Kaszubska postpamięć
Kilka przykładów współczesnych
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.17.2020.65.12Keywords:
Kashubia, Kashubian literature, cultural studies, post-memoryAbstract
Kashubian Post-memory. Some Contemporary Examples
The article contains analyses of several contemporary literary texts concerning the category of post-memory written in the background of the Kashubian culture. It mainly interprets prose works (Drewz, Bunda, Drzeżdżon) as well as the novel on which the film Kamerdyner was based. The analyses led to determining the phenomena defined by Sigmund Freud related to psychoanalysis and referring to the works by A. and J. Assmann, M. Hirsch and D. LaCapra. Thus Kashubian literature, written in Polish and Kashubian, shows post-memory mechanisms in the form of crowding out, transferring, repeating and overcoming the trauma of World War II.
Downloads
References
Podmiotowa
Bunda M., Nieczułość, Kraków 2017.
Drawz E., W cieniu Piaśnicy, Gdynia 2015.
Drzeżdżon R., Naju krëwia, [w:] Chceta wiãcy krwie? Dzysdniowô kaszëbskô proza 2014, Gdynia 2015.
Kamerdyner (film), reż. F. Bajon, 2018.
Klat M., Paliński P., Piepka M., Pruski M., Kamerdyner. Miłość, wojna, zbrodnia, Warszawa 2018.
Piaśnica oczyma poetów, oprac. S. Janke, Gdańsk–Wejherowo 2001.
Piaśnica. Poezja i fragmenty prozy, wyb. i red. W. Kiedrowski, Gdańsk 1971.
Przedmiotowa
Assmann A., Między historią a pamięcią. Antologia, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2013. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2008.
Bielik-Robson A., Słowo i trauma: czas, narracja, tożsamość, „Teksty Drugie” 2004, nr 5.
Bojarska B., Piaśnica. Miejsce martyrologii i pamięci. Z badań nad zbrodniami hitlerowskimi w Polsce, Wejherowo 2009.
Bojarska K., Teoria traumy jako siła lektury (rozm z C. Caruth), „Teksty Drugie” 2010, nr 6.
Borzyszkowska-Szewczyk M., Gra nieoczywistościami. Czesząc myśli po obejrzeniu filmu „Kamerdyner”, „Pomerania” 2018, nr 10.
Bugajna E., Refleksje o II wojnie u wybranych poetów kaszubskich, [w:] Wielkie Pomorze. Wojna i pokój, red. D. Kalinowski, Gdańsk–Słupsk 2019.
Czaja K., Mów do mnie nieczule, [online] http://artpapier.com, 30 VII 2019.
Czechowicz J., Trudna solidarność, [online] http://krytycznymokiem.blogspot.com, 30 VII 2019.
Dąbrowski M., Projekt krytyki etycznej. Studia i szkice literackie, Kraków 2005.
Drozdek M., „Kamerdyner”. Historia Kaszub pisana z rozmachem. Przykrył to, co najważniejsze, [online] https://film.wp.pl, 31 VII 2019.
Filip M., Od Kaszubów do Niemców. Tożsamość Słowińców z perspektywy antropologii historii, Poznań 2012.
Freud Z., Żałoba i melancholia, [w:] Z. Freud, Psychologia nieświadomości, przeł. R. Reszke, Warszawa 2009.
Gąsiorowski A., Steyer K., Tajna organizacja wojskowa Gryf Pomorski, Gdańsk 2010.
Gennep A. van, Obrzędy przejścia: systematyczne studium ceremonii, przeł. B. Biała, Warszawa 2006.
Golon M., Tajna Organizacja Wojskowa Gryf Pomorski wobec Armii Czerwonej a powojenne losy gryfowców, Gdańsk 2000.
Gosk H., Opowieści „skolonizowanego/kolonizatora”. W kręgu studiów postzależnościowych nad literaturą polską XX i XXI wieku, Kraków 2010.
Grzebałkowska M., 1945. Wojna i pokój, Warszawa 2015.
Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, przeł. M. Król, Warszawa 2008.
Herman J.L., Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi, przeł. A. i M. Kacmajor, Gdańsk 1999.
Hirsch M., Żałoba i postpamięć, przeł. K. Bojarska, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, red. E. Domańska, Poznań 2010.
Kalicka J., Witek P., Polityka historyczna, [w:] Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, współpr. J. Kalicka, Warszawa 2014.
Kalinowski D., Kaszëbskô stegna Stanisława Jankego, [w:] Sześć dekad po kaszubsku, red. J. Borchmann, M. Tamkun, Bolszewo–Wejherowo 2016.
Kalinowski D., Kaszuby a badania postkolonialne, [w:] Nowy regionalizm w badaniach literackich. Badawczy rekonesans i zarys perspektyw, red. M. Mikołajczak, E. Rybicka, Kraków 2012.
Kalinowski D., Kobiety i strategie przeżycia, „Pomerania” 2018, nr 7-8.
Kalinowski D., Mity fundacyjne w literaturze kaszubskiej, [w:] Geografia wyobrażona regionu. Literackie figury przestrzeni, red. D. Kalinowski, M. Mikołajczak, A. Kuik-Kalinowska, Kraków 2014.
Kalinowski D., Pieśń i sława. O liryce zrzeszyńców, [w:] J. Trepczyk, A. Labuda, J. Rompski, S. Bieszk, F. Grucza, F. Marszałkowski, Poezja zrzeszyńców, oprac. i przypisy H. Makurat, Gdańsk 2013.
Kalinowski D., Raptularz kaszubski, Gdańsk 2014.
Kalinowski D., Sylwa kaszubskie, Słupsk–Gdańsk 2017.
Kalinowski D., Kuik-Kalinowska A., Literatura kaszubska. Rekonesans, Gdańsk 2017.
Kaliński D., Czerwona zaraza. Jak naprawdę wyglądało wyzwolenie Polski, Kraków 2017.
Kaszubi. Wierzenia i twórczość. Ze „Słownika” Sychty, oprac. J. Treder, Gdańsk 2002.
Kłosińska K., Kobieta autorka, [w:] Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie. Antologia szkiców, red. A. Nasiłowska, Warszawa 2001.
Korzeniewski B., Transformacja pamięci. Przewartościowania w pamięci przeszłości a wybrane aspekty funkcjonowania dyskursu publicznego o przeszłości w Polsce po 1989 roku, Poznań 2010.
Krockow Ch. graf von, Czas kobiet. Wspomnienia z Pomorza 1944-1947 według relacji Libussy von Fritz-Krockow, przeł. I. Burszta-Kubiak, Warszawa 1990.
Kuik-Kalinowska A., Literatura kaszubska w perspektywie antropologii kulturowej „Slavia Occidentalis. Litteraria” 2013 (2014), t. 70/2.
Kuik-Kalinowska A., Od literatury ludowej do kaszubistyki. Literatura kaszubska w dyskursie historycznoliterackim, [w:] Centra – peryferie w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. W. Browarny, E. Rybicka, D. Lisak-Gębala, Kraków 2015.
Kuik-Kalinowska A., Tatczëzna. Literackie przestrzenie Kaszub, Gdańsk–Słupsk 2011.
LaCapra D., Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, przeł. K. Bojarska, Kraków 2009.
LaCapra D., Psychoanaliza, pamięć i zwrot etyczny, przeł. M. Zapędowska, [w:] Pamięć, etyka i historia, red. E. Domańska, Poznań 2006.
Leociak J., Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Warszawa 2009.
Linkner T., „Los jest jak strumień źródlanej wody”. O polskojęzycznych powieściach Stanisława Jankego, [w:] Sześć dekad po kaszubsku, red. J. Borchmann, M. Tamkun, Bolszewo–Wejherowo 2016.
Liszka K., Etyka i pamięć o Zagładzie, Warszawa 2016.
Literatura w Szczecinie (1945-2015). Książki siedemdziesięciolecia, red. S. Iwasiów, J. Madejski, P. Wolski, Szczecin 2016.
Lorentz F., Zarys etnografii kaszubskiej, Gdynia 2014.
Mach A., Pisanie, powtarzanie, powracanie. Wokół pojęcia „realizmu traumatycznego”, [w:] Narracje po końcu (wielkich) narracji. Kolekcje, obiekty, symulakra, red. H. Gosk, A. Zieniewicz, Warszawa 2007.
Mach A., Świadkowie świadectw. Postpamięć Zagłady w polskiej literaturze najnowszej, Warszawa–Toruń 2016.
Nycz R., Kulturowa natura, słaby profesjonalizm. Kilka uwag o przedmiocie poznania literackiego i statusie dyskursu literaturoznawczego, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006.
O Gdańsku literackim 1945-2015. Archeologie miejsca, palimpsesty historii, red. J. Mosakowski, B. Dąbrowski, R. Młynarczyk, A. Nowaczewski, Gdańsk 2017.
Obracht-Prondzyński C., Epicka opowieść o kaszubskim pograniczu? O filmie „Kamerdyner” w reżyserii Filipa Bajona, „Kultura Liberalna” 2018, nr 39, [online] https://kulturaliberalna.pl, 31 VII 2019.
Obracht-Prondzyński C., Kaszubi. Między dyskryminacją a regionalną podmiotowością, Gdańsk 2002.
Obracht-Prondzyński C., Współczesna kultura kaszubska, Gdańsk 2018.
Obracht-Prondzyński C., Zrzeszeni w idei. Pięćdziesiąt lat działalności Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego (1956-2006), Gdańsk 2006.
Osowicka R., Piaśnica. Miejsce martyrologii i pamięci, Wejherowo 2001.
Pomorska debata o kulturze: kultura na pograniczu – pogranicza kultury, red. K. Kulikowska, C. Obracht-Prondzyński, Gdańsk 2014
Pomorska debata o kulturze: kultura na pograniczu – pogranicza kultury. Edycja II, red. K. Kulikowska, C. Obracht-Prondzyński, Gdańsk 2015.
Samp J., Obraz wojny i okupacji w poezji kaszubskiej, [w:] Literatura gdańska i ziemi gdańskiej w latach 1945-1975, red. A. Bukowski, Gdańsk 1979.
Segal H., Marzenie senne, wyobraźnia, sztuka, przeł. P. Dybel, Kraków 2003.
Słomczyński T., „Kamerdyner” – co w nim jest, a czego nie ma?, [online] http://magazynkaszuby.pl, 31 VII 2019.
Szymikowski D., Kaszuby w filmie, [online] https://kaszebsko.com, 31 VII 2019.
Walczak Z., „Dziadek w Wehrmachcie”. Rzecz o losach Polaków i Kaszubów na Pomorzu w czasie II wojny światowej w świetle dokumentów, wspomnień i w literaturze pięknej, [w:] Wielkie Pomorze. Wojna i pokój, red. D. Kalinowski, Gdańsk–Słupsk 2019.
Wardzyńska M., Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion, Warszawa 2009.
Wojna na Kaszubach. Pamięć polskich i niemieckich świadków, oprac. R. Borchers, K. Madoń-Mitzner, Gdańsk 2014.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
