„Niewiasty kresowe”

Kobiety w piśmiennictwie Józefa Antoniego Rollego – od historii przez literaturę do mitu

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12797/KPK.09.2017.09.01

Keywords:

Józef Apolinary Rolle, women of the Kresy, Ukraine, Kresy, Kamianets Podil’skij

Abstract

Women of the Kresy. The Female in the Works of Józef Antoni Rolle – from History to Literature and Myth

The article offers an analysis of depictions of women in Józef Apolinary Rolle’s literary output. The source material are Rolle’s numerous short stories published in a number of collections and series in 1872-1894, including a collection entitled Women of the Kresy. In his works Rolle created the myth of woman of the eastern territories of interwar Poland (Kresy Wschodnie), a courageous amazon, a female warrior, by sketching portraits of historical gures of the 16th and 17th centuries. In the short story entitled Women in Kamianets under Turkish Siege (1672) the author expressed this myth in a collective portrait of women of different nationalities and faiths who defended the fortress of Kamianets Podil’skij against the Turks. In other works Rolle depicted women engaged in politics and struggling to strengthen their family’s position. The latter attitude became dominant in the 18th century, when women were no longer directly engaged in warfare. The women described by Rolle enjoy considerable individual freedom, which provides thems with more opportunities (including the freedom to choose a husband and the freedom to divorce) compared to their compatriots in the Polish west. Women who lived in partitioned Poland in the 19th century were depicted by Rolle as ones who were responsible for the family, and for the transmission of family traditions, which fits in with the myth of the Polish Mother. More broadly, the image of women of the Kresy fits in with the myth of the region itself. This tradition was continued and developed in the early 20th century by the author’s son, the historian and publicist, Michał Rolle, among others.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

  • Krystyna Samsonowska, Uniwersytet Jagielloński

    Doktor, historyk. Adiunkt w Zakładzie Historii Kultury i Edukacji Historycznej w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się historią kultury i oświaty, regionalizmem i historią Żydów w Polsce XIX i XX w. Jest autorką książek: Wyznaniowe gminy żydowskie i ich społeczności w województwie krakowskim (1918-1939) (Kraków 2005), I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie w latach 1939-2000 (Tarnów 2006), Szkice z przeszłości szkoły pijarów 1909-2009 (Kraków 2009), Republika Wąchocka 1863. Wokół faktów i mitów powstańczej historii Wąchocka (Wąchock–Starachowice 2013).

References

Clar., Historyk kresów podolskich, „Świat” R. 3, 1908, nr 13 z 28 III, s. 9-10.

Czajkowska A., Historia i „przedmiot tragiczny”. W kręgu pisarstwa Maurycego Mochnackiego, Zbigniewa Herberta i Pawła Jasienicy, Częstochowa 2006.

Herczyńska G., Józef Rolle (1829-1894), „Postępy Psychiatrii i Neurologii” R. 8, 1999, nr 3, s. [3-5].

Iwaszkiewicz J., Niewiasty kresowe, „Wiadomości Literackie” 1926, nr 5 z 31 I, s. 5.

Kieniewicz S., Rolle Józef Apolinary, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, Wrocław 1988-1989, s. 564-567.

Konopczyński W., Kiedy nami rządziły kobiety, Londyn 1946.

Kuchowicz Z., Wizerunki niepospolitych niewiast staropolskich XVI-XVIII wieku, Łódź 1972.

Łojek J., Dzieje pięknej Bitynki. Opowieść o życiu Zofii Wittowej-Potockiej (1760-1822), Warszawa 1970.

Magowska A. et al., Józef Apolinary Rolle (1830-1894) – między psychiatrią a humanistyką, „Acta Medicorum Polonorum” 2014, t. 4, s. 127-138.

Michalski J., Warunki rozwoju nauki polskiej w latach 1795-1862, [w:] Historia nauki polskiej, red. B. Suchodolski, t. 3: 1795-1862, red. J. Michalski, Wrocław 1977, s. 3-351.

Rolle Antoni Józef (1830-1894), [w:] Literatura pozytywizmu i Młodej Polski. Hasła osobowe M-Ś, oprac. zesp. pod kier. Z. Szweykowskiego i J. Maciejewskiego, Warszawa 1977, Bibliografia Literatury Polskiej „Nowy Korbut”, t. 15, s. 453-459.

Rolle M., Przedmowa, [w:] J. Łada Walicka, Wierna straż (z walk listopadowych), Lwów 1919.

Szczepkowska E., O kobiecej inności na Kresach, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2012, t. 8, s. 45-57.

Święcicki H., Ś.p. dr. Antoni Rolle, „Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 1895, t. 21, s. 512.

Tarnowski S., O „Niepoprawnych” Juliusza Słowackiego, „Przegląd Polski” 1875, z. 7, s. 38-87.

Tierling E., Niewiasta kresowa – ewolucja jednego motywu. Rekonesans, [w:] Topika pogranicza w literaturze polskiej i niemieckiej. Zbiór studiów, red. Z. Światłowski, S. Uliasz, Rzeszów 1998, s. 103-125.

Wawrzykowska-Wierciochowa D., Rycerki i samarytanki, Warszawa 1988.

Zawadzki W., Wstęp, [w:] [J. A. Rolle] Dr Antoni J., Gawędy historyczne, oprac. W. Zawadzki, t. 1, Kraków 1966.

Downloads

Published

2017-11-30

How to Cite

“„Niewiasty kresowe”: Kobiety W piśmiennictwie Józefa Antoniego Rollego – Od Historii Przez Literaturę Do Mitu”. 2017. Krakowskie Pismo Kresowe 9 (November): 9-33. https://doi.org/10.12797/KPK.09.2017.09.01.

Similar Articles

1-10 of 49

You may also start an advanced similarity search for this article.