Genealogia Torosowiczów, czyli o przodkach i rodzinie twórcy unii Ormian polskich z Kościołem katolickim
Keywords:
the Torosowicz family, Polish Armenians, Armenian-Catholic relations, Armenian church history of 17th centuryAbstract
The genealogy of the Torosowicz family: the ancestors and relatives of archbishop Mikołaj Torosowicz, the creator of the union between Polish Armenians and the Catholic Church
Since 1627 Mikołaj Torosowicz (1605-1681) was the bishop of Polish Armenians and resided in Lvov; he was subordinated to the catholicos of all Armenians in Etchmiadzin. In 1630 he issued the act of the union of his diocese with the Catholic Church, which initiated a new church structure which exists to this day – the Armenian Catholic archiepiscopate of Lvov, directly dependent upon the papacy. The article features a reconstruction of the bishop’s family milieu, his genealogical relations with the more prominent families of Lvov Armenians, the economic activity, the social position in the Armenian community, the city of Lvov and the Polish society, the promotion to the noble estate of some lines of the Torosowicz family. Special emphasis was placed on the attitude to the religious practices and the accretion of relationships regards Catholicism in the generations of the archbishop’s ancestors. The analysis also involves the attitudes of his relatives toward the decision about establishing a church union with Rome.
References
Acta nuncjature Polonae, t. 24, vol. 1, ed. A. Biliński, Romae 1992.
Album civium Leopoliensium. Rejestry przyjęć do prawa miejskiego we Lwowie 1388-1783 (dalej: ACL), I, wyd. A. Janeczek, Poznań–Warszawa 2005.
Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum bernardyńskiego we Lwowie, 5, Lwów 1875, 10, Lwów 1884.
Arakel z Tebryzu, Księga dziejów, tłum. W Dabrowski i A. Manadlian, Warszawa 1981.
[Archeograficzeskij] Arheografičeskij sbornikʺ dokumentovʺ otnosâŝihsâ kʹistorіi severozapadnoj Rusі, III, Vilʹna [Wilno] 1867.
Archiwum Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, 4, 1585-1588, wyd. K. Lepszy, Kraków 1948.
Baczkowska W., Malicki Bartłomiej Kazimierz, w: Polski słownik biograficzny, 19, Wrocław 1974, s. 321-322.
Balzer O., Sądownictwo ormiańskie w średniowiecznym Lwowie, Lwów 1909.
Baranowski B., Znajomość Wschodu w dawnej Polsce do XVIII wieku, Łódź 1950.
Barącz S., Rys dziejów ormiańskich, Tarnopol 1863.
Barącz S., Żywoty sławnych Ormian w Polsce, Lwów 1856.
Bartoszewicz J., Pogląd na stosunki Polski z Turcyą i Tatarami, Warszawa 1860.
[Biegus W. J.] O. W. B, Bł. Jan z Dukli, patron Polski, Rusi i Litwy. Żywot, nabożeństwo i pieśni na jego cześć, Rzeszów 1931.
Bondyra W. , Reprezentacja sejmowa Rusi Czerwonej w czasach saskich, Lublin 2005.
Boniecki A., Herbarz polski, 4, Warszawa 1901.
Charewiczowa Ł., Ograniczenia gospodarcze nacji schizmatyckich i Żydów we Lwowie w XV i XVI wieku, Lwów 1925.
Charewiczowa Ł., Wodociągi starego Lwowa 1404-1663, Lwów 1934.
[Daszkiewicz J.] Daškevič Â., Tryârski Є., Armâno-kypčakskie predbračnye dogovory iz Lʹvova (1598-1638 гг.), „Rocznik Orientalistyczny”, 33, 1970, nr 2, s. 78.
[Daszkiewicz J.] Daškevič Â., Tryârski Є., Dogovor N. Torosoviča s lʹvovskimi i kameneckimi armânami 1627 g. kak pamâtnik armâno-kypčakskogo âzyka, „Rocznik Orientalistyczny”, 33, 1969, nr 1, s. 77-96.
[Daszkiewicz J.] Daškevič Â., Tryârski Є., Drevnejšij armâno-kypčakskij dokument iz lʹvovskih kollekcij (1583 g.) i izučenie bilingv predbračnyh dogovorov lʹvovskih armân, „Rocznik Orientalistyczny”, 37, 1975, nr 2, s. 33-47.
Die Aufzeichnungen des Dominikaners Martin Gruneweg (1562-ca. 1618) über seine Familie in Danzig, seine Handelsreisen in Osteuropa und sein Klosterleben in Polen, hg. A. Bues, II, Wiesbaden 2008.
Dzieje zjednoczenia Ormian polskich z Kościołem rzymskim w XVII wieku, z dwóch rękopisów łacińskiego i włoskiego w przekładzie polskim, wyd. A. Pawiński, Źródła dziejowe, 2, Warszawa 1876.
Gloger Z., Encyklopedia staropolska, 2, Warszawa 1978.
Heck K. J., Materiały do biografii Józefa Bartłomieja Zimorowicza (Ozimka), w: Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce, 8, Kraków 1895.
Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych, wyd. J. N. Bobrowicz, 9, Lipsk 1842, 11, Lipsk 1846.
Józefowicz T., Kronika miasta Lwowa od roku 1634 do 1690 obejmująca w ogólności dzieje dawnej Rusi Czerwonej a zwłaszcza historyą arcybiskupstwa lwowskiego w tejże epoce, Lwów 1854.
[Kamenic] Ġ. Ališan, Kamenic’. Taregirk’ hayoc’ Lehastani ew Ṙowmenioy hawastčeay yawelowaçovk’ [Kamieniec. Kronika Ormian w Polsce i w Rumunii wraz z wiarygodnymi aneksami], Venetik [Wenecja] 1896.
Kapral M., Urzędnicy miasta Lwowa w XIII-XVIII wieku, Toruń 2008.
[Kapral M.] Kapralʹ M., Vlasniki neruhomosti seredmіstâ Lʹvova 30-40-h rokіv XV stolіttâ u svіtlі šosovih reєstrіv (Socіotopografіčnij aspekt), „Zapiski Naukovogo tovaristva іmenі Ševčenka”, 233, Pracі Іstorično-fіlosofsʹkoї sekcії, Lʹvіv 1997, s. 148-181.
Korzon T., Dola i niedola Jana III Sobieskiego, 1629-1674, Kraków 1898.
Kubala L., Oblężenie Lwowa w 1648 r., w: idem, Szkice historyczne, t. 1, Kraków 1896.
Lechicki Cz., Kościół ormiański w Polsce (zarys historyczny), Lwów 1928.
Lewicki K., Książę Konstantyn Ostrogski a unia brzeska 1596 roku, Lwów 1933.
Liber mortuorum monasterii Leopoliensis S. Dominici, ed. W. Kętrzyński, w: Monumenta Poloniae Historica, V, Lwów 1888.
Łoziński W., Patrycjat i mieszczaństwo lwowskie w XVI i XVII wieku, Lwów 1902.
Łoziński W., Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa 2005.
Materiały genealogiczne, nobilitacje, indygenaty w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, oprac. A. Wajs, Warszawa 2001.
Materiały źródłowe do dziejów kultury i sztuki XVI–XVIII w., oprac. M. Gębarowicz, Wrocław 1973.
Mnacakanian P., Stefan Wartanowic Lehacy – zapomniany Ormian polski, „Lehahayer”, 2, 2013, s. 123-152.
Nizolius M., De veris principiis et vera ratione philosophandi contra psudophilosophos, Lipsk 1670.
Obuchowska-Pysiowa H., Struktura handlu Krakowa z krajami południowo-wschodnimi i z państwem moskiewskim w 1604 r., „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, 38, 1977, s. 81-113.
Ossoliński Z., Pamiętnik (http://www.ossolinski.info/bib/pam.pdf).
Petrowicz G., L’unione degli Armeni di Polonia con la Santa Sede (1626-1686), Roma 1950.
Petrycy S., Polityki Aristotelesowey to iest rządu Rzeczypospolitey ksiąg ośmioro, Kraków 1605.
Pirawski T., Relatio status Almae Achidiocesis Leopolensis, ed. C. I. Heck, Leopoli 1893.
Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego, 1606-1608, 1, Poezya rokoszowa, wyd. J. Czubek, Kraków 1919.
Pomniki dziejowe Lwowa z archiwum miasta, 4, Księga ławnicza miejska 1444-1448, wyd. A. Czołowski, F. Jaworski, Lwów 1901.
Prohaska A., Pan Jan Michał Złotorowicz (kartka z dziejow Lwowa), „Gazeta Lwowska”, 1918, nr 150.
Rolle A. J., Zakładnicy lwowscy w r. 1672, Lwów 1913.
Różycki E., Książka w środowisku Ormian lwowskich w XVI-XVII wieku, „Roczniki Biblioteczne”, 44, 2000, s. 217-246.
Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta I Jana III, Warszawa 1939.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych ziem słowiańskich, red. B. Chlebowski, 9, Warszawa 1888.
Stopka K., Serebkowicz Krzysztof, w: Polski słownik biograficzny, 35, Warszawa–Kraków 1995, s. 296-299.
Stopka K., „Jak ojczyc prawdziwy ojczyznę swą miłą chcąc tym lepiej przyozdobić”: historia dział michnowskich niegdyś Kamieniec Podolski broniących, w: Amicissima. Studia Magdalenae Piwocka oblata, Cracoviae 2010, 1, s. 249-250.
Summariusz Metryki Koronnej, seria nowa, 3, red. W. Krawczuk, Kraków 2004.
Tomkowicz S., Włosi kupcy w Krakowie w XVII i XVIII wieku, „Rocznik Krakowski”, 3, 1900.
Trillerówna E, Mieszkańcy Wschodu we Lwowie, „Miesięcznik Heraldyczny”, 14, 1935, nr 10.
Tryjarski E., Armeno-Kipchak texts in the alchemical treatise by Andrzej Torosowicz (17th century), Warszawa 2005.
Tryjarski E., Zapisy sądu duchownego Ormian miasta Lwowa za lata 1625-1630 w języku ormiańsko-kipczackim, Kraków 2010.
Wyrwicz K., Konfederacja gołąbska. Obraz historyczny skreślony za czasów Stanisława Augusta, Poznań 1862.
Zięba A. A., Krzysztof Bernatowic (1590-1671), kupiec, superintendent ceł w województwie ruskim, senior gminy ormiańskiej we Lwowie, w: Kalendarz Ormian polskich na rok 2015, Warszawa 2014.
Zubrzycki D., Kronika miasta Lwowa, Lwów 1844.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
