,,Realizm” polityczny w kierownictwie PZPR – płaszczyzny i interpretacje

Authors

  • Mirosław Szumiło Uniwersytet Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.03

Keywords:

Leadership of PUWP, raison d’etat, Polish‑Soviet relations, political realism

Abstract

Political “realism” in the leadership of PUWP – aspects and interpretations

The subject of this article are interpretations of the policy of PUWP in which the activities of the party leadership was presented as manifestations of political realism. Author analyzes two aspects of this policy: 1) relations with the Soviet Union under the rule of Wladyslaw Gomulka and Edward Gierek, 2) two different strategies used by the party leadership to resolve socio‑political crisis in Poland in the years 1980‑1981. Until 1970 the main argument in favor of such “realism” was the fact that the Soviet Union was the guarantor of the western Polish border. In the 70’s Gierek allegedly led the game with Moscow: for the price of dependence on USSR he modernized the state and developed contacts with the West. Imposition of martial law in 1981 in the interpretation of Jaruzelski prevented Soviet intervention and destabilization of the situation in the country. In fact, the alleged realistic attitude PUWP leadership meant the choice of such a strategy which allowed to remain in power.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Mirosław Szumiło, Uniwersytet Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie

Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Historii Społecznej XX Wieku w Instytucie Historii UMCS w Lublinie. Członek zespołu badawczego IPN realizującego projekt „Struktury i działalność Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej”. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół komunistycznej elity władzy w PRL. Obecnie przygotowuje biografię Romana Zambrowskiego oraz monografię na temat elity PPR i PZPR.

References

Bożyk P., Polityka gospodarcza w latach 70., [w:] Polska pod rządami PZPR, red. M. F. Rakowski, Warszawa 2000.
Google Scholar

Bukowski W., Moskiewski proces. Dysydent w archiwach Kremla, Warszawa 1998, Historia Najnowsza.
Google Scholar

Ciołkoszowa L., Spojrzenie wstecz, Paryż 1995, Świadkowie XX Wieku, 5.
Google Scholar

Dokumenty centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej marzec‑listopad ‘56, oprac. M. Jabłonowski [et al.], Warszawa 2009, Polska Mniej Znana 1944‑1989, t. 5.
Google Scholar

Dudek A., „Bez pomocy nie damy rady”. Notatki gen. W. Anoszkina z rozmowy W. G. Kulikowa z W. Jaruzelskim w dniu 9 grudnia 1981 r., „Biuletyn IPN” 2009, nr 12.
Google Scholar

Dudek A., Doktryny Kani i Jaruzelskiego. Uwagi na marginesie dyskusji o nieuchronności stanu wojennego w Polsce, [w:] Polska Solidarności. Kontrowersje, oblicza, interpretacje, red. J. Kloczkowski, Kraków 2011, Polskie Tradycje Intelektualne, 12.
Google Scholar

Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, Kraków 2004, Arkana Historii.
Google Scholar

Eisler J., PZPR. Pokoleniowa zmiana warty. Skąd się wziął Edward Gierek, „Dekada Gierka. Pomocnik historyczny Polityki”, 2010, nr 14.
Google Scholar

Eisler J., Siedmiu pierwszych sekretarzy KC PZPR. Porównanie sylwetek, [w:] Komunizm. Ideologia, system, ludzie, red. T. Szarota, Warszawa 2001.
Google Scholar

Frelek R., PRL w świecie, [w:] Polska pod rządami PZPR, red. M. F. Rakowski, Warszawa 2000.
Google Scholar

Gierek E., Smak życia. Pamiętniki, Warszawa 1993.
Google Scholar

Gomułka W., Pamiętniki, t. 1‑2, red. nauk. A. Werblan, Warszawa 1994.
Google Scholar

Hochfeld J., Referat o sytuacji politycznej na plenarnym zebraniu Zarządu Głównego ZNMS 18 września 1946 r., „Dziś” 1992, nr 12.
Google Scholar

Holzer J., Jedyna ojczyzna proletariatu – ZSRR. W dobrym i złym to jest mój kraj, [w:] Komunizm. Ideologia, system, ludzie, red. T. Szarota, Warszawa 2001.
Google Scholar

Jarząbek W., Doktryna Ulbrichta czy doktryna Gomułki? Polska a koordynacja polityki bloku wschodniego wobec Ostpolitik w latach 1966‑1967, „Dzieje Najnowsze” 2005, nr 3.
Google Scholar

Jarząbek W., Pozycja peerelowskich elit władzy w bloku wschodnim. Wybrane przykłady z lat 1956‑1980, [w:] Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy, red. K. Rokicki, R. Spałek, Warszawa 2011.
Google Scholar

Kamiński Ł., 1981. Koniec doktryny Breżniewa, [w:] Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku, red. K. Persak [et al.], Warszawa 2008.
Google Scholar

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 11‑12 grudnia 1981 r., oprac. T. Tabako, wstęp A. Paczkowski, Warszawa 2003, Archiwum Solidarności. Seria Dokumenty.
Google Scholar

Kostikow P., Roliński B., Widziane z Kremla. Moskwa–Warszawa. Gra o Polskę, Warszawa 1992.
Google Scholar

Mac J. S., Przesłuchanie supergliny, Warszawa 1990.
Google Scholar

Matyja R., Realizm polityczny lat osiemdziesiątych, [w:] Patriotyzm i zdrada. Granice realizmu i idealizmu w polityce i myśli polskiej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, Kraków 2008, Polskie Tradycje Intelektualne, 5.
Google Scholar

Mianowicz T., Stan wyższej konieczności, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1996, z. 116.
Google Scholar

Paczkowski A., Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy. Lipiec 1980 – styczeń 1982, Kraków 2002.
Google Scholar

Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980‑1982, t. 2: Kwiecień 1981 – grudzień 1982, wybór i oprac. Ł. Kamiński, Warszawa 2007, Dokumenty / Instytut Pamięci Narodowej, t. 20.
Google Scholar

Ptasiński J., Dzienniki ambasadora. 1968‑1969.
Google Scholar

Wybór, red. P. Dybicz, G. Sołtysiak, Warszawa 2009, Historia Najnowsza. Dokumenty i Materiały, t. 3, cz. 1.
Google Scholar

Rakowski M. F., Dzienniki polityczne 1958‑1962, Warszawa 1998.
Google Scholar

Rakowski M. F., Dzienniki polityczne 1963‑1966, Warszawa 1999.
Google Scholar

Rolicki J., Edward Gierek. Przerwana dekada. Wywiad rzeka, Warszawa 1990.
Google Scholar

Rosyjskie Państwowe Archiwum Historii Społeczno‑Politycznej (RGASPI), Zespół akt Kominternu – teczki personalne polskich komunistów, fond 495, opis 252, dieło 37, Akta personalne Józefa Cyrankiewicza.
Google Scholar

Skrzypek A., Mechanizmy autonomii. Stosunki polsko‑radzieckie 1956‑1964, Pułtusk–Warszawa 2005.
Google Scholar

Skrzypek A., Mechanizmy uzależnienia. Stosunki polsko‑radzieckie 1944‑1957, Pułtusk 2002.
Google Scholar

Słownik polityki, red. M. Bankowicz, Warszawa 1996.
Google Scholar

Strzelecki‑Gomułka R., Salwa-Syzdek E., Między realizmem a utopią. Władysław Gomułka we wspomnieniach syna, Warszawa 2003.
Google Scholar

Szumiło M., Rozmowy Edwarda Gierka z dyplomatami sowieckimi w latach 1963‑1965 (dokumenty odnalezione w RGASPI), „Komunizm. System – ludzie – dokumentacja” 2013, nr 2, [online] http://komunizm.net.pl/wp‑content/uploads/2013/18_szumilo.pdf, 30 XII 2013.
Google Scholar

Tajne dokumenty Biura Politycznego. Grudzień 1970, oprac. P. Domański, Londyn 1991.
Google Scholar

Tajne dokumenty Biura Politycznego. PZPR a „Solidarność” 1980–1981, oprac. Z. Włodek, Londyn 1992.
Google Scholar

Teczka Susłowa. Dokumenty, oprac. W. Władyka, Warszawa 1993, Gorące Archiwa.
Google Scholar

Tejchma J., Między pierwszym a ostatnim spotkaniem z Władysławem Gomułką, [w:] Władysław Gomułka i jego epoka, red. E. Salwa‑Syzdek, T. Kaczmarek, Warszawa 2005.
Google Scholar

Tejchma J., Odszedł Gomułka, przyszedł Gierek. Notatki z lat 1971‑1973, Toruń 2006.
Google Scholar

Torańska T., Oni, Warszawa 2004.
Google Scholar

Waszczuk J., Biografia niezlustrowana. Zapamiętywanie czasu nieutraconego, Warszawa 2007.
Google Scholar

Werblan A., Polska w strefie dominacji radzieckiej, [w:] Polska pod rządami PZPR, red. M. F. Rakowski, Warszawa 2000.
Google Scholar

Wiatr J., PZPR w pojałtańskiej rzeczywistości, [w:] Polska pod rządami PZPR, red. M. F. Rakowski, Warszawa 2000.
Google Scholar

Wojna R., Odra–Nysa, historyczna zasługa PRL, [w:] Polska pod rządami PZPR, red. M. F. Rakowski, Warszawa 2000.
Google Scholar

Wrona J., System partyjny w Polsce 1944‑1950. Miejsce, funkcje, relacje partii politycznych w warunkach budowy i utrwalania systemu totalitarnego, Lublin 1997.
Google Scholar

Downloads

Published

2013-08-14

How to Cite

Szumiło, Mirosław. 2013. “, Realizm” Polityczny W Kierownictwie PZPR – płaszczyzny I Interpretacje”. Politeja 10 (3(25):33-49. https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.03.

Issue

Section

Articles