„Piękne słowo jest więcej warte od pięknego ciała”
Prywatne Gimnazjum Anny Rachalskiej w Przemyślu w latach 1911-1920
DOI:
https://doi.org/10.12797/KPK.09.2017.09.02Keywords:
middle school, Anna Rachalska, women, education, PrzemyślAbstract
“A Beautiful Word is Worth More Than a Beautiful Body” – Anna Rachalska’s Private High School for Girls in Przemysl between 1911 and 1920
The Private Middle School for Girls owned by Anna Rachalska, operating between 1911 and 1920, was the first successful attempt to create a school in Przemyśl enabling women to pursue university studies, which also provided an impetus for establishing further local forms of education for Polish, Jewish and Ukrainian women. The school premises were far from suitable, the teachers oen changed and the institution’s significance in the public sphere of the city was limited. However, it is worth noting that the school mostly operated under harsh war conditions that were not conducive to high activity or consistent promotion policy. It was more of a typical private educational institution for women dependent on a variety of local factors, than one of the top High School in Galicia. Its complicated and short history shows the problems of a running private establishment in the di¯cult years of WW1.
Downloads
References
Dziewięćdziesiąt lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Prof. Kazimierza Morawskiego w Przemyślu–Zasaniu, Przemyśl 1996.
Sto lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Profesora Kazimierza Morawskiego w Przemyślu–Zasaniu, 1906–2006, red. H. Humnicka i B. Sykała, Przemyśl 2006.
Banaś B., Gamska-Łempicka Jadwiga Maria, [w:] Przemyski słownik biograficzny, t. 3, red. E. Grin-Piszczek, T. Pudłocki, A. Siciak, Przemyśl 2016, s. 57-62.
Białkowska J., Okruchy pamięci o rodzinie Roztoczyńskich, Kraków 2011.
Bilewicz A., Prywatne średnie, ogólnokształcące szkolnictwo żeńskie w Galicji w latach 1867-1914, Wrocław 1997.
Chałubińska A., Maria Polaczkówna (1878-1944), „Chrześcijanie” (Warszawa) 1983, t. 11.
Czajecka B., „Z domu w szeroki świat…” Droga kobiet do niezależności w zaborze austriackim w latach 1890-1914, Kraków 1990.
Czajecka B., Wokół wykształcenia kobiet w Galicji. Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie i w Krakowie (1884-1914), [w:] Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX w., red. A. Żarnowska, A. Szwarc, t. 2, cz. 2, Warszawa 1995, s. 31-37.
Dalecki M., Państwowe Gimnazjum II im. Kazimierza Morawskiego w Przemyślu w latach 1907-1939, „Przemyskie Zapiski Historyczne” 1993, t. 8-9, s. 85-107.
Dutkowa R., Żeńskie gimnazja Krakowa w procesie emancypacji kobiet (1896-1918), Kraków 1995.
Felczyński Z., Rozwój kulturalny Przemyśla 1772-1918, [w:] Tysiąc lat Przemyśla. Zarys historyczny, cz. 2, Warszawa–Kraków 1974, s. 149-259.
Frankiewicz J., Wychowanie fizyczne w szkołach i sport klubowy w Przemyślu w dobie autonomii Galicji, Przemyśl 2004.
Grin-Piszczek E., Pudłocki T., Maria Schaller, między miłością do muzyki i języka polskiego, „Nasz Przemyśl” 2010, nr 3, s. 41.
Hulewicz J., Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w wieku XIX, Kraków 1939.
Karp M., Meissner A., Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Przemyślu w latach 1871-1918, „Rocznik Przemyski” 1990, t. 27, s. 233-249.
Konieczny Z., Przemyskie środowisko nauczycielskie na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Między nauką a oświatą. Na styku szkolnictwa wyższego i średniego w Galicji na przełomie XIX i XX w. Materiały konferencyjne, red. L. Fac, Przemyśl–Rzeszów 2003, s. 91-98.
Konieczny Z., Szkolnictwo średnie miasta Przemyśla w latach 1918-1939, Przemyśl 1985.
Kostek J., Przemyskie środowisko artystyczne XIX i XX w., „Rocznik Przemyski” 2012, t. 48, z. 4: Historia, s. 85-102.
Kostrzewska-Kratochwil S., Feliks Przyjemski, „Rocznik Przemyski” 1958, t. 9, z. 1, s. 227-229.
Mleczak J., Kazimierz Górski, Przemyśl 1980.
Monografia. Krajowa Szkoła Kupiecka, 1913-2003, Zespół Szkół Ekonomicznych, Przemyśl 2003.
Pudłocki T., Blask szarości… Życie codzienne w I Państwowym Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu w latach 1918-1939, Przemyśl 2004.
Pudłocki T., Echa wydarzeń listopada 1918 r. w relacjach polsko-żydowskich na przykładzie uczniów gimnazjów przemyskich (Cz. I. Wydarzenia lutego 1919 r.), „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” 2002, nr 6 (85), s. 311-325.
Pudłocki T., Echa wydarzeń listopada 1918 r. w relacjach polsko-żydowskich na przykładzie uczniów gimnazjów przemyskich. Cz. II. Wydarzenia września i października 1919 r. w I Gimnazjum w Przemyślu, „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” 2003 [druk: 2004], nr 7 (86), s. 267-277.
Pudłocki T., Iskra światła czy kopcąca pochodnia. Inteligencja w Przemyślu w latach 1867-1939, Kraków 2009.
Pudłocki T., Kazimiera Budynowa ze Smutnych – w służbie muzyki i teatru, „Nasz Przemyśl” 2007, nr 4, s. 42.
Pudłocki T., „Na drogę tam, gdzie włada Duch!…” Wzorce i ideały II Drużyny Harcerskiej działającej przy Gimnazjum Słowackiego w Przemyślu w latach międzywojennych, „Rocznik Przemyski” 2006, t. 42, z. 4: Historia, s. 187-194.
Pudłocki T., Na rozstaju wzorców i pragnień – życie codzienne uczniów I gimnazjum w Przemyślu na początku XX wieku, [w:] Virtuti et ingenio. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Julianowi Dybcowi, red. A. Banach, Kraków 2013, s. 431-447.
Pudłocki T., Polaczkówna Maria, [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, t. 7, Łódź 2005, s. 168-169.
Pudłocki T., Pomiędzy ideałem a rzeczywistością – życie codzienne uczniów Gimnazjum Morawskiego w Przemyślu w okresie międzywojennym. Wybrane zagadnienia, „Rocznik Przemyski” 2007, t. 43, z. 4: Historia, s. 169-178.
Pudłocki T., Rola religii w życiu codziennym społeczeństw gimnazjalnych na przykładzie szkół średnich Przemyśla w latach 1867-1939, [w:] Карпати. Людина, етнос, цивілізація, вип. 3, Івано-Франківськ 2011, s. 59-68.
Pudłocki T., Dyrektor Zygmunt Skorski, „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” 2002 [druk: 2003], nr 6 (85), s. 180-233.
Pudłocki T., Stan i potrzeby badań nad dziejami I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu, „Rocznik Przemyski” 2004, t. 40, z. 4: Historia, s. 65-84.
Pudłocki T., Stojanowski Bolesław, [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, t. 8, Łódź 2006, s. 250-251.
Pudłocki T., Władysław Tarnawski. Cz. II. Przemyśl, lata przełomu, „Rocznik Przemyski” 2002, t. 38, z. 1: Literatura i Język, s. 67-78.
Pudłocki T., Władysław Tarnawski. Cz. III. Przemyślanin w drodze do katedry uniwersyteckiej, „Rocznik Przemyski” 2004, t. 40, z. 3: Literatura i Język, s. 71-92.
Pudłocki T., Wybitni przyrodnicy – nauczyciele I Gimnazjum i Liceum im. J. Słowackiego w Przemyślu, „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” 2006 [druk: 2007], nr 10 (89), s. 426-427.
Pudłocki T., Więch A. S., Dorożyński Arseni, [w:] Przemyski słownik biograficzny, t. 2, red. L. Fac, T. Pudłocki, A. Siciak, Przemyśl 2011, s. 8-11.
Starnawski J., Mieczysław Adamowski (1892-1975), „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza” 1976, t. 11, s. 197-200.
Stinia M., Nauczyciele prywatnych klasycznych gimnazjów żeńskich w Krakowie w okresie autonomii galicyjskiej, [w:] Funkcja prywatnych szkól średnich w II Rzeczpospolitej, red. E. J. Kryńska, Białystok 2004, s. 21-29.
Stinia M., Nie tylko c.k.… Szkolnictwo prywatne autonomicznej Galicji, „Wiadomości Historyczne” 2010, t. 52, nr 2, s. 13-17.
Stinia M., Rola i znaczenie średniego szkolnictwa prywatnego w Galicji 1867-1914, [w:] Historia wychowania. Misja i edukacja. Profesorowi Andrzejowi Meissnerowi w 70. Rocznicę urodzin i 45-lecia pracy naukowej i nauczycielskiej, red. K. Szmyd, J. Dybiec, Rzeszów 2008, s. 115-131, Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 20.
Stinia M., Rola społeczeństwa galicyjskiego jako organizatora średniego szkolnictwa prywatnego w okresie autonomii, [w:] Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku, red. K. Jakubiak, T. Maliszewski, Kraków 2010, s. 133-144.
Suchmiel J., Galicyjskie Żydówki ze stopniem doktora w Uniwersytecie w Wiedniu do roku 1918, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 2005, t. 14, s. 145-162.
Świątek A., Gente Rutheni, natione Poloni. Z dziejów Rusinów narodowości polskiej w Galicji, Kraków 2014, Studia Galicyjskie, t. 3.
Wodzińska I., „Czy gimnazjum realne jest dla kobiet konieczne?”. Przyczynek do historii Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie w latach 1910-1914, [w:] Aktywność publiczna kobiet na ziemiach polskich. Wybrane zagadnienia, red. T. Pudłocki, K. Sierakowska, Warszawa 2013, s. 101-108.
„De srіbnolentij Sân plive”. Propamâtna kniga ûbileû 50-lіtâ ukraїnsʹkoї deržavnoї gіmnazії v Peremišlі, 1888-1938, Peremišlʹ 1938 [„Де срібнолентий Сян пливе”. Пропамятна книга юбилею 50-літя української держав-ної гімназії в Перемишлі, 1888-1938, Перемишль 1938].
Ukraїnsʹka deržavna čolovіga gіmnazіâ u Peremišlі 1895-1995, Drogobič 1995 [Українська державна чоловіга гімназія у Перемишлі 1895-1995, Дрогобич 1995].
Ukraїnsʹki Іnstitut dla dіvčat u Peremišlі 1895-1995, Drogobič 1995 [Українськi Інститут дла дівчат у Перемишлі 1895-1995, Дрогобич 1995].
Opawska E., Historia pomocy – Rachalska Wanda, IX 2010, [on-line:] https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rachalska-wanda.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2017 Krakowskie Pismo Kresowe
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
How to Cite
