„Piękne słowo jest więcej warte od pięknego ciała”

Prywatne Gimnazjum Anny Rachalskiej w Przemyślu w latach 1911-1920

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12797/KPK.09.2017.09.02

Keywords:

middle school, Anna Rachalska, women, education, Przemyśl

Abstract

“A Beautiful Word is Worth More Than a Beautiful Body” – Anna Rachalska’s Private High School for Girls in Przemysl between 1911 and 1920

The Private Middle School for Girls owned by Anna Rachalska, operating between 1911 and 1920, was the first successful attempt to create a school in Przemyśl enabling women to pursue university studies, which also provided an impetus for establishing further local forms of education for Polish, Jewish and Ukrainian women. The school premises were far from suitable, the teachers o­en changed and the institution’s significance in the public sphere of the city was limited. However, it is worth noting that the school mostly operated under harsh war conditions that were not conducive to high activity or consistent promotion policy. It was more of a typical private educational institution for women dependent on a variety of local factors, than one of the top High School in Galicia. Its complicated and short history shows the problems of a running private establishment in the di¯cult years of WW1.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Tomasz Pudłocki, Uniwersytet Jagielloński

Doktor habilitowany nauk humanistycznych ze specjalności historia kultury, nauki i wychowania. Absolwent historii na Uniwersytecie Jagiellońskim i Collegium Invisibile w Warszawie. Adiunkt w Zakładzie Historii Kultury i Edukacji Historycznej w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku (2012/2013 i 2017/2018) oraz Fundacji Fulbrighta (2015/2016). Prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu w latach 2011-2013. Specjalizuje się w historii społeczno-kulturowej Galicji, historii kobiet w XIX i XX w., polsko-brytyjskich i polsko-amerykańskie relacjach intelektualnych. Autor monografii: Iskra światła czy kopcąca pochodnia? Inteligencja w Przemyślu w latach 1867-1939 (Kraków 2009) oraz Ambasadorzy idei. Wkład intelektualistów w promowanie pozytywnego wizerunku Polski w Wielkiej Brytanii w latach 1918-1939 (Kraków 2015); ponadto redaktor naukowy (wraz z Katarzyną Sierakowską) opracowania Aktywność publiczna kobiet na ziemiach polskich. Wybrane zagadnienia (Warszawa 2013).

References

Dziewięćdziesiąt lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Prof. Kazimierza Morawskiego w Przemyślu–Zasaniu, Przemyśl 1996.
View in Google Scholar

Sto lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Profesora Kazimierza Morawskiego w Przemyślu–Zasaniu, 1906–2006, red. H. Humnicka i B. Sykała, Przemyśl 2006.
View in Google Scholar

Banaś B., Gamska-Łempicka Jadwiga Maria, [w:] Przemyski słownik biograficzny, t. 3, red. E. Grin-Piszczek, T. Pudłocki, A. Siciak, Przemyśl 2016, s. 57-62.
View in Google Scholar

Białkowska J., Okruchy pamięci o rodzinie Roztoczyńskich, Kraków 2011.
View in Google Scholar

Bilewicz A., Prywatne średnie, ogólnokształcące szkolnictwo żeńskie w Galicji w latach 1867-1914, Wrocław 1997.
View in Google Scholar

Chałubińska A., Maria Polaczkówna (1878-1944), „Chrześcijanie” (Warszawa) 1983, t. 11.
View in Google Scholar

Czajecka B., „Z domu w szeroki świat…” Droga kobiet do niezależności w zaborze austriackim w latach 1890-1914, Kraków 1990.
View in Google Scholar

Czajecka B., Wokół wykształcenia kobiet w Galicji. Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie i w Krakowie (1884-1914), [w:] Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX w., red. A. Żarnowska, A. Szwarc, t. 2, cz. 2, Warszawa 1995, s. 31-37.
View in Google Scholar

Dalecki M., Państwowe Gimnazjum II im. Kazimierza Morawskiego w Przemyślu w latach 1907-1939, „Przemyskie Zapiski Historyczne” 1993, t. 8-9, s. 85-107.
View in Google Scholar

Dutkowa R., Żeńskie gimnazja Krakowa w procesie emancypacji kobiet (1896-1918), Kraków 1995.
View in Google Scholar

Felczyński Z., Rozwój kulturalny Przemyśla 1772-1918, [w:] Tysiąc lat Przemyśla. Zarys historyczny, cz. 2, Warszawa–Kraków 1974, s. 149-259.
View in Google Scholar

Frankiewicz J., Wychowanie fizyczne w szkołach i sport klubowy w Przemyślu w dobie autonomii Galicji, Przemyśl 2004.
View in Google Scholar

Grin-Piszczek E., Pudłocki T., Maria Schaller, między miłością do muzyki i języka polskiego, „Nasz Przemyśl” 2010, nr 3, s. 41.
View in Google Scholar

Hulewicz J., Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w wieku XIX, Kraków 1939.
View in Google Scholar

Karp M., Meissner A., Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Przemyślu w latach 1871-1918, „Rocznik Przemyski” 1990, t. 27, s. 233-249.
View in Google Scholar

Konieczny Z., Przemyskie środowisko nauczycielskie na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Między nauką a oświatą. Na styku szkolnictwa wyższego i średniego w Galicji na przełomie XIX i XX w. Materiały konferencyjne, red. L. Fac, Przemyśl–Rzeszów 2003, s. 91-98.
View in Google Scholar

Konieczny Z., Szkolnictwo średnie miasta Przemyśla w latach 1918-1939, Przemyśl 1985.
View in Google Scholar

Kostek J., Przemyskie środowisko artystyczne XIX i XX w., „Rocznik Przemyski” 2012, t. 48, z. 4: Historia, s. 85-102.
View in Google Scholar

Kostrzewska-Kratochwil S., Feliks Przyjemski, „Rocznik Przemyski” 1958, t. 9, z. 1, s. 227-229.
View in Google Scholar

Mleczak J., Kazimierz Górski, Przemyśl 1980.
View in Google Scholar

Monografia. Krajowa Szkoła Kupiecka, 1913-2003, Zespół Szkół Ekonomicznych, Przemyśl 2003.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Blask szarości… Życie codzienne w I Państwowym Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu w latach 1918-1939, Przemyśl 2004.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Echa wydarzeń listopada 1918 r. w relacjach polsko-żydowskich na przykładzie uczniów gimnazjów przemyskich (Cz. I. Wydarzenia lutego 1919 r.), „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” 2002, nr 6 (85), s. 311-325.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Echa wydarzeń listopada 1918 r. w relacjach polsko-żydowskich na przykładzie uczniów gimnazjów przemyskich. Cz. II. Wydarzenia września i października 1919 r. w I Gimnazjum w Przemyślu, „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” 2003 [druk: 2004], nr 7 (86), s. 267-277.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Iskra światła czy kopcąca pochodnia. Inteligencja w Przemyślu w latach 1867-1939, Kraków 2009.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Kazimiera Budynowa ze Smutnych – w służbie muzyki i teatru, „Nasz Przemyśl” 2007, nr 4, s. 42.
View in Google Scholar

Pudłocki T., „Na drogę tam, gdzie włada Duch!…” Wzorce i ideały II Drużyny Harcerskiej działającej przy Gimnazjum Słowackiego w Przemyślu w latach międzywojennych, „Rocznik Przemyski” 2006, t. 42, z. 4: Historia, s. 187-194.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Na rozstaju wzorców i pragnień – życie codzienne uczniów I gimnazjum w Przemyślu na początku XX wieku, [w:] Virtuti et ingenio. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Julianowi Dybcowi, red. A. Banach, Kraków 2013, s. 431-447.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Polaczkówna Maria, [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, t. 7, Łódź 2005, s. 168-169.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Pomiędzy ideałem a rzeczywistością – życie codzienne uczniów Gimnazjum Morawskiego w Przemyślu w okresie międzywojennym. Wybrane zagadnienia, „Rocznik Przemyski” 2007, t. 43, z. 4: Historia, s. 169-178.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Rola religii w życiu codziennym społeczeństw gimnazjalnych na przykładzie szkół średnich Przemyśla w latach 1867-1939, [w:] Карпати. Людина, етнос, цивілізація, вип. 3, Івано-Франківськ 2011, s. 59-68.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Dyrektor Zygmunt Skorski, „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” 2002 [druk: 2003], nr 6 (85), s. 180-233.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Stan i potrzeby badań nad dziejami I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu, „Rocznik Przemyski” 2004, t. 40, z. 4: Historia, s. 65-84.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Stojanowski Bolesław, [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, t. 8, Łódź 2006, s. 250-251.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Władysław Tarnawski. Cz. II. Przemyśl, lata przełomu, „Rocznik Przemyski” 2002, t. 38, z. 1: Literatura i Język, s. 67-78.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Władysław Tarnawski. Cz. III. Przemyślanin w drodze do katedry uniwersyteckiej, „Rocznik Przemyski” 2004, t. 40, z. 3: Literatura i Język, s. 71-92.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Wybitni przyrodnicy – nauczyciele I Gimnazjum i Liceum im. J. Słowackiego w Przemyślu, „Rocznik Gimnazjalny. I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Przemyślu” 2006 [druk: 2007], nr 10 (89), s. 426-427.
View in Google Scholar

Pudłocki T., Więch A. S., Dorożyński Arseni, [w:] Przemyski słownik biograficzny, t. 2, red. L. Fac, T. Pudłocki, A. Siciak, Przemyśl 2011, s. 8-11.
View in Google Scholar

Starnawski J., Mieczysław Adamowski (1892-1975), „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza” 1976, t. 11, s. 197-200.
View in Google Scholar

Stinia M., Nauczyciele prywatnych klasycznych gimnazjów żeńskich w Krakowie w okresie autonomii galicyjskiej, [w:] Funkcja prywatnych szkól średnich w II Rzeczpospolitej, red. E. J. Kryńska, Białystok 2004, s. 21-29.
View in Google Scholar

Stinia M., Nie tylko c.k.… Szkolnictwo prywatne autonomicznej Galicji, „Wiadomości Historyczne” 2010, t. 52, nr 2, s. 13-17.
View in Google Scholar

Stinia M., Rola i znaczenie średniego szkolnictwa prywatnego w Galicji 1867-1914, [w:] Historia wychowania. Misja i edukacja. Profesorowi Andrzejowi Meissnerowi w 70. Rocznicę urodzin i 45-lecia pracy naukowej i nauczycielskiej, red. K. Szmyd, J. Dybiec, Rzeszów 2008, s. 115-131, Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 20.
View in Google Scholar

Stinia M., Rola społeczeństwa galicyjskiego jako organizatora średniego szkolnictwa prywatnego w okresie autonomii, [w:] Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku, red. K. Jakubiak, T. Maliszewski, Kraków 2010, s. 133-144.
View in Google Scholar

Suchmiel J., Galicyjskie Żydówki ze stopniem doktora w Uniwersytecie w Wiedniu do roku 1918, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 2005, t. 14, s. 145-162.
View in Google Scholar

Świątek A., Gente Rutheni, natione Poloni. Z dziejów Rusinów narodowości polskiej w Galicji, Kraków 2014, Studia Galicyjskie, t. 3.
View in Google Scholar

Wodzińska I., „Czy gimnazjum realne jest dla kobiet konieczne?”. Przyczynek do historii Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie w latach 1910-1914, [w:] Aktywność publiczna kobiet na ziemiach polskich. Wybrane zagadnienia, red. T. Pudłocki, K. Sierakowska, Warszawa 2013, s. 101-108.
View in Google Scholar

„De srіbnolentij Sân plive”. Propamâtna kniga ûbileû 50-lіtâ ukraїnsʹkoї deržavnoї gіmnazії v Peremišlі, 1888-1938, Peremišlʹ 1938 [„Де срібнолентий Сян пливе”. Пропамятна книга юбилею 50-літя української держав-ної гімназії в Перемишлі, 1888-1938, Перемишль 1938].
View in Google Scholar

Ukraїnsʹka deržavna čolovіga gіmnazіâ u Peremišlі 1895-1995, Drogobič 1995 [Українська державна чоловіга гімназія у Перемишлі 1895-1995, Дрогобич 1995].
View in Google Scholar

Ukraїnsʹki Іnstitut dla dіvčat u Peremišlі 1895-1995, Drogobič 1995 [Українськi Інститут дла дівчат у Перемишлі 1895-1995, Дрогобич 1995].
View in Google Scholar

Opawska E., Historia pomocy – Rachalska Wanda, IX 2010, [on-line:] https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rachalska-wanda.
View in Google Scholar

Downloads

Published

2017-11-30

How to Cite

Pudłocki, Tomasz. 2017. “„Piękne słowo Jest więcej Warte Od pięknego ciała”: Prywatne Gimnazjum Anny Rachalskiej W Przemyślu W Latach 1911-1920”. Krakowskie Pismo Kresowe 9 (November):35-72. https://doi.org/10.12797/KPK.09.2017.09.02.