Propedeutyka przygotowania aktywnego obywatela europejskiego w świetle ministerialnych wytycznych programowych dla edukacji wczesnoszkolnej w Polsce

Elżbieta M. Mach

doi:10.12797/Politeja.19.2022.76.09

Authors

Elżbieta M. Mach Jagiellonian University in Kraków

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.19.2022.76.09

Keywords:

education, identity, European Union, active citizenship, civic education, patriotism

Abstract

INTRODUCTION TO THE PREPARATION OF AN ACTIVE EUROPEAN CITIZEN IN THE LIGHT OF MINISTERIAL CURRICULUM GUIDELINES IN GRADES 1-3 OF PRIMARY SCHOOL IN POLAND

The author reflects on the propaedeutic preparation of Polish children for life in a pluralist European society of the 21st century. The article analyzes the document of the Polish Ministry of Education, the regulation setting out the goals and content of education in grades 1-3 of primary school and asks questions about civic education, European education, patriotism, shaping national identity in the light of European identity, and building the competences of the future.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Elżbieta M. Mach, Jagiellonian University in Kraków

Doktor nauk społecznych w dziedzinie pedagogiki, pracownik Instytutu Studiów Europejskich UJ, ekspert w zakresie podręczników do nauczania podstawowego i europejskich programów edukacyjnych. Jej zainteresowania badawcze to: polityka edukacyjna Unii Europejskiej, procesy społeczno-kulturowe widziane w perspektywie zmiany edukacyjnej. Hobby: hodowca kotów rasy turecki van.

References

Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa 1994.

Bokszański Z., [w:] Encyklopedia socjologii, vol. 4: S-Ż, red. K.W. Frieske, H. Kubiak, G. Lissowski, J. Mucha, J. Szacki, M. Ziółkowski, Warszawa 2002.

CBOS, Komunikat z badań nr 105/2018. Patriotyzm Polaków, Warszawa 2018.

CBOS, Komunikat z badań nr 123/2020. Ocena sytuacji finansowej gospodarstw domowych, Warszawa 2020.

CBOS, Komunikat z badań nr 151/2016. Między patriotyzmem a nacjonalizmem, Warszawa 2016.

„Cnoty niewieście”. Co to znaczy? „To zmierza ku zniewoleniu kobiet”, Gazeta.PL.Dziecko, 14 VII 2021, [online] https://www.msn.com/pl-pl/styl-zycia/moda-i-uroda/cnoty-niewie%C5%9Bcie-co-to-znaczy-to-zmierza-ku-zniewoleniu-kobiet/ar-AAM9kat.

Czerniawska M., Patriotyzm – jak znaleźć mu miejsce w mentalności społeczeństwa?, [w:] Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej?, red. J. Nikitorowicz, Kraków 2013.

Deptuła M., Misiuk A., Diagnozowanie kompetencji społecznych dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym, Warszawa 2016.

Dyczewski L., Tożsamość i patriotyzm, [w:] Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej?, red. J. Nikitorowicz, Kraków 2013.

Erasmus+ Program, [online] https://erasmusplus.org.pl/.

Gajda J., Racjonalny patriotyzm jako antidotum skrajnego nacjonalizmu, [w:] Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej?, red. J. Nikitorowicz, Kraków 2013.

Galarowicz J., Wprowadzenie do antropologii filozoficznej. Ujęcie fenomenologiczno-personalistyczne, Kęty 2017.

Knopp K.A., Kompetencje społeczne – pomiar i aplikacja praktyczna, Instytut Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, [online] https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwj4xOiZ_ZL1AhWCAxAIHetvDUsQFnoECCIQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.ore.edu.pl%2Fwp-content%2Fplugins%2Fdownload-attachments%2Fincludes%2Fdownload.php%3Fid%3D6641&usg=AOvVaw0rBFUc6MLFbNnj_oLtXwqA.

Komisja Europejska, Co to znaczy być aktywnym obywatelem i jak się nim stać?, [online] https://epale.ec.europa.eu/pl/blog/co-znaczy-byc-aktywnym-obywatelem-i-jak-sie-nim-stac.

Komisja Europejska, Obywatelstwo europejskie, [online] https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/145/obywatele-unii-europejskiej-i-ich-prawa.

KOSS. Wiedza o społeczeństwie w szkole podstawowej. VI. Aktywność obywatelska, Centrum Edukacji Obywatelskiej, [online] https://koss.ceo.org.pl/koss-online/vi.

Krzyżanowska A., Przemoc domowa – jakie są statystyki, „Rzeczpospolita” 2020, 19 VIII, [online] https://www.rp.pl/prawo-karne/art568481-przemoc-domowa-jakie-sa-statystyki.

Kształtowanie obywatelstwa europejskiego w społeczeństwach post-totalitarnych. Refleksje po 15 latach od rozszerzenia Unii Europejskiej, międzynarodowy projekt nr 609162-CITIZ-1-2019-1-PL-CITIZ, realizowany w ramach Programu Europa dla Obywateli w latach 2019-2022, [online] https://shareeu.europeistyka.uj.edu.pl/pl_PL/.

Lewartowicz U., Młodzież i patriotyzm. Wyzwania dla edukacji, [w:] Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej?, red. J. Nikitorowicz, Kraków 2013.

Mach E., Okno na świat i drzwi do Polski. Program nauczania zintegrowanego dla klas I-III szkoły podstawowej przeznaczony dla dzieci polskich uczących się za granicą, Kraków 2003.

Malczewski A., Bevz M., Dalmata M., Jędruszak Ł., Kidawa M., Raport o stanie narkomanii w Polsce 2020, Warszawa 2020.

Nieciuński S., Soborski W., Rozwój aktywności społecznej dzieci w pierwszych latach nauki szkolnej, [w:] Z zagadnień psychodydaktyki nauczania początkowego, red. M. Przetacznikowa, T. Wróbel, Warszawa 1977.

Niedźwiedzki D., Władza – tożsamość – zmiana społeczna, Kraków 2003.

Nikitorowicz J., Dylematy patriotyzmu, nacjonalizmu i ustawicznie kształtującej się tożsamości.

Wprowadzenie do książki, [w:] Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej?, red. J. Nikitorowicz, Kraków 2013.

Nikitorowicz J., Edukacja regionalna i międzykulturowa, Warszawa 2009.

Nikitorowicz J., Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa, Białystok 1995.

Obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z 21 maja 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo Oświatowe, RII, art. 31.1, Dz.U. 2019 poz. 1148, s. 47, [online] http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001148.

Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2004.

Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2016.

Patriotyzm, Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/patriotyzm;3955049.html.

Prawa i obowiązki obywatela europejskiego, [online] https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiIgpjKgZH1AhULyYsKHf5kDpEQFnoECAIQAQ&url=https%3A%2F%2Fzpe.gov.pl%2Fpdf%2FPh3ueJetg&usg=AOvVaw3VmKSMVWFNtLaaDY3WDeOo.

Prawa i obowiązki obywatelskie, Zintegrowana Platforma Edukacyjna, Platforma Edukacyjna Ministerstwa Edukacji i Nauki, [online] https://zpe.gov.pl/a/prawa-i-obowiazki-obywatelskie/DjWH4NWa1.

Prawa obywatelskie, [online] https://e-justice.europa.eu/512/PL/your_rights?pk_source=google_ads&pk_medium=advert&pk_campaign=e-justice&pk_content=pl.

Program PIS 2019, [online] http://pis.org.pl/dokumenty.

Przetacznikowa M., Wróbel T., Charakterystyka rozwoju dzieci i nauczanie w klasach niższych, [w:] Z zagadnień psychodydaktyki nauczania początkowego, red. M. Przetacznikowa, T. Wróbel, Warszawa 1977.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, DZ.U. z dnia 24 II 2017 poz. 356, zał. 2.

Sigda K, Matusiak R., Dysfunkcjonalność współczesnej rodziny skutkiem różnego rodzaju uzależnień,

„Społeczeństwo i Rodzina” 2016, nr 46(1), [online] https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiss9XQ9rb1AhWutYsKHQ9uB-cQFnoECA8QAQ&url=https%3A%2F%2Fdepot.ceon.pl%2Fbitstream%2Fhandle%2F123456789%2F15155%2Fdysfunkcjonalno%2520%2520%2520wsp%25C3%25B3%2520czesnej%2520rodziny.pdf%3Fsequence%3D1&usg=AOvVaw0mDWrFJkQbvgLWZPsd5Sr-.

Śpiewak P., Elektorat PIS w dwa lata po wyborczej klęsce, [w:] Prawo i Sprawiedliwość, red. M. Migalski, Toruń 2010.

Średnie roczne spożycie napojów alkoholowych na 1 mieszkańca w litrach w przeliczeniu na 100%alkohol – statystyki, [online] https://www.parpa.pl/index.php/badania-i-informacje-statystyczne/statystyki.

Traktat TFUE, Dz.U. UE z 26 X 2012, C 312/47, s. 56, [online] https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwih0IXu3PD0AhXth4sKHeuOCgQQFnoECAcQAQ&url=https%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2Flegal-content%2FPL%2FTXT%2FPDF%2F%3Furi%3DCELEX%3A12012E%2FTXT&usg=AOvVaw0-OhIOJLnXRgl-Pi6EKx0i.

Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

podpisany w Lizbonie 13 grudnia 2007 r., Dz.U. UE z 17 XII 2007, C306, t. 50, powiadomienie nr 2007/C 306/01, Część B, Tytuł 1, art. 2e, [online] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=OJ:C:2007:306:TOC.

Witkowski L., Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność, Warszawa 1997.

Zaczyński W.P., Uczenie się przez przeżywanie. Rzecz o teorii wielostronnego kształcenia, Warszawa 1990.

Zaraz wracam… albo i nie. Skala powrotów, motywacje i strategie życiowe reemigrantów z województwa śląskiego, red. J. Szymańska, C. Ulasiński, D. Bieńkowska, Kraków 2012.

Zasada subsydiarności, [online] https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/7/zasadapomocniczosci.

Zgliczyński W.S., Alkohol w Polsce, Warszawa 2016, [online] https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=ved=2ahUKEwjO3K2C87b1AhWFposKHU_vBwEQFnoECBAQAQ&url=https%3A%2%2Forka.sejm.gov.pl%2FWydBAS.nsf%2F0%2F36EA6D746CFEC2FCC1257FD2003E6CEF%2F%24file%2FInfos_215.pdf&usg=AOvVaw0JOjcK_mDSSMDoAnmbQOH6.