Pułkownik doktor Władysław Gergovich (1893-1951)
Biografia lekarza-żołnierza
DOI:
https://doi.org/10.12797/AHiFM.86.2023.86.09Słowa kluczowe:
Władysław Gergovich, kampania wrześniowa 1939 r., historia medycyny wojny, Centrum Szpitalne „Zamość”Abstrakt
Pułkownik doktor Władysław Stanisław Gergovich łączył w swoim życiu dwa zawody – żołnierza i lekarza, i był wzorem poświęcenia Ojczyźnie i służbie pacjentom. W latach młodzieńczych działał w drużynach strzeleckich Józefa Piłsudskiego, a po wybuchu I wojny światowej służył w Legionach Polskich. W dwudziestoleciu międzywojennym pracował jako lekarz wojskowy oraz prowadził działalność dydaktyczną – przygotowywał przyszłych oficerów-lekarzy do pracy w czasie wojny. Kampanię wrześniową odbył na stanowisku szefa sanitarnego Armii „Kraków”. Po kapitulacji armii pod Tomaszowem Lubelskim stworzył na Zamojszczyźnie wielkie centrum szpitalne, w którym pomocy medycznej udzielono setkom rannych polskich żołnierzy. Po wydostaniu się z okupowanego kraju Gergovich działalność tę kontynuował we Francji i w Anglii, m.in. na stanowisku Szefa Służby Zdrowia Sztabu Naczelnego Wodza. Przedstawiając zarys biografii pułkownika, starano się uwypuklić przede wszystkim wojenny fragment jego działalności lekarskiej.
Bibliografia
Pruszyńska A., Memorabilia lekarskie w Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie. Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną, 1999, 6(2), 131-152.
Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe, WBH-CAW, akta personalne i odznaczeniowe Władysława Gergovicha, sygn. I.340.1.858, 9-89 (KZ), 21-226 (KZ), 09.11.1931 (KN), 937 OPWI, I.340.1.858 (WSWoj.), 02.08.1931 (KN).
Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe, WBH-CAW, kolekcja WBBH, kolekcja płk. Władysława Steblika, sygn. XII.16.24, odpis dziennika czynności szefa sanitarnego armii Kraków w kampanii wrześniowej 1939.
Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie, IPMS, sygn. B.I.118, Odpisy rozkazów Centrum Szpitalnego „Zamość”.
Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe, WBH-CAW, kolekcja WBBH, kolekcja płk. Władysława Steblika, sygn. XII.16.25, Odpisy rozkazów szefa sanitarnego armii „Kraków”, rozkazy dzienne komendanta centrum szpitalnego Zamość (w tym rozkaz nr 88 z 20 grudnia 1939).
Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe, WBH-CAW, kolekcja WBBH, kolekcja płk. Władysława Steblika, sygn. XII.16.25, odpisy relacji i korespondencja lekarzy szpitali polowych tworzących Centrum Szpitalne „Zamość” z W. Steblikiem, informacje żony W. Gergovicha Zofii Gergovich pt. „Dane dotyczące ś.p. męża mego płk. lek. dr. Władysława Gergovicha” z 16 XI 1966 r.”.
Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie, IPMS, sygn. B.I.118, ppłk dr Władysław Georgovich, Służba zdrowia w armii „Kraków” w kampanii wrześniowej 1939, Combourg, 10 maja 1940.
Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie, IPMS, sygn. B.I.118, ppłk dr Władysław Gergovich, Odpis załącznika do Zeszytu ewidencyjnego.
Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie, IPMS, sygn. B.I.118, protokół przesłuchania ppłk. dr W. Gergovicha przed Komisją w związku z wynikiem kampanii wojennej 1939 r., Londyn, 6 lipca 1942 r.
Gergovich W., Wspomnienia z pod Krzywopłotów. Lekarz Wojskowy, 1936, 5(8), 291-296.
Lewicki A., Zarys historii wojennej 4-go Pułku Piechoty Legjonów, Wojskowe Biuro Historyczne, Warszawa (Polska) 1929.
Steblik W., Armia „Kraków” 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa (Polska) 1989.
Szylling A., Moje dowodzenie w roku 1939, Polska Akademia Umiejętności, Kraków (Polska) 2007.
Przybyszewska M., Historia Polskiego Wydziału Lekarskiego w Edynburgu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków (Polska) 2020, [online:] https://khm.cm-uj.krakow.pl/cm/uploads/2020/04/Historia-Polskiego-Wydzia%C5%82u-Lekarskiego-3.docx, – 29.11.2023.
Rudnicka H., Augustynowicz D., Kalendarium „Lekarza Wojskowego”. Lekarz Wojskowy, 2020, 2, 93-102.
Gergovich W., Wspomnienia z pod Krzywobłotów. [w:] Karabin i nosze. Wspomnienia lekarzy i farmaceutów z lat 1914-1920. T. 1, Warszawa (Polska) 1936, 35-40.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.