Działalność wojskowego Centrum Szpitalnego „Zamość” po kapitulacji Armii „Kraków” w 1939 r.
DOI:
https://doi.org/10.12797/AHiFM.86.2023.86.04Słowa kluczowe:
Centrum Szpitalne „Zamość”, historia medycyny wojny, Władysław Gergovich, kampania wrześniowa 1939 r.Abstrakt
Po kapitulacji Armii „Kraków” w okolicach Tomaszowa Lubelskiego jej szefostwo sanitarne, w porozumieniu ze stroną niemiecką, zdecydowało o skoncentrowaniu resztek polskich formacji sanitarnych w Zamościu. Celem było stworzenie dużego, wieloprofilowego centrum medycznego, niosącego pomoc rannym żołnierzom z obszaru Zamość – Tomaszów – Biłgoraj. W złożonej sytuacji politycznej (dwukrotnie zmieniali się okupanci), przezwyciężając ogromne trudności materialne, udało się stworzyć sprawnie działający szpital wojenny z 13 oddziałami o różnych profilach, ambulatorium i apteką. Wielkiego wsparcia udzieliło społeczeństwo Zamojszczyzny – jego pomoc umożliwiła przetrwanie personelowi i pacjentom. W artykule opisano proces formowania, organizację i działalność Centrum. Dużo uwagi poświęcono statystykom ran i powikłań, jakie występowały u leczonych pacjentów.
Bibliografia
Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe, WBH-CAW, kolekcja WBBH, kolekcja płk. Władysława Steblika, sygn. XII.16.24, odpis dziennika czynności szefa sanitarnego armii Kraków w kampanii wrześniowej 1939.
Steblik W., Armia „Kraków” 1939, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 1989.
Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego, IPMS, sygn. B.I.118, ppłk dr Władysław Georgovich, Służba zdrowia w armii „Kraków” w kampanii wrześniowej 1939, Combourg, 10 maja 1940.
Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego, IPMS, sygn. B.I.118, Odpisy rozkazów Centrum Szpitalnego „Zamość”.
Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego, IPMS, sygn. B.I.118, ppłk dr Władysław Gergovich, Odpis załącznika do Zeszytu ewidencyjnego.
Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego, IPMS, sygn. B.I.118, protokół przesłuchania ppłk. dr W. Gergovicha przed Komisją w związku z wynikiem kampanii wojennej 1939 r., Londyn, 6 lipca 1942 r.
Sokół S., Szpitale wojskowe na terenie Zamojszczyzny (wspomnienia lekarza z kampanii wrześniowej 1939). Archiwum Historii Medycyny, 1957, XX, 4, 535-546.
Nowakówna S., Szpital Polowy nr 502 w Krasnobrodzie, [w:] Terror niemiecki na Zamojszczyźnie 1939-1945, red. Z. Klukowski, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Zamość (Polska) 1945, 11-12, Wydawnictwo materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny.
Kudlicki S., Relacje sanitariuszek szpitala polowego w Tomaszowie Lubelskim (filia Centrum) zebrane przez Stanisława Kudlickiego – O dziewczętach z tamtych lat, [w:] Bohaterom września 1939 r. w 44 rocznicę walk pod Tomaszowem Lubelskim. Wydanie pamiątkowe, Społeczny Komitet Budowy Pomnika „Żołnierzom Września 1939 roku”, Tomaszów Lubelski (Polska) 1983, 37-46.
Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe, WBH-CAW, kolekcja WBBH, kolekcja płk. Władysława Steblika, sygn. XII.16.25, Odpisy rozkazów szefa sanitarnego armii „Kraków”, rozkazy dzienne komendanta centrum szpitalnego Zamość (w tym rozkaz nr 88 z 20 grudnia 1939).
Sokół S., Szpitale wojskowe…, 542.
Melson M., Farrar M., Volkers R., Battle Casualties.
Annals of Royal College of Surgeons of England, 1975, 56(6), 289-303.
Sokół S., Szpitale wojskowe…, 544.
Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe, WBH-CAW, kolekcja WBBH, kolekcja płk. Władysława Steblika, sygn. XII 16.25, odpisy relacji i korespondencja lekarzy szpitali polowych tworzących Centrum Szpitalne „Zamość” z W. Steblikiem.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
