawa 1975.
Tyszkiewicz J., O schyłkowym pogaństwie na ziemiach polskich, „Kwartalnik Historyczny” 1966, nr 3, s. 549-562.
Udziela M., Medycyna i przesądy lecznicze ludu polskiego. Przyczynek do etnografii polskiej, Warszawa 1891, Biblioteka „Wisły”, t. 7.
Udziela S., Materiały etnograficzne z miasta Ropczyc i okolicy, Kraków 1886.
Wilczyńska E., Symbolika pszczół i mrówek w polskiej kulturze ludowej, „Tekstura” 2013, t. 4, nr 1, s. 17-25.
Wójtowicz-Wierzbicka M., Medycyna ludowa, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 225-240.
Zańko D., Rabsic znaczy kłusownik, „Skarby Podkarpackie” 2011, nr 3, s. 9-12.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
How to Cite
