Dojrzewanie do własnego głosu, czyli „Rejwach” Mikołaja Grynberga
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.17.2020.65.04Keywords:
Mikołaj Grynberg, the Holocaust, post-memory, trauma, silence, fearAbstract
Maturing to One’s Own Voice, or ‘Rejwach’ by Mikołaj Grynberg
The early books by Mikołaj Grynberg containing conversations with survivors and their children allowed the writer to discover perspectives unknown to him before. With time these stories, combined with his own experiences, have become the basis for writing ‘Rejwach’. In the article, while introducing the author’s search for form, the author will show how the contemporary writing about the Holocaust has evolved. Grynberg, on the basis of testimonies he has heard, creates stories which many people affected by the Holocaust can identify with – people from the first, second and even third generation of survivors. Although fictitious, they have a universal value.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Buryła S., Prawda, reprezentacja, stosowność w literaturze Holokaustu, [w:] Prawda w literaturze. Studia, red. A. Tyszczyk, J. Borowski, I. Piekarski, Lublin 2009.
Google Scholar
Cuber M., Metonimie Zagłady: o polskiej prozie lat 1987-2012, Katowice 2013.
Google Scholar
Domańska E., Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach, Poznań 1999.
Google Scholar
Grynberg M., Księga wyjścia, Wołowiec 2018.
Google Scholar
Grynberg H., Monolog polsko-żydowski, Wołowiec 2012.
Google Scholar
Grynberg M., Ocaleni z XX wieku. Po nas nikt już nie opowie, najwyżej ktoś przeczyta, Warszawa 2012.
Google Scholar
Grynberg M., Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne, Wołowiec 2014.
Google Scholar
Grynberg M., Rejwach, Warszawa 2017.
Google Scholar
Hirsch M., Family Frames. Photography, Narrative and Postmemory, Cambridge–London 2012.
Google Scholar
Hirsch M., Past Lives: Postmemories in Exile, „Poetics Today” 1996, vol. 17, nr 4, https://doi.org/10.2307/1773218.
DOI: https://doi.org/10.2307/1773218
Google Scholar
Hirsch M., The Generation of Postmemory. Writing and Visual Culture after the Holocaust, New York 2012.
DOI: https://doi.org/10.5749/minnesota/9780816674695.003.0009
Google Scholar
Hirsch M., Żałoba i postpamięć, przeł. K. Bojarska, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, red. E. Domańska, Poznań 2011.
Google Scholar
Hoffman E., After Such Knowledge. A Meditation on the Aftermath of the Holocaust, London 2005.
Google Scholar
Karolak S., Utwory o matkach i córkach. Kobiece narracje postmemorialne, „Politeja” 2015, nr 35, https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.35.13.
DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.35.13
Google Scholar
Kolk van der B.A., Hart van der O., Natrętna przeszłość: elastyczność pamięci i piętno traumy, [w:] Antologia studiów nad traumą, red. T. Łysak, przeł. T. Bilczewski i in., Kraków 2015.
Google Scholar
Kuchta A., Zawłaszczone narracje. Obrazy postpamięci w zbiorze „Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne” Mikołaja Grynberga, „Konteksty Kultury” 2015, t. 12, z. 2.
Google Scholar
Leociak J., Tekst wobec zagłady (o relacjach z getta warszawskiego), Wrocław 1997.
Google Scholar
Łysak T., Meandry ujawnienia – późne odkrycie tożsamości w „Rodzinnej historii lęku” Agaty Tuszyńskiej, [w:] Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania, red. E. Domańska, P. Czapliński, Poznań 2009.
Google Scholar
Łysak T., Powroty Evy Hoffman, „Res Publica Nowa” 2005, nr 5.
Google Scholar
Mach A., Świadkowie świadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej, Warszawa–Toruń 2016.
Google Scholar
Majdosz S., Pamięć i trauma dziedziczona w „Krajobrazie z dzieckiem” Romana Grena, „Oskarżam Auschwitz” Mikołaja Grynberga oraz „Pensjonacie” Piotra Pazińskiego, „Politeja” 2017, nr 47, https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.47.04.
DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.47.04
Google Scholar
Molisak A., Obecność Boga w historii – żydowska perspektywa po Auschwitz wedle Emila Fackenheima, [w:] Teraźniejszość i pamięć przeszłości. Rozumienie historii w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. H. Gosk, A. Zieniewicz, Warszawa 2006.
Google Scholar
Orwid M., Przeżyć… I co dalej?, Kraków 2006.
Google Scholar
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych ze wstępem i komentarzami, red. A. Jankowski, L. Stachowiak, K. Romaniuk, przeł. W. Borowski i in., Poznań 2003.
Google Scholar
Ronen S., Zakhor, [w:] Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, współpr. J. Kalicka, Warszawa 2014.
Google Scholar
Rottenberg A., Proszę bardzo, Warszawa 2009.
Google Scholar
Spiegelman A., Maus. Opowieść ocalałego. 1: Mój ojciec krwawi historią, przeł. P. Bikont, Kraków 2001.
Google Scholar
Spiegelman A., Maus. Opowieść ocalałego. 2: I tu się zaczęły moje kłopoty, przeł. P. Bikont, Kraków 2001.
Google Scholar
Spiegelman A., Maus. Opowieść ocalałego. 1-2, przeł. P. Bikont, Kraków 2010.
Google Scholar
Szczepan A., Polski dyskurs posttraumatyczny. Literatura polska ostatnich lat wobec Holokaustu i tożsamości żydowskiej, [w:] Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, red. R. Nycz, Kraków 2011.
Google Scholar
Szwajca K., Ocaleni z Holokaustu w oczach psychiatry, czyli o milczeniu i pamięci, [w:] Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, red. T. Majewski, A. Zeidler-Janiszewska, Łodź 2009.
Google Scholar
Szwarcman-Czarnota B., W łańcuchu tradycji, [w:] Pamięć wędrówki, wędrówka pamięci, red. A. Lipowska-Teutsch, E. Ryłko, Kraków 2008.
Google Scholar
Tokarska-Bakir J., My z Jedwabnego, [w:] taż, Rzeczy mgliste. Eseje i studia, Sejny 2004.
Google Scholar
Ubertowska A., Literatura i pamięć o Zagładzie: archiwa, ślady, krypty, [w:] Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie, red. M. Głowiński i in., Kraków 2005.
Google Scholar
Więckowski R., Postpamięć krytyczna w narracjach potomków ocalonych z Szoa (J. Dres, M. Grynberg, G. Rossenberg), „Politeja” 2017, nr 47, https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.47.05.
DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.14.2017.47.05
Google Scholar
Yerushalmi Y.H., Zachor. Żydowska historia i żydowska pamięć, przeł. M. Wójcik, Warszawa 2014.
Google Scholar
Zaleski M., Formy pamięci. O przedstawianiu przeszłości w polskiej literaturze współczesnej, Warszawa 1996.
Google Scholar
Źródła internetowe
Google Scholar
Kuryluk E., Petrov M., Ewa Kuryluk: Jestem Australijką, Jewish.org.pl, 28 II 2011, [online] http://new.jewish.org.pl/aktualnosci/jestem-australijk-3963/, 7 XI 2017.
Google Scholar
Mazur A., Mikołaj Grynberg, Culture.pl, 8 IV 2014 [online] http://culture.pl/pl/tworca/mikolaj-grynberg, 15 XII 2017.
Google Scholar
Padoł E., Mikołaj Grynberg: dużo bólu i z wielu stron, Onet.pl, 19 IV 2017, [online] http://ksiazki.onet.pl/mikolaj-grynberg-duzo-bolu-i-z-wielu-stron-wywiad/cq0rk7, 10 XII 2017.
Google Scholar
Pawlikowska D., Dziedziczenie pamięci: Mikołaj Grynberg, Rejwach, kreatywna.pl, 31 V 2017, [online] http://www.kreatywna.pl/kultura/ksiazki/dziedziczenie-pamieci-mikolaj-grynberg-rejwach/, 8 XII 2017.
Google Scholar
Poznański P., Destylat z bólu. Spotkanie z Mikołajem Grynbergiem, autorem książki „Rejwach”, Zupełnie Inna Opowieść, 28 IV 2017, [online] https://zupelnieinnaopowiesc.com/2017/04/28/destylat-z-bolu-spotkanie-z-mikolajem-grynbergiem-autorem-ksiazkirejwach-zupelnie-inna-opowiesc/, 15 XII 2017.
Google Scholar
Rybicka U., Fikcja okazała się prawdą – rozmowa z Mikołajem Grynbergiem, „Chidusz” 2017,nr 38, [online] https://chidusz.com/mikolaj-grynberg-rejwach/, 12 XII 2017.
Google Scholar
Urbaniak M., Mikołaj Grynberg: Uważam, by nie przedawkować Auschwitz, Gazeta.pl, [online] http://weekend.gazeta.pl/weekend/1,152121,21799862,mikolaj-grynberg-uwazam-by-nie-przedawkowac-auschwitz.html, 11 XII 2017.
Google Scholar
Wójtowicz-Zając A., Tajni Żydzi (Mikołaj Grynberg „Rejwach”), „Art Papier” 2017, nr 15-16, [online] http://www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=330&artykul=6281, 10 XII 2017.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.