Dehumanizacja i depolityzacja
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.19.2022.77.04Keywords:
dehumanization, depoliticization, politics, political subjectivity, conflictAbstract
DEHUMANIZATION AND DEPOLITICIZATION
The paper takes up the issue of “depoliticization” through dehumanization. The starting point is the belief that phenomena of “politicization” and “political” are relatively well recognized in scientific literature, however the problem of depoliticization have not yet been adequately explored. The concept of depoliticization refers to the conditions, criteria, and mechanisms that are key to reducing or depriving a given phenomenon of its political status. Depoliticization does not mean (or at least does not have to mean) an effective removal of the phenomenon from the political sphere, but rather circumstances or actions whose political impact is not obvious. The article focuses on the issue of depoliticization through dehumanization, and more specifically, on how denial of full humanness of groups allows to reduce their status as a political subject, and thus to recognize their claims or interests as not proper or not adequate to political debate. The issues of relations between the processes of humanization and political subjectification as well as dehumanization and political objectification are also discussed.
Downloads
References
Asaro P., On Banning Autonomous Weapon Systems. Human Rights, Automation, and the Dehumanization of Lethal Decision-Making, „International Review of the Red Cross” 2012, vol. 94, nr 886, https://doi.org/10.1017/S1816383112000768.
Bandura A., Moral Disengagement in the Perpetration of Inhumanities, „Personality and Social Psychology Review” 1999, vol. 3, nr 3, https://doi.org/10.1207/s15327957pspr0303_3.
Bandura A., Selective Moral Disengagement in the Exercise of Moral Agency, „Journal of Moral Education” 2002, vol. 31, nr 2, https://doi.org/10.1080/0305724022014322.
Bandura A., Underwood B., Fromson M.E., Disinhibition of Aggression through Diffusion of Responsibility and Dehumanization of Victims, „Journal of Research in Personality” 1975, vol. 9, nr 4, https://doi.org/10.1016/0092-6566(75)90001-X.
Bar-Tal D., Delegitimation. The Extreme Case of Stereotyping, [w:] Stereotyping and Prejudice. Changing Conceptions, red. D. Bar-Tal [i in.], New York 1989, https://doi.org/10.1007/978-1-4612-3582-8.
Bar-Tal D., Hammack P.L., Conflict, Delegitimization, and Violence, [w:] The Oxford Handbook of Intergroup Conflict, red. L.R. Tropp, Oxford 2012, https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199747672.013.0003.
Bauman Z., Nowoczesność i zagłada, przeł. F. Jaszuński, Warszawa 1992.
Beck U., Beck-Gernsheim E., Individualization. Institutionalized Individualism and Its Social and Political Consequences, London 2002, https://doi.org/10.4135/9781446218693.
Biały F., Koncepcje demokracji agonistycznej, Poznań 2018.
Blok Z., Kołodziejczak M., O statusie i znaczeniu kategorii polityki i polityczności w nauce o polityce, „Studia Politologiczne” 2015, vol. 37.
Blok Z., O polityczności, polityce i politologii, Poznań 2009.
Borowiec P., Odmiany teorii ugruntowanej jako metody wyjaśniania i zrozumienia polityki, interdyscyplinarnego przedmiotu badań naukowych, „Studia Politologiczne” 2017, vol. 46.
Brandt M.J., Reyna Ch., The Chain of Being. A Hierarchy of Morality, „Perspectives on Psychological Science” 2011, vol. 6, nr 5, https://doi.org/10.1177/1745691611414587.
Bronstein C., Battling Pornography. The American Feminist Anti-Pornography Movement, 1976-1986, Cambridge–New York 2011.
Brown M., The Culture of Punishment. Prison, Society, and Spectacle, New York–London 2009.
Brown R., Procesy grupowe. Dynamika wewnątrzgrupowa i międzygrupowa, przeł. J. Suchecki, Gdańsk 2006.
Buzan B., Waever O., Wilde J. de, Security. A New Framework for Analysis, London 1998.
Carl Schmitt i współczesna myśl polityczna, red. R. Skarzyński, Warszawa 1996.
Coker Ch., On Humanising War, „Totalitarian Movements and Political Religions” 2000, vol. 1, nr 2, https://doi.org/10.1080/14690760008406933.
Davis D.B., Inhuman Bondage. The Rise and Fall of Slavery in the New World, New York 2006.
Dehumanization of Warfare. Legal Implications of New Weapon Technologies, red. W. Heintschel von Heinegg, R. Frau, T. Singer, Cham 2018, https://doi.org/10.1007/978-3-319-67266-3.
Dijk T.A. van, Elite Discourse and Racism, Newbury Park [i in.] 1993.
Dijk T.A. van, Racism and the Press, London–New York 1991.
Dudzikowa M., Oznaki dehumanizacji szkoły. W perspektywie metaforyki zwierzęcej, [w:] Uczłowieczyć komunikację. Nauczyciel wobec ucznia w przestrzeni szkolnej, red. H. Kwiatkowska, Kraków 2015.
Duggan L., Hunter N.D., Sex Wars. Sexual Dissent and Political Culture, New York–London 2006.
Dworkin A., Pornography. Men Possessing Women, New York [i in.] 1989.
Dybel P., Wróbel S., Granice polityczności. Od polityki emancypacji do polityki życia, Warszawa 2008.
Epley N., Waytz A., Cacioppo J.T., On Seeing Human. A Three-Factor Theory of Anthropomorphism, „Psychological Review” 2007, vol. 114, nr 4, https://doi.org/10.1037/0033-295X.114.4.864.
Fanon F., Wyklęty lud ziemi, przeł. H. Tygielska, Warszawa 1985.
Fiske S.T., Social Beings. A Core Motives Approach to Social Psychology, New York 2004.
Fouché R., Aren’t Athletes Cyborgs? Technology, Bodies, and Sporting Competitions, „Women’s Studies Quarterly” 2012, vol. 40, nr 1/2, https://doi.org/10.1353/wsq.2012.0002.
Fredrickson B.L., Roberts T.-A., Objectification Theory. Toward Understanding Women’s Lived Experiences and Mental Health Risk, „Psychology of Women Quarterly” 1997, vol. 21, nr 2, https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.1997.tb00108.x.
Freire P., Pedagogy of the Oppressed. 30th Anniversary Edition, New York 2000.
French S.E., Jack A.I., Dehumanizing the Enemy. The Intersection of Neuroethics and Military Ethics, [w:] Responsibilities to Protect. Perspectives in Theory and Practice, red. D. Whetham, B.J. Strawser, Leiden–Boston 2015.
Galtung J., Cultural Violence, „Journal of Peace Research” 1990, vol. 27, nr 3, https://doi.org/10.1177/0022343390027003005.
Galtung J., Peace by Peaceful Means. Peace and Conflict, Development and Civilization, London [i in.] 1996, https://doi.org/10.4135/9781446221631.
Galtung J., Violence, Peace, and Peace Research, „Journal of Peace Research” 1969, vol. 6, nr 3, https://doi.org/10.1177/002234336900600301.
Goffman E., Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych, przeł. J. Łaszcz, Sopot 2011.
Goldhagen D.J., Wiek ludobójstwa, przeł. M. Romanek, Kraków 2012.
Gray H.M., Gray K., Wegner D.M., Dimensions of Mind Perception, „Science” 2017, vol. 315, nr 5812, https://doi.org/10.1126/science.1134475.
Griffin P., Financial Governance ‘After’ Crisis. On the Liminality of the Global Financial Crisis and its ‘Afterwards’, through a Gender Lens, „Politics” 2017, vol. 37, nr 4, https://doi.org/10.1177/0263395717720932.
Hagan J., Rymond-Richmond W., The Collective Dynamics of Racial Dehumanization and Genocidal Victimization in Darfur, „American Sociological Review” 2008, vol. 73, nr 6, https://doi.org/10.1177/000312240807300601.
Haque O.S., Waytz A., Dehumanization in Medicine. Causes, Solutions, and Functions, „Perspectives on Psychological Science” 2012, vol. 7, nr 2, https://doi.org/10.1177/1745691611429706.
Harris L.T., Fiske S.T., Dehumanizing the Lowest of the Low. Neuroimaging Responses to Extreme Out-groups, „Psychological Science” 2006, vol. 17, nr 10, https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2006.01793.x.
Haslam N., Dehumanization. An Integrative Review, „Personality and Social Psychology Review” 2006, vol. 10, nr 3, https://doi.org/10.1207/s15327957pspr1003_4.
Haslam N., Loughnan S., Dehumanization and Infrahumanization, „Annual Review of Psychology” 2014, vol. 65, https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115045.
Haslam N., Loughnan S., Holland E., The Psychology of Humanness, [w:] Objectification and (De)Humanization, red. S.J. Gervais, New York 2013, https://doi.org/10.1007/978-1-4614-6959-9_2.
Haslam N., The Social Psychology of Dehumanization, [w:] The Routledge Handbook of Dehumanization, red. M. Kronfeldner, London–New York 2021, https://doi.org/10.4324/9780429492464-chapter8.
Hawkins B., The New Plantation. Black Athletes, College Sports, and Predominantly White NCAA Institutions, New York 2010.
Heitmeyer W., Right-Wing Extremist Violence, [w:] International Handbook of Violence Research, red. W. Heitmeyer, J. Hagan, Dordrecht 2003, https://doi.org/10.1007/978-0-306-48039-3.
Hoberman J.M., Mortal Engines. The Science of Performance and the Dehumanization of Sport, New York [i in.] 1992.
Hodson G., MacInnis C.C., Costello K., (Over)Valuing “Humanness” as an Aggravator of Intergroup Prejudices and Discrimination, [w:] Humanness and Dehumanization, red. P.G. Bain, J. Vaes, J.-P. Leyens, New York 2014.
Humiliation, Degradation, Dehumanization. Human Dignity Violated, red. P. Kaufmann [i in.], Dordrecht 2011, https://doi.org/10.1007/978-90-481-9661-6.
Jabłoński A., Teoretyczne ujęcia konfliktu politycznego, „Wrocławskie Studia Politologiczne” 2017, t. 22, https://doi.org/10.19195/1643-0328.22.2.
Jackson R.L., Scripting the Black Masculine Body. Identity, Discourse, and Racial Politics in Popular Media, Albany 2006.
Jensen R., Getting Off. Pornography and the End of Masculinity, Cambridge, MA 2007.
Jost J.T., Banaji M.R., The Role of Stereotyping in System-Justification and the Production of False
Consciousness, „British Journal of Social Psychology” 1994, vol. 33, nr 1, https://doi.org/10.1111/j.2044-8309.1994.tb01008.x.
Kahn P.E., The Flourishing and Dehumanization of Students in Higher Education, „Journal of Critical Realism” 2017, vol. 16, nr 4, https://doi.org/10.1080/14767430.2017.1347444.
Karwat M., Autorytaryzm a populizm. Zarys współzależności, [w:] Autorytarny populizm w XXI wieku. Krytyczna rekonstrukcja, red. F. Pierzchalski, G. Rydliński, Warszawa 2017.
Karwat M., Metodologiczne dylematy i pułapki pojęcia polityczności, „Politeja” 2015, vol. 12, nr 4 (36), https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.36.08.
Karwat M., O statusie pojęcia „polityczności”, „Studia Politologiczne” 2015, vol. 37.
Karwat M., Polityczność i upolitycznienie. Metodologiczne ramy analizy, „Studia Politologiczne” 2010, vol. 17.
Karwat M., Syndromatyczny charakter przedmiotu nauki o polityce, [w:] Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie. I Ogólnopolski Kongres Politologii, Warszawa, 22-24 września 2009, red. K.A. Wojtaszczyk, A. Mirska, Warszawa 2009.
Kelman H.C., Violence without Moral Restraint. Reflections on the Dehumanization of Victims and Victimizers, „Journal of Social Issues” 1973, vol. 29, nr 4, https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1973.tb00102.x.
Klementewicz T., Politolog w labiryncie paradygmatów – pułapki eklektyzmu, [w:] Podejścia badawcze i metodologie w nauce o polityce, red. B. Krauz-Mozer, P. Ścigaj, Kraków 2013.
Kronfeldner M., Introduction. Mapping Dehumanization Studies, [w:] The Routledge Handbook of Dehumanization, red. M. Kronfeldner, London–New York 2021, https://doi.org/10.4324/9780429492464.
Ladd-Taylor M., Fixing the Poor. Eugenic Sterilization and Child Welfare in the Twentieth Century, Baltimore 2017.
LeMoncheck L., Dehumanizing Women. Treating Persons as Sex Objects, Totowa 1985.
Lewandowski A., Konflikt i przemoc w koncepcjach polityki Chantal Mouffe oraz Carla Schmitta,, „Społeczeństwo. Edukacja. Język” 2017, vol. 1, nr 5.
Leyens J.-P. [i in.], The Emotional Side of Prejudice. The Attribution of Secondary Emotions to Ingroups and Outgroups, „Personality and Social Psychology Review” 2000, vol. 4, nr 2, https://doi.org/10.1207/S15327957PSPR0402_06.
Leyens J.-P., Retrospective and Prospective Thoughts about Infrahumanization, „Group Process & Intergroup Relations” 2009, vol. 12, nr 6, https://doi.org/10.1177/1368430209347330.
Loughnan S., Haslam N., Kashima Y., Understanding the Relationship between Attribute‑Based and Metaphor-Based Dehumanization, „Group Processes & Intergroup Relations” 2009, vol. 12, nr 6, https://doi.org/10.1177/1368430209347726.
MacKinnon C.A., Feminism Unmodified. Discourses on Life and Law, Cambridge, MA–London 1987.
Malacrida C., A Special Hell. Institutional Life in Alberta’s Eugenic Years, Toronto–Buffalo–London 2015, https://doi.org/10.3138/9781442620490.
McDonald M., Konstruktywizm, [w:] Studia bezpieczeństwa, red. P.D. Williams, przeł. W. Nowicki, Kraków 2012.
Mider D., Analiza przebiegu prezydenckiej kampanii wyborczej 2010 roku w Usenecie (grupapl.soc.polityka), „Studia Politologiczne” 2011, vol. 21.
Minkner K., Główne problemy konceptualizacji pojęcia polityczności, „Studia Politologiczne” 2015, vol. 37.
Minkner K., Konfigurowanie granic gatunkowych a problem polityczności. Przypadek posthumanizmu i transhumanizmu, „Athenaeum. Polskie studia politologiczne” 2017, vol. 55, https://doi.org/10.15804/athena.2017.55.01.
Minkner K., Metateoretyczne uwagi do koncepcji polityczności Chantal Mouffe w kontekście jej ideologicznych uwikłań, „Wrocławskie Studia Politologiczne” 2017, t. 22, https://doi.org/10.19195/1643-0328.22.4.
Minkner K., Problem polityczności jako metateoretyczne wyzwanie dla politologii, „Athenaeum. Polskie studia politologiczne” 2014, vol. 43.
Monroe K.R., Cracking the Code of Genocide. The Moral Psychology of Rescuers, Bystanders, and Nazis during the Holocaust, „Political Psychology” 2008, vol. 29, nr 5, https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2008.00661.x.
Morehouse Ch., Combating Human Trafficking. Policy Gaps and Hidden Political Agendas in the USA and Germany, Wiesbaden 2009, https://doi.org/10.1007/978-3-531-91524-1.
Mouffe Ch., Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie, przeł. B. Szelewa, Warszawa 2015.
Mouffe Ch., Carl Schmitt and the Paradox of Liberal Democracy, „The Canadian Journal of Law and Jurisprudence” 1997, vol. 10, nr 1, https://doi.org/10.1017/S0841820900000217.
Mouffe Ch., Deliberative Democracy or Agonistic Pluralism?, „Social Research” 1999, vol. 66, nr 3.
Mouffe Ch., Polityczność. Przewodnik „Krytyki Politycznej”, przeł. J. Erbel, Warszawa 2008.
Mouffe Ch., Wyzwanie Schmitta, [w:] Carl Schmitt. Wyzwanie polityczności, red. Ch. Mouffe, przeł. T. Leśniak [i in.], Warszawa 2011.
Opotow S., Moral Exclusion and Injustice. An Introduction, „Journal of Social Issues” 1990, vol. 46, nr 1, https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1990.tb00268.x.
Ozimek-Hanslik M., Politologia a debata o polityczności. Próba reasumpcji, [w:] Wokół holistycznej interpretacji polityki. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi zw. dr. hab. Mirosławowi Karwatowi, red. F. Pierzchalski, M. Tobiasz, J. Ziółkowski, Warszawa 2002.
Patterson O., Slavery and Social Death. A Comparative Study, Cambridge, MA–London 1982.
Pierzchalski F., Całość integratywna w świetle mechanizmu intencjonalności kolektywnej, [w:] Wokół holistycznej interpretacji polityki. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi zw. dr. hab.
Mirosławowi Karwatowi, red. F. Pierzchalski, M. Tobiasz, J. Ziółkowski, Warszawa 2002.
Pierzchalski F., Podmiotowość polityczna w perspektywie indywidualistycznej i holistycznej, Pułtusk 2009.
Pierzchalski F., Polityka jako rozmyty przedmiot badań, [w:] Metafory polityki, t. 4, red. B. Kaczmarek, Warszawa 2013.
Polityka i polityczność. Problemy teoretyczne i metodologiczne, red. A. Czajowski, L. Sobkowiak, Wrocław 2012.
Porta D. della, Violence and the New Left, [w:] International Handbook of Violence Research, red. W. Heitmeyer, J. Hagan, Dordrecht 2003.
Ritzer G., McDonaldyzacja społeczeństwa, przeł. S. Magala, Warszawa 1999.
Rosicki R., Szewczak W., O przedmiocie badań politologii. Czy możliwa jest ogólna teoria polityki?, „Studia Polityczne” 2012, nr 29.
The Routledge Handbook of Dehumanization, red. M. Kronfeldner, London–New York 2021, https://doi.org/10.4324/9780429492464.
Rubin M., Hewstone M., Social Identity, System Justification, and Social Dominance. Commentary on Reicher, Jost et al., and Sidanius et al., „Political Psychology” 2004, vol. 25, nr 6, https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2004.00400.x.
Rubisz L., Płynność jako cecha polityczności. Carl Schmitt i Zygmunt Bauman a współczesny dyskurs o granicach polityki, „Studia Politologiczne” 2015, vol. 37.
Santa Ana O., Brown Tide Rising. Metaphors of Latinos in Contemporary American Public Discourse, Austin 2002, https://doi.org/10.7560/777668.
Santa Ana O., ‘Like an Animal I Was Treated’. Anti-Immigrant Metaphor in US Public Discourse, „Discourse & Society” 1999, vol. 10, nr 2, https://doi.org/10.1177/0957926599010002004.
Savage R., Modern Genocidal Dehumanization. A New Model, „Patterns of Prejudice” 2013, vol. 47, nr 2, https://doi.org/10.1080/0031322X.2012.754575.
Sawczyński P., Polityczność podmiotu. Spór o podmiotowość polityczną w świetle zwrotu językowego, Kraków 2016.
Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, wybór, przekł. i wstęp M.A. Cichocki, Kraków–Warszawa 2000.
Schulzke M., The Morality of Drone Warfare and the Politics of Regulation, London 2017, https://doi.org/10.1057/978-1-137-53380-7. Schwartz S.H., Struch N., Values, Stereotypes, and Intergroup Antagonism, [w:] Stereotyping and Prejudice. Changing Conceptions, red. D. Bar-Tal [i in.], New York 1989, https://doi.org/10.1007/978-1-4612-3582-8_7.
Sherif M. [i in.], The Robbers Cave Experiment. Intergroup Conflict and Cooperation, Middletown, CT 1988.
Sigmon J.N., Combating Modern-Day Slavery. Issues in Identifying and Assisting Victims of Human Trafficking Worldwide, „Victims and Offenders. An International Journal of Evidence-based Research, Policy, and Practice” 2008, vol. 3, nr 2-3, https://doi.org/10.1080/15564880801938508.
Smith D.L., Dehumanization, Essentialism, and Moral Psychology, „Philosophy Compass” 2014, vol. 9, nr 11, https://doi.org/10.1111/phc3.12174.
Smith D.L., Less Than Human. Why We Demean, Enslave, and Exterminate Others, New York 2011.
Smith D.L., On Inhumanity. Dehumanization and How to Resist It, New York 2020, https://doi.org/10.1093/oso/9780190923006.001.0001.
Smith D.L., Paradoxes of Dehumanization, „Social Theory and Practice” 2016, vol. 42, nr 2, https://doi.org/10.5840/soctheorpract201642222.
Stephan W.G., Stephan C.W., Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia relacji, przeł. M. Kacmajor, Gdańsk 2003.
Symboliczność przestrzeni polityki. Między teorią a praktyką, red. J. Golinowski, F. Pierzchalski, Bydgoszcz 2011.
Szasz T.S., Ideology of Insanity. Essays on the Psychiatric Dehumanization of Man, Syracuse 1991.
Szewczak W., Struktura wiedzy teoretycznej a przedmiot badania politologii, „Studia Politologiczne” 2017, vol. 46.
Szwabowski O., Uniwersytet – fabryka – maszyna. Uniwersytet w perspektywie radykalnej, Warszawa 2014.
Ścigaj P., Politologia wobec „zwrotu dehumanizacyjnego”, [w:] Wokołholistycznej interpretacji polityki.
Księa Jubileuszowa dedykowana Profesorowi zw. dr. hab. Mirosłwowi Karwatowi, red. F. Pierzchalski, M. Tobiasz, J. Ziołowski, Warszawa 2002.
Tajfel H., Turner J.C., An Integrative Theory of Intergroup Conflict, [w:] The Social Psychology of Intergroup Relations, red. W.G. Austin, S. Worchel, Monterey, CA 1979.
Tipler C., Ruscher J.B., Agency’s Role in Dehumanization. Non-human Metaphors of Out-groups, „Social and Personality Psychology Compass” 2014, vol. 8, nr 5, https://doi.org/10.1111/spc3.12100.
Utych S.M., How Dehumanization Influences Attitudes toward Immigrants, „Political Research Quarterly” 2018, vol. 71, nr 2, https://doi.org/10.1177/1065912917744897.
Waytz A. [i in.], Causes and Consequences of Mind Perception, „Trends in Cognitive Science” 2010, vol. 14, nr 8, https://doi.org/10.1016/j.tics.2010.05.006.
Waytz A., Schroeder J., Epley N., The Lesser Minds Problem, [w:] Humanness and Dehumanization, red. P.G. Bain, J. Vaes, J.-P. Leyens, New York 2014.
Waytz A., The Power of Human. How Our Shared Humanity Can Help Us Create a Better World, New York–London 2019 [Kindle edition].
W poszukiwaniu polityczności, red. E. Jurga-Wosik, S. Paczos, R. Rosicki, Poznań 2014.
Wylie G., The International Politics of Human Trafficking, London 2016, https://doi.org/10.1057/978-1-137-37775-3.
Ziółkowski J., Dehumanizacja jako narzędzie socjotechniki politycznej, [w:] Wokół holistycznej interpretacji polityki. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi zw. dr. hab. Mirosławowi
Karwatowi, red. F. Pierzchalski, M. Tobiasz, J. Ziółkowski, Warszawa 2002.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
