Problematyka wolności słowa w kontekście uregulowań prawnych dotyczących cenzury w latach 1944-1981 w Polsce

Authors

  • Aleksandra Bagieńska‑Masiota Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Wydział Zamiejscowy w Poznaniu

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.20

Keywords:

censorship, censorship in Poland in the period 1944‑1981, freedom of speech, press control, acts of censorship

Abstract

Issues arising from Freedom of Expression in the context of censorship regulation in the years 1944‑ 1981 in Poland

The author’s focus in this article is an analysis of institutional censorship arising from legally binding decrees such as 1944 and 1946 with their amendments. The article consists of two main sections: The first section outlines the bases of the topic and its genesis, The second section describes the development of censorship during the Communist period. The analysis comes to the following conclusions: Institutional‑wide censorship consists in the perception of the system where both people and institutions formally and informally cooperate thus in effect removing the authorities from the legal system. In essence the authorities restrict freedom of speech thus making the manner and scope of the act contrary to the Rule of Law. Since the establishment of Communism, the government announced various acts of censorship in the mass media. However these acts were at best, vague. The Legislature has delegated authority in the form of collective or single institutions and is governed by acts of non‑enforceable rules of law such as statutes.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Aleksandra Bagieńska‑Masiota, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Wydział Zamiejscowy w Poznaniu

Rocznik 1975. Prawnik i politolog. Absolwentka (1999 r.) studiów prawniczych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach późniejszych współpracowniczka Rozgłośni Polskiego Radia w Poznaniu – Radia Merkury oraz Doktorantka w Zakładzie Prawa Prasowego i Systemów Prasowych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Absolwentka Studiów Podyplomowych z zakresu Administracji Europejskiej i Public Relations na UAM. Od 2007 r. doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM w Poznaniu. Autorka książki Sejmowa komisja śledcza w systemie politycznym Rzeczypospolitej Polskiej (Wydawnictwo Sejmowe 2010). Od 2008 r. pracownik naukowy i dydaktyczny, obecnie Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej WZ w Poznaniu. Specjalizuje się w tematyce prawa prasowego, autorskiego, a także prawa politycznego. Prywatnie fanka tenisa i powieści kryminalnych o Herkulesie Poirot. Mężatka, mama trójki dzieci.

References

Bafia J., Prawo o cenzurze, Warszawa 1983, Interpretacje – Książka i Wiedza.
Google Scholar

Czyżniewski M., Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce w 1944-1956, Toruń 2006.
Google Scholar

Drygalski J., Kwaśniewski J., (Nie)realny socjalizm, Warszawa 1982.
Google Scholar

Encyklopedia wiedzy politycznej, red. M. Chmaj, J. Marszałek-Kawa, W. Sokół, Toruń 2004.
Google Scholar

Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2002.
Google Scholar

Główny Urząd Kontroli Prasy. 1945‑1949, oprac. D. Nałęcz, Warszawa 1994, Dokumenty do Dziejów PRL, z. 6.
Google Scholar

Jachimczyk A., Niektóre aspekty działalności wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk w Kielcach w latach 1945‑1975, [w:] Polska 1944/45‑1989.
Google Scholar

Studia i materiały, t. 4, Warszawa 1999.
Google Scholar

Kisielewski S., Wołanie na puszczy, Warszawa 1997.
Google Scholar

Kozieł A., Prasa w latach 1944‑1989, [w:] D. Grzelewska [i in.], Prasa, radio i telewizja w Polsce. Zarys dziejów, Warszawa 2001.
Google Scholar

Makiłła D., Historia prawa w Polsce, Warszawa 2008.
Google Scholar

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, [online] http://pl.wikisource.org/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Pakt_Praw_Obywatelskich_i_Politycznych#Artyku.C5.82_19, 6 VIII 2012.
Google Scholar

Nowińska E., Wolność wypowiedzi prasowej, Warszawa 2007, Monografie – Wolters Kluwer Polska.
Google Scholar

Opałek K., Podstawowe prawa i obowiązki obywatelskie w świetle Konstytucji PRL, Warszawa 1995, Monografie Popularnonaukowe – Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Prawo.
Google Scholar

Pawlicki A., Kompletna szarość. Cenzura w latach 1965‑1972.
Google Scholar

Instytucje i ludzie, Warszawa 2001.
Google Scholar

Pepliński W., Cenzura jako instrument propagandy PRL, [w:] Propaganda PRL. Wybrane problemy, red. P. Semków, Gdańsk 2004, Konferencje IPN, t. 18.
Google Scholar

Popularna encyklopedia mass mediów, red. J. Skrzypczak, Poznań 1999.
Google Scholar

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948), [online] http://pl.wikisource.org/wiki/Powszechna_Deklaracja_Praw_Człowieka, 10 VII 2012.
Google Scholar

Romek Z., Kilka uwag o aktach cenzury jako źródle historycznym, [w:] Warsztat badawczy, red. M. Głowiński [i in.], Warszawa 2004, s. 194, Polska 1944/45‑1989.
Google Scholar

Studia i materiały, 6.
Google Scholar

Sobczak J., Dzieje prawa prasowego na ziemiach polskich, Poznań 2009.
Google Scholar

Sobczak J., Prawo prasowe, Warszawa 2000, Themis.
Google Scholar

Świstak M., Niepolityczne PRL czyli o cenzurze obyczajowej lat 80., [w:] Przeskoczyć tę studnię strachu. Autor i dzieło a cenzura PRL, red. E. Skorupa, Kraków 2010.
Google Scholar

Urbaniak M., Liberalna doktryna wolności słowa a swoboda wypowiedzi historycznej, Poznań 2009.
Google Scholar

Wacławczyk W., Wolność słowa. Wybrane zagadnienia, Toruń 2009.
Google Scholar

Akty prawne i inne regulacje:
Google Scholar

Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 21 listopada 1938 r. Prawo prasowe, Dz. U. 1938, nr 89, poz. 608.
Google Scholar

Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 września 1944 r. o zakresie działania i organizacji Resortu Informacji i Propagandy, Dz. U. 1944, nr 4, poz. 20.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Informacji i Propagandy z dnia 1 marca 1945 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej o utworzeniu organów Ministerstwa Informacji i Propagandy I i II instancji, Dz. U. 1945, nr 7, poz. 32.
Google Scholar

Dekret z dnia 5 lipca 1946 r., o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli prasy, Publikacji i widowisk, Dz. U. 1946, nr 34, poz. 210.
Google Scholar

Dekret z dnia 28 lipca 1948 r., o częściowej zmianie dekretu z dnia 5 lipca 1946 r. o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Dz. U. 1948, nr 36, poz. 255‑257.
Google Scholar

Dekret z dnia 22 kwietnia 1952 r., o częściowej zmianie dekretu z dnia 5 lipca 1946 r. o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Dz. U. 1952, nr 19, poz. 114.
Google Scholar

Ustawa Konstytucyjna z dnia 22 lipca 1952 r. Przepisy wprowadzające Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz. U. 1952, nr 33, poz. 233.
Google Scholar

Dekret z dnia 11 listopada 1953 r. o zmianie dekretu o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Dz. U. 1953, nr 49, poz. 239.
Google Scholar

Ustawa z dnia 31 lipca 1981 r. o kontroli publikacji i widowisk, Dz. U. 1981, nr 20, poz. 99.
Google Scholar

Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym, Dz. U. 1981, nr 29, poz. 154. DOI: https://doi.org/10.1007/BF02766517
Google Scholar

Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe, Dz. U. 1984, nr 5, poz. 24.
Google Scholar

Downloads

Published

2013-08-14

How to Cite

Bagieńska‑Masiota, Aleksandra. 2013. “Problematyka wolności słowa W kontekście Uregulowań Prawnych dotyczących Cenzury W Latach 1944-1981 W Polsce”. Politeja 10 (3(25):329-43. https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.20.

Issue

Vol. 10 No. 3(25) (2013)

Section

Articles

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.