Mój ból jest większy niż twój
Proces upamiętniania KL Plaszow
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2023.84.17Słowa kluczowe:
upamiętnienie, proces, cmentarz, muzeum, cierpienieAbstrakt
MY PAIN IS GREATER THAN YOURS: THE PROCESS OF COMMEMORATING KL PLASZOW
This article presents an accompanying description of the process involved in commemorating the former labor and concentration camp, Plaszow. The actors involved primarily differ in the function they desire to attribute to the memorial, while the strong emotions accompanying them are primarily a consequence of the process’s underlying cause – death ingrained in the post-camp landscape. Engagement in the process evokes suffering, which limits the possibilities for dialogue surrounding commemoration. Recently, the appointment of a caretaker for the site of memory, the KL Plaszow Museum, has proven to be the most influential factor in the dynamics of the process. Given that the museum is an enduring institution, there is now a strong need to explore new forms of mediation that facilitate understanding. In the author’s view, specialists in culture studies, with their expert competencies, can serve as neutral intermediaries bridging the diverse expectations of the actors.
Pobrania
Bibliografia
Książki, monografie
Bednarek M., Sytuacja prawna cmentarzy żydowskich w Polsce 1944-2019, Kraków–Budapeszt–Syrakuzy 2020.
Bieberstein A., Zagłada Żydów w Krakowie, Kraków–Wrocław 1986.
Bielawski K., Zagłada cmentarzy żydowskich, Warszawa 2020.
Crowe D.M., Oskar Schindler. Prawdziwa historia, przeł. Z. Łomnicka, Warszawa 2015.
Czerkawski A., Dunin-Wąsowicz M., Płaszów, Warszawa 1967.
Herr M., Depesze, przeł. K. Majer, Kraków 2016.
Jarkowska-Natkaniec A., Wymuszona współpraca czy zdrada? Wokół przypadków kolaboracji Żydów w okupowanym Krakowie, Kraków 2018-2019.
Karski K., KL Plaszow. Przewodnik archeologiczny, Kraków 2020.
Keneally T., Schindler’s Arc, Serpentine Publishing Co. Pty Ltd.,1982.
Kiełkowski R., …zlikwidować na miejscu! Z dziejów okupacji hitlerowskiej w Krakowie, Kraków 1981.
Kotarba R., Niemiecki obóz w Płaszowie 1942-1945, Warszawa–Kraków 2009.
Kotarba R., Niemiecki obóz w Płaszowie 1942-1945. Przewodnik historyczny, b.m.w. 2014.
Ostrowska J., Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej, Warszawa 2018.
Pankiewicz T., Apteka w getcie krakowskim, Kraków 1947.
Pemper M., Prawdziwa historia listy Schindlera, przeł. A. Kuć, Warszawa 2006.
Rothberg M., Pamięć wielokierunkowa. Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji, przeł. K. Bojarska, Warszawa 2015.
Sachslehner J., Kat z „Listy Schindlera”. Zbrodnie Amona Leopolda Götha, przeł. D. Salamon, Kraków 2010.
Stendig J., Płaszów. Ostatnia stacja krakowskiego żydostwa, red. M. Bednarek, Kraków 2020.
Teege J., Nikola S., Amon. Mój dziadek by mnie zastrzelił, przeł. E. Twardoch, Warszawa 2014.
Wroński T., Obóz w Płaszowie, miejsce masowej eksterminacji ludności żydowskiej, polskiej i innych narodowości w latach 1942-1945, Warszawa 1981.
Zbroja B., Miasto umarłych. Architektura publiczna Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Krakowie w latach 1868-1939, Kraków 2005.
Żychowski J., Wpływ masowych grobów z I i II wojny światowej na środowisko przyrodnicze, Kraków 2008.
Prace zbiorowe
Charlesworth A., The topography of genocide, [w:] The Historiography of the Holocaust, red. D. Stone, London 2004, s. 216-252. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230524507_11
Grądzka-Rejak M., Strach a postawy, zachowania i strategie kobiet zamkniętych w ZAL/KL Plaszow służące przetrwaniu, [w:] Odpowiedzialność biernych, red. A. Bartuś, Oświęcim 2021, s. 215-232.
Historia w przestrzeniach pamięci, red. T. Kranz, Lublin 2021.
Karski K., Śmietana M., Badania archeologiczne jako sposób odkrywania autentyzmu Miejsca Pamięci KL Plaszow, [w:] Materialne pozostałości konfliktów i zbrodni XX wieku w świetle najnowszych badań archeologicznych, red. H. Mik, W. Węglińska, Gdańsk 2019, s. 103-121.
Karski K., Śmietana M., Krajobraz (miejsca) pamięci. Terapeutyczna rola badań archeologicznych w procesie kształtowania praktyk pamięci na terenie KL Plaszow, [w:] Kultury i krajobrazy pamięci, red. M. Dziewierski, B. Pactwa, Katowice 2019, s. 159-174.
Kaszyński H., Maciejewska O., Krzywda. Odpowiedzialność. Przebudzenie. Wokół pamięci krakowskiego getta i KL Plaszow, [w:] Miejsca (nie)pamięci, red. D. Strojnowska, Kraków 2019, s. 164-177.
Der Ort des Terrors. Geschichte der nationalsozialistischen Konzentrationslager, Band 8, red. A. Königseder, München 2009.
Płaszów. Odkrywanie, red. D. Strojnowska, Kraków 2016.
Proces ludobójcy Amona Leopolda Goetha, oprac. S. Kosiński, T. Cyprian, M. Siewierski, Kraków–Łódź–Warszawa 1947.
Sendyka R., Pryzma – zrozumieć nie-miejsce pamięci, [w:] Inne przestrzenie, inne miejsca, red. D. Czaja, Wołowiec 2013, s. 278-299.
Śmietana M., Wierność pustce. Autentyzm w obszarze byłego obozu Plaszow, red. P. Majewski, Warszawa 2019, s. 24-30.
Wódz J., Poczucie przynależności lokalnej – niektóre czynniki konstytutywne, [w:] Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, red. B. Jałowiecki, K.Z. Sowa, P. Dudkiewicz, Warszawa 1989, s. 44-60.
W 3-cią rocznicę zagłady ghetta w Krakowie (13. III. 1943 – 13. III. 1946), red. M. Borwicz, Kraków 1946.
Czasopisma
Abriszewski K., Popularyzacja, innowacje i rozproszone laboratoria w humanistyce, „Teksty Drugie” 2021, nr 2, s. 45-62. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2021.2.3
Charlesworth A., Addis M., Memorialization and the Ecological Landscapes of Holocaust Sites: The Cases of Plaszow and Auschwitz-Birkenau, „Landscape Research” 2002, vol. 27, no. 3, s. 229-251. DOI: https://doi.org/10.1080/01426390220149502
Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia” 2011, nr 105, s. 18-36.
Karski K., Śmietana M., Muzeum – archiwum pamięci. Uwagi na temat roli materiałów archeologicznych w muzeach – miejscach pamięci na przykładzie KL Plaszow, „Folia Praehistorica Posnaniensia” 2019, t. 24, Poznań, s. 289-308. DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2019.24.17
Kaszyński H., Pawlikowska J., Maciejewska O., Dziedzictwo KL Plaszow: refleksje z perspektywy klinicznej pracy socjalnej, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 2019, t. 21-22, s. 313-252.
„Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2020, nr 38.
Mańkowski D., Zmiana społeczna a instytucja społeczna – perspektywa teoretyczna, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2018, vol. 43, no. 1, s. 23-248. DOI: https://doi.org/10.17951/i.2018.43.1.233-248
Owoc T., Karski K., Fundamenty pamięci. O doświadczeniu przestrzeni i pozostałości po byłym obozie koncentracyjnym w Miejscu Pamięci KL Plaszow, „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego” 2018, nr 6, s. 135-144. DOI: https://doi.org/10.35784/odk.880
Porąbka S., Kulturowe aspekty sporu wokół form upamiętnienia KL Plaszow w Krakowie, „Politeja” 2020, vol. 17, nr 4 (67), s. 169-184. DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.17.2020.67.09
Rodko J., Wtórny zespół stresu pourazowego w pracy strażaków i pracowników pogotowia ratunkowego – przegląd badań, „Opuscula Sociologica” 2013, nr 3, s. 76.
Sendyka R., Miejsca, które straszą (afekty i nie-miejsca pamięci), „Teksty Drugie” 2014, nr 1, s. 84-102. „Teksty Drugie” 2017, nr 2. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2017.2.5
Wachuła M., Refleksja o statusie miejsca-po-obozie na przykładzie krakowskiej Fabryki Kabli w perspektywie relacji Joanny Ringel, „Narracje o Zagładzie” 2017, nr 3, s. 345-360.
Ziółkowski M., Badanie rzeczywistości społecznej jako proces społeczny, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1980, R. 42, z. 2, s. 285-307.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
